Turist sevmeyen 34 destinasyon

Turist sevmeyen ülkelerin sayısı giderek artıyor

Seyahat ufkunuzu ve zihninizi genişletir. Yeni deneyimler, olağanüstü manzaralar, tatlar ve değişik perspektifler sunar ve hayatı çok daha eğlenceli hale getirir. Peki seyahat etmek istediğiniz ülkenin sizi gerçekten orada isteyip istemediğini hiç düşünüz mü? Turist sevmeyen ülkelerin sayısının arttığını biliyor muydunuz? Neden diye mi soruyorsunuz?

Hayatta bazı şeylerin maddi karşılığı yok

Daha hızlı uçaklar ve daha ucuz biletlerle dünya küçüldükçe, giderek daha fazla ülke daha az insan istiyor. Turizm, gezegendeki pek çok ülke için büyük bir gelir kaynağı ancak hayatta bazı şeylerin maddi karşılığı yok. Para turistlerin tahrip ettiği paha biçilmez mimariyi, doğayı, dünya miraslarını ve insanlığa dair önemli kültürel varlıkları onarmaya yetmiyor ne yazık ki.

Overturism nedir?

Son zamanlarda adını sıkça duyduğumuz bir terim olan ölçüsüz turizm (overturism) belirli bir destinasyona çok fazla ziyaretçinin aynı zamanda gelmesi anlamına geliyor. Yani o bölgenin çok fazla ziyaretçi tarafından istila edilmesi ve bu turist akınının hem çevre hem de orada yaşayan yerel halk üzerinde olumsuz sonuçlar doğurması demek. Sebeplerinden biri sosyal medya kullanımının artmasıyla insanların tatil destinasyonu trendlerinin benzeşmesi. Overturismin olumsuz etkileri arasında kira artışı yüzünden yerel halkın barınma sıkıntısı çekmesi, trafik sıkışıklığı, kalabalık, hayat pahalılığı, aşırı kirlilik, tarihi dokunun zarar görmesi, yeme içme mekanlarında fiyatların artması, yerel halkın normal günlük faaliyetlerini yapamaması sayılabilir.

Türkiye yükselişte

Dünyanın her yerinde eskisinden çok daha fazla turist var. Önümüzdeki sene daha da artacak. En son yayımlanan Küresel Seyahat Raporu'na göre, Türkiye ziyaretçi sayısında şaşırtıcı bir artış yaşadı. Öyle ki 2024'te Avrupa'nın en çok turist alan ikinci ülkesi olmaya aday. Rapora göre turist yoğunluğu açısından Fransa’yı solladık ve İspanya’dan sonra ikinci sıraya yerleştik.

Ölçüsüz turizm mağduru 34 yer

34 ünlü destinasyon aşırı turist akını yüzünden adeta inliyor. Bir zamanlar, turist çekmek için her yolu deneyen kentler, artık daha az turist gelmesi için ek vergi alınması ve ziyaretçi sayısına kota konması gibi tedbirler alıyor.

İşte şu anda her yıl ziyaret eden turist sayısını kısıtlayan ya da bundan zarar gören ülkelerin ya da şehirlerin bir listesi..

* Venedik, İtalya

Avrupa'nın en popüler şehirlerinden biri olan Venedik'in alametifarikası olan kanalları ve labirent sokakları önceki yıllarda her gün 100 bin kişi tarafından ziyaret ediyordu. İtalya 25 Nisan 2024'ten itibaren turistlerden ayak bastı parası ve internet üzerinden önceden rezervasyon almaya başladı. Yılda 20 milyon turistin ziyaret ettiği kente girmek isteyen turistler, sembolik olarak 5 euro ödüyor. Venedik'e giriş ücreti koyulduğu ilk gün 15 bin kişi 5'er euro 'ayakbastı' parası ödedi. Nüfusu 50 bin olan Venedik’e yılda 30 milyona yakın turistin gittiği söyleniyor. Bunların büyük kısmının günübirlik ziyaretçi olması ve yoğun tatil dönemlerinde kentin kitlesel turizmin olumsuz etkilerine maruz kalması sebebiyle yıllardır kente girişlerin ücrete tabi olması önerisi konuşuluyordu. Devasa cruise gemilerinin kente girişi de yasaklandı. 2019'da bir gemi, yanaşmaya çalıştığı iskeleyi parçalamıştı. Kent belediyesi bu kararı UNESCO'nun uyarısından sonra aldı. UNESCO, turistlerin, tarihi eserlere, tamir edilemeyecek derecede zarar verdiğini duyurmuştu.

