Gazze'de açlık: Açlık vücuda neler yapıyor?

BM de gıda kıtlığı nedeniyle yorgun düşen insanların hastanelere yatırıldığını ya da sokaklarda bayıldıklarını bildirdi.

BM henüz bölgede açlık yaşandığı ilanı yapmasa da IPC bölgenin kritik açlık riskiyle karşı karşıya olduğunu belirtiyor.

Kıtlık nedir ve ne zaman ilan edilir?

Entegre Gıda Güvenliği Aşama Sınıflandırması (IPC) bir halkın mali açıdan karşılanabilir ve besleyici gıdaya erişimde yaşadığı zorlukları tanımlamak için kullanılan küresel bir standart.

En yüksek dereceli Aşama 5 kıtlık için aşağıdaki kriterlerin karşılanması gerekiyor:

IPC'nin 12 Mayıs'ta basılan raporunda Gazze'deki halkın tümünün kriz (Aşama 3) ve üzerini yaşadı söylenmişti.

Mayıs-Eylül 2025 arasında da yaklaşık 500 bin kişinin facia düzeyinde gıda güvensizliği (Aşama 5) yaşayacağı tahmin edildi.

Kuruluş son raporunda da binlerce çocuğun yetersiz beslendiğini ve en küçük yaştakiler arasında açlık bağlantılı ölümlerin arttığını vurguladı ve Gazze'de "şu anda kıtlık yaşandığını" belirtti.

IPC ayrıca, Gazze'ye havadan gıda yardımının "insani faciayı" önlemeye yeterli olmayacağını kaydetti.

IPC "Gazze Şeridi'nde şu anda en kötü kıtlık senaryosu yaşanıyor. Gazze'ye derhal ve engelsiz insani erişim, hızla artan açlık ve ölümlere engel olmanın tek yolu" dedi.

Şartlar oluştuğunda kıtlık ilanı genelde BM tarafından yapılıyor. Bazen de ilgili ülkenin hükümeti ve insani yardım kuruluşlarıyla birlikte.

Açlık sırasında insan bedenine ne oluyor?

Açlık uzun bir süre gıda alınmaması üzerine ortaya çıkıyor ve en temel görevlerini yerine getirmeye yetecek kalori alınmadığı anlamına geliyor.

Vücut genelde gıdayı glikoza çeviriyor. Fakat gıda alınmadığında, kan akışına glikoz gönderebilmek için karaciğer ve kaslardaki glikojeni tüketmeye başlıyor.

Bu kaynaklar da tükendiğinde de vücut yeterli enerji üretmek için depolanmış yağı ve en nihayetinde de kas kütlesini kullanıyor.

Açlık, akciğerlerin, midenin ve üreme organlarının küçülmesine neden olabiliyor ve beyni de etkileyip halüsinasyonlara, depresyona ve kaygı bozukluğuna yol açıyor.

Bazı insanlar doğrudan açlıktan ölürken akut yetersiz beslenme yaşayanlar, bağışıklık sisteminin aldığı hasar yüzünden, sıklıkla solunum ve sindirim sistemi enfeksiyonlarından hayatını kaybediyor.

Ayrıca açlık, her insanı farklı etkileyebiliyor.

Glasgow Üniversitesi'nden beslenme uzmanı Profesör Charlotte Wright "Birden ağır derecede yetersiz beslenme yaşıyor hale gelmezsiniz. Bu çocuklar daha önce kızamık, ishal ya da benzer bir hastalık geçirmiş olabilirler" diyor.

"Daha önce sağlıklı olan ve şimdi açlık çekmeye başlayan çocukların hala varsa yemek yiyebilecek ve sindirebilecek enerjileri var. Diğerleri ise yitip, gidecek."

BBC

Yetersiz beslenme bebekleri ve çocukları nasıl etkiliyor?

