Yatırım taahhütlü kredilerdeki artış kritik teknolojilerde "tam bağımsızlığın" anahtarı olacak

Bu kapsamda, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), asgari 1 milyar lira tutarındaki orta yüksek ve yüksek teknolojili yatırımlara 2 yıl ana para ödemesiz, azami 10 yıl vade ve azami 10 milyar liralık Yatırım Taahhütlü Avans Kredisi (YTAK) kullandırıyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, dün yaptığı açıklamada, söz konusu programın büyüklüğünü 300 milyar liradan yüzde 70 artışla 500 milyar liraya çıkardıklarını açıklamıştı. Böylece ileri teknoloji, enerji teknolojileri ve savunma sanayisi gibi stratejik sektörlerde yapılacak yatırımların daha güçlü desteklenmesi hedefleniyor.

Sektör temsilcileri de söz konusu yatırımlara verilecek desteklerde artışı olumlu karşılarken bunun ekonomiyi desteklemesi ve üretimde sürdürülebilirlik için önemli olduğunu ifade etti.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır da "Hedefimiz net, Türkiye'yi yüksek katma değerli üretimin, inovasyonun ve teknolojik dönüşümün merkezi haline getirmek." değerlendirmesinde bulundu.

- Yeni yatırım teşvik sisteminin tamamlayıcısı

Ankara Sanayi Odası (ASO) Başkanı Seyit Ardıç, AA muhabirine, bu gelişmeyi, mayıs sonunda yürürlüğe giren yeni yatırım teşvik sisteminin tamamlayıcısı olarak gördüğünü söyledi.

Destekteki artışın önemine dikkati çeken Ardıç, şöyle konuştu:

"Türkiye'nin dış ticaret açığının azaltılması, üretim ve istihdamının artırılması amacıyla bu tür desteklerin yükseltilmesini çok kıymetli buluyorum, finansmana erişimin zor ve yüksek maliyetli olduğu böyle bir dönemde firmalarımızın yatırımlarına önemli bir ivme sağlayacağını düşünüyorum. Bu tür desteklerin diğer imalat firmalarını da kapsayacak şekilde çeşitlendirilmesi, üretimin devamlılığı ve rekabetçilik açısından kritik önemdedir."

Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) Başkanı Memiş Kütükcü de sanayicinin finansmana erişiminin bu kadar zorlaştığı bu dönemde üretime ve yatırıma verilen her türlü finansal desteğin son derece anlamlı olduğunu bildirdi. Kütükcü, "Türkiye olarak önceliğimiz her zaman yatırım ve üretim olmalıdır. Bir yandan mevcut yatırımları güçlendirirken aynı zamanda yeni yatırımların da önünü açmalıyız. Bu anlamda Cumhurbaşkanı'mız tarafından açıklanan bu adım, sanayicilerimize önemli bir destek olacak. Ayrıca bu karar geçtiğimiz günlerde açıklanan yeni teşvik sistemini de destekleyici nitelikte olmuştur." ifadelerini kullandı.

- Kadın girişimciler de memnun

ANGİKAD Başkanı Gözde Diker de YTAK Programı'nın toplam büyüklüğünün 500 milyar liraya çıkarılmasının Türkiye'nin üretim, teknoloji ve istihdam odaklı kalkınma hedeflerine ulaşması açısından son derece önemli ve stratejik bir adım olduğunu söyledi.

Dernek olarak, üretken ekonominin güçlenmesi, yüksek katma değerli sektörlerde kadın girişimcilerin daha fazla yer alması ve finansmana erişimin sürdürülebilir şekilde desteklenmesi için bu tür uzun vadeli, düşük maliyetli kredi mekanizmalarının genişletilmesini memnuniyetle karşıladıklarını vurgulayan Diker, şunları kaydetti:

"Bu adımın, kadın girişimcilerin üretim odaklı projelere yatırım yapmasını teşvik edeceğine, sanayi, dijital dönüşüm, yeşil ekonomi gibi alanlarda kadınların daha etkin rol almasının önünü açacağına inanıyoruz. Ancak bu tür büyük ölçekli desteklerin yalnızca belli bir kesime değil, kadın girişimciler başta olmak üzere KOBİ'lere ve yenilikçi girişimlere de erişilebilir şekilde sunulması gerektiğini vurgulamak isteriz. Kadın girişimcilerin bu fırsatlardan yararlanabilmesi için hem farkındalık çalışmaları yürütmeye hem de ilgili kurumlarla işbirliği içinde politika önerileri geliştirmeye devam edeceğiz. Üreten, yatırım yapan, istihdam sağlayan tüm girişimcilerimize hayırlı olmasını diliyor, bu sürecin Türkiye'nin kalkınmasına ve toplumsal eşitliğe katkı sağlayacak şekilde yönetilmesini temenni ediyoruz."

- Yatırımların en az 1 milyar lira olması gerekiyor

YTAK, nitelikli yatırımları desteklemek için oluşturulan bir program niteliği taşıyor. TCMB programı yeniden yapılandırdı. Buna göre, firmaların yatırım projeleri için alacakları "teknoloji ve strateji puanı (TSP)" göz önünde bulundurularak, toplam yatırım tutarı en az 1 milyar lira olan projelere aracı bankalar kanalıyla YTAK tahsis ediliyor. Azami 10 yıl vadeli kullandırılan kredilerin faiz oranı, TSP, yatırım kapsamında yurt dışından sağlanan finansman oranı, finansal sağlamlık değerlendirmesine bağlı olarak yüzde 30 ila yüzde 15 aralığında belirleniyor.

Programla yüksek teknolojili ürünlerin üretilerek yurt dışına katma değerli satışı öngörülüyor.

Sadece Türkiye'de yerleşik şirketler YTAK'a başvurabiliyor. Stratejik yatırımlar, proje bazlı yatırımlar ve Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı kapsamında desteklenen yatırımlar için, ürün veya teknoloji koşulu aranmaksızın başvuruda bulunulabiliyor. Başvuru yapacaklarda, belirlenen stratejik öncelikli ürün ve teknoloji alanı listesinde yer alan bir teknoloji alanında geliştirme faaliyetinde bulunma ve bu teknolojilere dayalı sistemlerin üretilmesine dönük yatırım yapılmasını hedefleyen projesi olma gibi şartlar aranıyor. Yatırım projelerinin büyüklüğü 1 milyar liradan az olamıyor.

- YTAK kapsamında desteklenen ürünler

Program kapsamında savunmadan enerjiye, sağlıktan teknolojiye kadar çeşitli alanlarda 284 stratejik öncelikli ürün belirlendi.

Akıllı şebeke ve lazer teknolojilerinden dijital ikizlere, dikey tarım uygulamalarından yeni nesil araçlara, sanal gerçeklik sistemlerinden akıllı ve beyin implantlarına, yapay zeka temelli otonom sürüş teknolojilerinden blok zincirlere, giyilebilen teknolojilerden enerji hasadı ve depolaması yapabilen esnek elektronik cihazlara, gıda hijyeni sağlamaya yönelik başta et ürünleri olmak üzere robotik kesim teknolojilerinden nadir hastalıkların tedavisinde kullanılacak ilaçlara, sağlık sektörüne yönelik 3 boyutlu yazıcı teknolojilerinden toz geri dönüşüm ve filtreleme sistemlerine kadar alanındaki projeler destekleniyor. SARS ve koronavirüs aşıları, insülin içeren ilaçlar, hava filtreleyen ve arıtabilen makine ve cihazlar da desteklenen projeler arasında yer alıyor.