* Lord Howe Adası, Avustralya

Küçük Lord Howe Adası, Sidney'den kolayca ulaşılabilen ve anakaradan popüler bir kaçış noktası olmasını sağlayan çarpıcı doğal manzaralara ev sahipliği yapıyor. Yine de destinasyon, turistlerin akınına uğramamak konusunda kararlı. Bu nedenle adada herhangi bir zamanda 400'den fazla ziyaretçiye izin verilmiyor. Bu sayı adanın 382 olan daimi nüfusunun biraz üzerinde bir sayı.

* Barselona, İspanya

Gezginler bu şehre yemekleri, güneşi ve muhteşem mimarisi için akın ediyor. Ancak sokaklarını kalabalıktan kurtarmak için daha sıkı düzenlemeler getirmek zorunda kaldı. Bazı bölgelerde ziyaretçi sayısına kota kondu. Daha önce tarihi merkezdeki tur grupları 20 kişiyle sınırlandırılmış ve megafon kullanımı yasaklanmıştı. Rehberli gruplara artık izin verilmiyor. Kuralları çiğneyenlere 3 bin Euro’ya kadar para cezası verilebiliyor. Otellerde bir geceliğine ödenen vergi 5.25 euro'dan 6.75 euro'ya çıkarıldı. Bir haftalık vergi 47.25 euro olarak belirlendi. Barselona'da duvarlara turist istemiyoruz grafitileri yazılırken evlere Go home tourist (turist, evine dön) pankartları asılıyor ve turist istemiyoruz temalı yürüyüşler yapılıyor.

* Tayland ve Maya koyu

Hareketli şehirleri, inanılmaz plajları ve tarihi mimarisiyle Tayland'ın tatil listelerinde en tepelerde yer alması şaşırtıcı değil. 2023 yılında Tayland 28 milyon turisti ağırladı. Bu nedenle hükümet ölçüsüz turizmi engellemek için artık turizm vergisi almayı planladığını duyurdu. Ülkeye uçakla gelen yolculardan $9 alınacağı söyleniyor. Tayland'ın en önemli plajlarından biri Maya koyu.

Bu koy Leonardo di Caprio'nun oynadığı "The Beach" (Kumsal) filmiyle ünlenmişti. Ancak ada 2018-2022 arası turistlere kapatıldı. Amaç, günde 5 bin turistin ziyaret ettiği adada habitatı bir düzene sokmaktı. Doğal konumu, ekosistemi ve mercanları koruma altına alındı. Ziyaretçiler artık adada sadece 1 saat kalabiliyor. Mercanların olduğu yerde, yüzmek, dalmak yasak. Motorlu teknelere de izin yok.

* Amalfi, İtalya

Pitoresk kasabalarla süslü muhteşem sahil şeridiyle ünlü İtalya'nın Amalfi Sahili uzun zamandır turistlerin uğrak noktası. Ancak bu sevilen destinasyon son zamanlarda manzarası kadar trafiğiyle de tanınır hale geldi. Haziran 2022'den itibaren, yoğun sezonda, plakaları tek rakamlarla biten araçlar Vietri sul Mare ve Positano arasındaki işlek yolda yalnızca çift sayılı tarihlerde, çift sayılı araçlar ise yalnızca tek sayılı tarihlerde seyahat edebiliyor.

* Yasak Şehir, Çin

Çin'deki en popüler turistik yerler arasında, Pekin'in eski imparatorluk sarayı olan Yasak Şehir yer alır. 600 yılı aşkın bir geçmişe sahip olan bu Dünya Mirası'nın ziyaretçi sayısı son yıllarda günde 140 bine kadar çıkmıştı. Bunun üzerine yetkililerin koyduğu kotayla bu rakam günde 80 bine kadar düşürüldü. Sakin dönemlerde turist sayısını artırmak amacıyla giriş ücreti düşük tutuluyor.

* Marsilya, Fransa

Fransa'nın en büyük ikinci şehri olan Marsilya, engebeli sahil şeridi ve muhteşem plajlarıyla tanınıyor. Calanques Ulusal Parkı, aşırı turizmi uzak tutmak için günlük ziyaretçi kotasını önemli ölçüde düşürerek 3 binden 400'e indirdi. Bu hareket parkın kitle turizmi nedeniyle gördüğü zararın ardından birçok kişi tarafından memnuniyetle karşılandı. Ziyaret etmek isteyenler parka giriş için QR kodu almak ve 3 gün önceden rezervasyon yaptırmak zorunda.