Çocukluk sırasında gıda sıkıntısı yaşamanın tüm yaşama yansıyan etkileri olabiliyor. Bunlara bilişsel gelişmenin engellenmesi ve bodurluk da dahil.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) bodurluğu çocukların kötü beslenme, tekrarlanan enfeksiyonlar ve yetersiz psikososyal uyarılma nedeniyle engellenen büyüme ve gelişme olarak tanımlıyor. Sıklıkla bu çocuklar yaşlarından beklenenden daha kısa boylu oluyor.

WHO ayrıca, yetersiz beslenen kadınların da büyük ihtimalle yetersiz beslenmiş bebekler dünyaya getireceğini söylüyor.

BM çocuklara yardım kuruluşu UNICEF de gebelik döneminde yetersiz beslenmenin anemi, pre-eklampsi, kanama ve anne ölümlerine yol açabileceğini belirtiyor.

Ayrıca ölü doğum, düşük kilolu doğum, aşırı zayıflık ve çocuklarda gelişmenin gecikmesine de neden olabiliyor.

Yetersiz beslenen anneler ayrıca, bebekleri için yeterli derecede besleyici anne sütü üretemiyor.

Sınır Tanımayan Doktorlar örgütünden, yetersiz beslenen çocukların tedavisi konusunda uzman Dr. Nuradeen Alibaba, etkinin ömür boyu sürebileceğini söylüyor:

"Bodurluk geri çevrilemiyor. Yani yetersiz beslendikleri dönem geride kalmış olsa bile kısa boylu kalıyorlar ve bu büyük bir dezavantaja yol açıyor. Sıklıkla kalıcı öğrenme zorlukları da yaşanıyor ama okula başlayana dek açıkça görülemeyebiliyor.

"Yetersiz beslenme aynı zamanda bağışıklık sistemini baskılıyor ve enfeksiyonlara çok açık hale geliyorlar.

"Çok insanın tam anlamıyla anlamadığı bir şey de, kız çocuklarında ileride kısırlığa yol açabilecek bir yetersiz beslenme seviyesinin bulunması. Bu kadınlar doğum yapabilseler de, büyük olasılıkla prematüre bebekler dünyaya getirecek."

Bir başka olası komplikasyon da kemik erimesi:

"Kırılgan kemikler yaşamın ilerleyen safhalarında o kadar kırılgan hale getirebilir ki, vücut ağırlıklarını yeterli oranda taşıyamayabilirler. Yani küçük bir olay bile kemiklerde kırığa ve çatlağa yol açabilir."

Getty Images

Yetersiz beslenme nasıl tedavi edilir?

Profesör Wright "Bu krize çözüm için iki yaklaşıma ihtiyaç var. Hem Gazze'ye daha çok gıda girmesi, hem de tedavi amaçlı ve daha pahalı tedaviye yönelik gıdanın girişi" diyor:

"Gıda acilen çocuklara ve annelerine yönlendirilmeli.

"Emzirme küçük bebekler için en güvenli hijyenik yöntem. Fakat bebeğini emzirebilmesi için anneleri de doyurmalısınız. Bu da gerçekten büyük bir zorluk. Gıdanın erkekler yerine onlara ulaşması gerek.

"Çocuklara ve kadınlara öncelik verilmesi gerek ve üstelik o kadar büyük bir şeye de ihtiyaç duymuyorlar."

Aynı zamanda bir tıp doktoru olan BBC Arapça Sağlık Muhabiri Smitha Mundasad yetersiz beslenmenin bir dizi yıkıcı etkiye yol açabileceğini söylüyor. Özellikle de çocuklar için. Üstelik tedavisi de basit değil.

İnsanların arık bir şey yutamadığı ağır vakalarda bir hastanedeki özel formüllü mamaların kullanılması ve enfeksiyonlara ve diğer potansiyel hastalıklara karşı başka tedaviler görmeleri gerektiğini söylüyor:

"Bazı vakalarda, birini çok çabuk ya da yanlış bir gıdayla doyurmak tehlikeli olabilir.

"Yani yanıt sadece gıda alınması değil, doğru gıdanın alınması ve bunu destekleyecek bir sağlık sistemi bulunması."