* Antartika

Antarktika bilimsel araştırmalar için önemli bir yer. Oldukça da sert bir iklime sahip. Tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda turizm konusunda katı düzenlemelere sahip olması kulağa gayet mantıklı geliyor. Tüm ziyaretler; aynı anda en fazla 100 ziyaretçinin karaya çıkabileceğini, gemilerin, hovercraftların ve teknelerin vahşi yaşamı hiçbir şekilde rahatsız etmemesi gerektiğini ve diğer çeşitli yönergeleri öngören Antarktika Antlaşması'na uygun olmalı. Ziyaretler ancak ilgili ulusal makam tarafından önceden onaylandığı takdirde gerçekleşebiliyor.

* Mallorca, İspanya

Mallorca turistlerin çok sevdiği bir yer. Aşırı kalabalığın üstesinden gelmek amacıyla Mallorca Konseyi, adanın tamamında yatak sayısının 430 bine düşürülmesinin yanı sıra yasadışı yollarla yapılan ve turistik olarak kiralanan evlerle mücadele etmek için denetimlerin artırılmasını da içeren yeni bir planın ana hatlarını belirledi. Bu önlemlerle turizmde nicelikten niteliğe doğru iyileşme planlanıyor.

* Everest Dağı, Nepal

Mayıs 2019'da viral olan Everest Dağı'nın zirvesinde kuyrukta bekleyen kalabalığın şok edici görüntüsünü hepimiz hatırlıyoruz. Aşırı turizm dağa yapısal zarar verdiği gibi tehlikeli koşulları sebebiyle ziyaretçiler için ölümcül olabilir. Nepal, bu sorunu hafifletmek amacıyla zirveye çıkanların sayısını sınırlamak için bir kota sistemi getirdi. Yeni kurallara göre, dağcıların başka bir büyük dağa tırmandıklarını kanıtlamaları, rehberlerin de en az üç yıllık deneyime sahip olmaları gerekiyor.

* Portofino, İtalya

Portofino, İtalya'nın Cenova kenti yakınlarında nüfusu yarım milyonu bile geçmeyen küçük bir balıkçı kasabası. Zaten küçük olan meydanı turistler tarafından istila edilince belediye burada selfie çektiren yabancılara 275 euro ceza kesmeye başladı. Belediye Başkanı Matteo Viacava, bir kaos oluştuğu gerekçesiyle bu kararın alındığını söylüyor. Viacava, "Herkesin güzel yöremizden zevk almasını istiyoruz, birbirlerini engellemelerini istemiyoruz" diyor.

* İzlanda

İzlanda topraklarında turizmi kısıtlamayı planlıyor. Parlamentoya sunulan bir raporla, adanın belirli yerlerinin zarar görmesi nedeniyle bu yerlere girişlere sınırlama getirilmesi istendi. Artan ziyaretçi sayısıyla Gayzerler ve yürüyüş parkurları gibi doğal güzelliklerin bozulması ve aşınması söz konusuydu. Popüler Reykjadalur yürüyüş parkuru, aşırı turizm nedeniyle zaten kapalıydı. Buna ek olarak zarar görmüş yerlerin onarımı için turizm vergisi getirildi.

* Roma, İtalya

İtalya'nın başkentinde son derece dikkatli dolaşmalısınız. Yaptığınız her hareket, attığınız her adım, para cezasına dönüşebilir. Toplum içinde üstsüz dolaşan erkekler, köprü korkuluklarına kilit asanlar, sandviç yiyip yerlere döke döke dolaşanlar, tarihi eserlere zarar verecek şekilde hareket edenler turizm polisleri tarafından ağır para cezasına çarptırılıyor. Özellikle Trevi Çeşmesi'ni ziyaret edenler çok dikkatli olmalı. Suya girenler, çeşmeye zarar verecek şekilde hareket edenler, olmayacak yerlere oturanlar ceplerinde yüklü para taşımalılar. Ünlü İspanyol Merdivenleri'ne bavul ya da bebek arabasıyla çıkılması da yasa dışı.

* Santorini, Yunanistan

Kruvaziyer gemilerine göz açtırmayan bir diğer destinasyon da mükemmel bir tablo çizen Santorini adası. Dramatik sahil şeridinde ve tepelerde yer alan mavi-beyaz evleriyle ünlü Yunan adasına 2018 yılında 2 milyon turist geldi. En yoğun günlerde sadece kruvaziyer gemilerinden 18 bin ziyaretçi indiği belirtiliyor. Bununla mücadele etmek için yetkililer 2019'dan itibaren kruvaziyer yolcu girişlerini günde 8 bin ile sınırlandırdı.

* Seyşeller

Pastoral kumsallarıyla ünlü Seyşeller son 10 yılda turizmde büyük bir artış gördü. Öyle ki bazı yıllar ülke nüfusunun yaklaşık 4 katı turiste ev sahipliği yaptı, yani 360 bin turiste... Turizmi sürdürülebilir hale getirmek için hükümet ziyaretçi sayısına bir sınırlama getirdi.

* Sardinya, İtalya

İtalya'ya ait olan Sardinya Adası'nın "Spiaggia Rosa" adı verilen "Pembe Plaj"ının davetkar kumları asla kazılmamalı, oyun oynanmamalı, hatıra olarak bir avuç bile ele alınmamalı. Kurallar böyle. Aksi halde 500 euro ile 3 bin 500 euro arası bir ceza ödemeye hazır olun. Yakınlardaki Budelli Adası plajı ise 30 yıl önce turistlere kapandı. Pembe renk, bölgeye özgü mikroorganizmalardan geliyor. 2022'de Sardinya'nın plajlarına giriş ücreti de 3 euro olarak belirlendi.

* Floransa, İtalya

Geçen yıl haziran ayında belediye, günlük ev kiralamayı yasakladı. Sayıları 11 bine ulaşan kısa süreli oda kiralama işi, bölgenin yerli halkını olumsuz etkileyince yasak kararı geldi. Kentin tamamı tarihi olduğundan vereceğiniz en küçük zarar bile yüklü miktarda ceza ödemenize neden olabilir. İtalyanların Firenze dediği Floransa'nın geçen yıl turizm geliri 5.5 milyar euro oldu. Kente gelen turist sayısı da her yıl yüzde 6-8 oranında artış gösteriyor.

* Atina, Yunanistan

Akla gelen ilk tarihi ziyaret noktası elbette ki Akropolis. Ziyaretçi sayısı günde 20 bin ile sınırlı. Akropolis ve çevresine girebilmek için ayrıca bir de online rezervasyon yaptırılması gerekiyor. Ancak Yunan yetkililer bununla da yetinmiyor. Nisan 2024'ten itibaren yeni rezervasyon sistemi ülke genelindeki 25'ten fazla arkeolojik alana uygulandı.

* Hallstatt, Avusturya

Avusturya'nın en güzel manzaralara sahip kasabası. Turizm broşürlerinde mutlaka bir Hallstatt manzarası bulursunuz. 1997'de UNESCO'nun Dünya Mirası Listesi'ne alınan Hallstatt'ta sadece 775 kişi yaşamasına rağmen kasabaya günde 30 bin turist gidiyor. Alınan önlemler çerçevesinde tur otobüsleri ve yabancı plakalı otomobiller, kasaba merkezine sokulmuyor. Amaç, turist sayısını hiç olmazsa üçte birine düşürmek ve yerel halkı rahat ettirmek.

* Galapagos Adaları, Ekvator

Büyük Okyanus'ta Ekvador'a ait olan bu adalardaki ulusal parklar çok sıkı denetim altında tutuluyor. Turistlerin bilmeden de olsa vereceği zararı en aza indirmek için kolluk kuvvetleri devriye geziyor. Adaya ayak basan her turist 100 dolar vergi ödemek zorunda. Galapagos 127 volkanik adadan oluşuyor. İngiliz doğa bilimci Charles Darwin adalara gidip türler hakkında kapsamlı inceleme ve sınıflama yapmıştı.

* Boracay, Filipinler

Mücevher parlaklığındaki suları, el değmemiş kumlarıyla Filipinlerin en popüler adası. Ancak kalabalıklar tarafından yutulma tehlikesiyle karşı karşıya. Artan ziyaretçi sayısıyla başa çıkmak için yerel yönetim ziyaretçi sayısına kota getirdi. Ayrıca Belediye Turizm Ofisi'ne kayıt yaptırmanız gerekli.

* Penang, Malezya

UNESCO listesindeki Malezya adası Penang online olarak günlük yapılan rezervasyonların yasaklandığı ilk Malezya turizm destinasyonu. Turizmi azaltmak için yerel yönetim attığı önemli bir adımla Airbnb ve diğer kısa süreli tatil konaklama türlerini yasakladı. Geçen sene oda kiralayan turistlerin yerli halkla yaşadığı gerginlikler yüzünden böyle bir karar alındı. Yeni düzenlemeye göre sadece lisanslı turizm işletmeleri turist kaydı yapabiliyor. O da birkaç gün gibi kısa süreli. Ayrıca turistlerden vergi alınıyor.

* Bali, Endonezya

Bali, pandemi öncesi yılda ortalama 6 milyon uluslararası ziyaretçisiyle Endonezya'nın başlıca turizm merkezi olarak kabul ediliyordu. Ziyaretçi başına yaklaşık 10 dolar turist vergisi uygulanmasıyla Bali yetkilileri adada "daha yüksek kalitede sürdürülebilir turizm" elde etmeyi umuyor. Ancak bu vergi şu an çok büyük tartışma konusu oldu. Yabancı turistler, kendilerine çok ucuz gelen Bali'de para harcamaya bayılıyor. Ancak bölge esnafı turist vergisine karşı. Getirilen verginin turistlerin harcama yapmasına engel olacağını düşünüyorlar.

* Iriomote ve Okinawa, Japonya

Turizm kısıtlamaları uygulayan ülkeler listesine katılan ülkelerden biri de Japonya. Ziyaretçi sayısının artması sonucu turizm bakanlığı 'aşırı turizmi önleme paketi' uygulamaya başladığını bildirdi. Japonya'nın Galapagos'u olarak bilinen Okinawa'nın ve Iriomote adasının başı turistlerle dertte. UNESCO Dünya Doğal Miras Alanı olan seyrek nüfuslu Iriomote adasının bozulmamış güzelliği yüz binlerce turist tarafından tehdit edildiğinden, hükümet günde 1.200 ziyaretçi sınırı getirdi. Ada, yaban kedileriyle tanınıyor. Yüz kadar kediye, gözleri gibi bakıyorlar.

* Amsterdam, Hollanda

Ziyaretçiler Amsterdam'ın muhteşem kanallarını ve tarihi mimarisini seviyor. Ancak son yıllarda Hollanda başkentini istila eden kalabalıklarla başedemez hale geldi. Bu nedenle yetkililer kenti yaşanabilir kılmak için yeni bir plan açıkladılar. Önlemler arasında nehir yolculuklarının sayısının sınırlandırılması, Red Light District'teki mekânların kapanış saatlerinin erkene alınması, gürültücü gruplarla mücadele için önlemler alınması ve tatil amaçlı kiralık ev ve pansiyonlara ilişkin politikaların sıkılaştırılması yer alıyor. Yerel halk özellikle İngiliz turistten çok şikayetçi. İngilizlerin derdi bekarlığa veda partisi yapmak, Hollanda pub'larını ziyaret etmek ve olay çıkarmak diyorlar. Bu durumdan bıkmış olan Hollandalı yetkililer, internette Amsterdam'ın pub ve partileriyle ilgili aramalar sırasında sert bir uyarı yazısı çıkarıyor.

* Trentino Alto Adige, İtalya

İtalya'nın kuzeyinde özerk bir bölge. Burada da yeni kurallar uygulanmaya başladı. Özel araçlarıyla İtalya'ya gezmeye gelenler, ülkeden ayrılmadan önce bu bölgede bir gece konaklamayı tercih ediyor. Bu da bazı kısıtlamalarla karşı karşıya kalacakları anlamına geliyor. Ünlü bir buzul gölü olan "Lago di Braies", İtalya'da son görecekleri yer olduğundan çevresi hayli kalabalık oluyor.

* Fransız Polinezyası

Bu Pasifik adalarında da turist kısıtlama tedbirleri uygulamaya kondu. En fazla 700 yolculu turist gemileri ada limanlarına yanaşabilecek. Binlerce yolcusu olan uluslararası cruise gemileri küçük turist gemilerine öncelik verecek. Adalara, yılda 300 binden fazla turist alınmayacak. Her yerliye bir turist düşecek bir sayı bu. Fransa Turizm Bakanı Olivia Gregoire, aşırı turizmle mücadele etmek için ülke çapında düzenlemeler yapılacağını açıkladı. Ülkenin iki ikonik cazibe merkezi hakkında kısıtlayıcı önlemler alınması gündemde. Biri Normandiya'daki Mont-Saint-Michel manastırı, diğeri Paris'teki Louvre Müzesi. Hükümetin yakında bir milyon euroluk turizm açıklaması bekleniyor.

* Machu Picchu, Peru

Peru'nun bu olağanüstü tarihi mekanı Birleşmiş Milletler'in uyarısı üzerine artık koruma altında. Machu Picchu'ya girişteki bilet satışlarının kontrol altında tutulmasını sağlayacak düzenlemeler yapılıyor. Turistler, bölgede 4 saatten fazla kalamayacak ve tarihi yapıya zarar verenler ağır para cezalarıyla karşı karşıya kalack. Tur rehberleri sadece 16 kişilik grupla bölgeyi gezecek ve belirlenen güzergah dışına çıkamayacak.

* Cornwall, İngiltere

Güneybatı İngiltere'nin törensel şehri. Törensel demek, monarşinin temsilcilerinin atandığı şehir demek. Gelirinin yüzde 24'ünü turizmden sağlıyor. Buna rağmen aşırı turizmden şikayetçi. Geçen yıl turizmden 3.5 milyar sterlin gelir elde ettiler. Sahilleri, ilginç topografyası, bahçeleri, müzeleri, tarihi eserleri hatta tarih öncesi kalıntıları, büyüleyici vadileri ile turistleri cezbeden Cornwall, geçen yıl 5 milyon ziyaretçi ağırladı. Ancak bunun bedeli de ağır. Her turist dikkatli ve sorumlu davranmıyor.

* Dubrovnik, Hırvatistan

Güney Hırvatistan'da Adriyatik Denizi kıyısındaki Dubrovnik "Kentimize Saygı" kampanyasıyla turist sayısını kısıtlıyor. UNESCO'nun Dünya Mirası kapsamındaki kent; tarihi yapılara girip çıkmayı, hatta tırmanmayı, özel izin olmadan kent içinde motorlu taşıt kullanmayı, mayo ile kenti dolaşmayı, kültürel miras mekanlarında yiyip içerek etrafı kirletmeyi büyük suç sayıyor. Para cezası çok ağır.

* ABD Ulusal Parkları

Ülke pek çok ulusal parka sahip. Bu parklara giriş son derece ucuz. 2 dolar ödeyen her turist, otomobiliyle parka girebiliyor. Ancak yolda karşıdan karşıya geçmeye çalışan anne ayı ve yavrularını beklememek ağır para cezası gerektiriyor. Elbette sadece ayı ailesine değil tüm diğer hayvanlara karşı da hassas olmalısınız. Grand Canyon, Yosemite, Arches, Canyonlands, Yellowstone, Death Valley bu parkların en ünlüleri.

* O'Ahu, ABD

Oʻahu, Büyük Okyanus'ta ABD'ye bağlı bir eyalet olan Hawaii'nin bir adasıdır. Hawaii yabancı turist akını tarafından istila edilmiş durumda. ABD'ye ait olan bu adaların eyalet yönetimi adalara ayak basan turistlerden para tahsil etmeyi düşünüyor. Ayrıca parklara, dağlara, şelale bölgelerine, yanardağ havzalarına girmek isteyen turistlerden ekstra ücret alınacak. Vali Josh Green, "Burada sadece bir milyon 300 bin kişi yaşıyor. Ama her yıl gelen turist sayısı 10 milyonu geçiyor. Bu turistlerden alacağımız küçük bir ücret bile çevremizi korumamıza yardım edebilir" diyor.

* Bhutan

Sürdürülebilir turizm konusunda öncü olan Bhutan, ziyaretçi sayısını düşük tutmak için biraz farklı bir yaklaşım benimsedi. Yeni bir stratejinin parçası olarak yönetim her bir gezginden gecelik 100 dolar tutarında bir sürdürülebilir kalkınma ücreti alacak. Bu ücret ağaç dikimi, patikaların bakımı ve turizm sektörü çalışanlarının eğitiminin yanı sıra ülkedeki eğitim ve sağlık hizmetleri de dahil olmak üzere çeşitli kalkınma projelerine aktarılacak. Bhutan dünya üzerinde karbon negatif olan birkaç ülkeden biri, yani ürettiği karbon ayak izinden fazlasını dengelemiş durumda.