Eylül ayında yaşanan o beklenmedik yukarı yönlü şokun yarattığı sis perdesi, kasım verisiyle dağıldı. TÜİK’in açıkladığı %0,87’lik aylık enflasyon, para politikasında "gevşeme döngüsünün" ve %30’luk direnç seviyesinin aşağıya kırılacağının işaret fişeğidir.
➔Piyasaların ve ekonomi yönetiminin nefesini tutarak beklediği Kasım ayı enflasyon rakamları, masadaki tüm senaryoları yeniden yazdırdı.
➔Bütün beklenti ve tahminlerin altında aylık bazda %0,87 gelen manşet veri, yıllık enflasyonu %31,07 seviyesine çekti.
➔Eylülde yaşanan yukarı yönlü sapma, "Acaba sıkılaşma çalışmıyor mu?" korkusunu tetiklemişti.
➔Kasım verisi ise "İlaç acı ama tedavi çalışıyor" mesajını net bir şekilde verdi.
➔Peki, bu rakamın altını kazıdığımızda ne görüyoruz? Şeytan ayrıntıda gizlidir, gelin tablolara bakalım.
GIDA BU KEZ KURTARICI MELEK
➔Manşet enflasyonun bu denli düşük gelmesinin baş mimarı tartışmasız gıda grubu. Paylaşılan verilere göre Gıda ve Alkolsüz İçecekler grubu aylık bazda %0,69 düşerek endeksi aşağı çekti.
➔Özellikle taze sebzelerde görülen %9,52’lik düşüş manşet veriyi baskılayan en büyük kalem oldu.
➔Tavuk etinde %-8,64’lük gerileme ve yumurtada % 8,38’lik fiyat düşüşü, vatandaşın mutfağındaki yangının en azından bu ay için bir miktar söndüğünü gösteriyor.
➔Ancak burada bir şerh düşmek lazım: Kasım ayında hava koşulları iyiydi, zehirlenme vakaları dışarıda yemek yemeyi azalttı. Gıdadaki bu düşüş mevsimsel ve talebin kendini geçici olarak geri çekmesinden kaynaklı olabilir.
➔Yine de manşet üzerindeki -0,17 puanlık etkisi, Merkez Bankası'nın matematiksel alanını genişletiyor.
KİRALAR NİHAYET GEVŞEMEYE BAŞLADI
➔Enflasyonist baskının tamamen bittiğini söylemek için henüz erken olmasının tek sebebi hizmet enflasyonu. Mallar grubunda aylık artış sadece %0,56 iken, hizmet grubunda bu oran %1,46.
➔Yıllık bazda mallar grubu %25,19 seviyesine inerken, hizmet enflasyonu hala %44,21 ile manşetin çok üzerinde.
➔Özellikle kira kalemi... Aylık %4 civarında seyreden kiralar kasımda %2,49 artış ile önemli bir ivme kaybetti. Fakat hala endeksin en katı, en yapışkan kalemi olmaya devam ediyor.
➔Yıllık kira enflasyonu %63,59 artışla kalemler arasındaki en hızlısı ve manşetin iki katı düzeyinde.
➔Bu, Merkez Bankası'nın faiz indirirken neden "temkinli" kelimesini ağzından düşürmeyeceğinin de kanıtıdır.
➔Ancak eşya, giyim, dayanıklı malları içeren temel mal grubu yıllık %18.62 artışla hizmetteki bu katılığa rağmen genel endeksi aşağı çekiyor.
MERKEZ’E CESUR ADIM ATMA İMKANI
➔Gelelim asıl meseleye... Bu veri TCMB’nin aralık toplantısı için ne anlama geliyor?
➔Mevcut politika faizi %39,5. Beklenen enflasyonun ve gerçekleşen aylık verinin bu denli düştüğü bir ortamda, reel faiz şu an "aşırı sıkı" bölgesine geçmiş durumda.
➔Sanayici finansmana erişemiyor.
➔Giyim ve ayakkabıdaki %0,68 artış iç talebin sınırlı kaldığına işaret.
➔Enerji fiyatları aylık %1,86 ile yönetilebilir düzeyde.
➔TCMB’nin elinde artık sadece faiz indirmek için bir "izin kağıdı" yok, faiz indirimini başlatmak için bir zorunluluk var.
➔Piyasa beklentisi 150-200 baz puanlık bir indirime doğru evrilmişti. Ancak %0,87’lik kasım verisi, Merkez’e daha cesur bir adım atma, belki önden yüklemeli bir 300 baz puanlık indirime gitme alanı açtı.
BAZ ETKİSİ DE DEVREYE GİRECEK
➔Çünkü öyle anlaşılıyor ki aralık ayında enflasyon düşük seyredecek ve yılı %31 civarında yatay bir seyirle bitirecek.
➔Yeni yıla girdiğimizde ise ekonomi yönetiminin açıkladığı gibi, 2026 vergi ve harçları Yeniden Değerleme Oranı kadar değil de, altında ve %16’lık enflasyon hedefiyle uyumlu belirlenirse, enflasyonun seyri bakımından oyun değiştirici bir adım olur.
➔Zaten yeni yıldan itibaren baz etkisi devreye girecek. Aylık bazda ocakta %5,03, şubatta %2,27, martta %2.46 ve nisanda %3,00’lük rakamlar endeksten çıkarken yerine daha düşük aylık gerçekleşmeler dahil olacak. Yıllık enflasyon da %30’un altına inerek %25’e doğru yol alacak.
➔Böyle bir eğilim ya önde yüklemeli ya da faiz indirim döngüsünü daha uzun vadeye yayarak güvenli bir patikada ilerleme imkanı tanıyor.
MEYVELERİ TOPLAMA ZAMANI
➔Sonuç olarak eylül ayındaki "yol kazası" telafi edildi. Kasım verisi, Türkiye ekonomisinin dezenflasyon sürecinde en kritik virajı döndüğünü ve %30’un herhangi bir dirençle karşılaşmadan kırılacağını kanıtlıyor.
➔Hizmet sektörü ve kira hala baş ağrıtsa da ana eğilim net bir düşüş trendinde.
➔Aralık ayında Merkez Bankası'ndan gelecek faiz indirimi artık bir "olasılık" değil, ekonominin çarklarının durmaması için bir gereklilik.
➔Ancak kemerlerinizi hemen çözmeyin, sıkı para politikasının meyvelerini toplama evresindeyiz ama aynı zamanda hassas bir "gevşeme" dengesini kurma dönemine giriyoruz.
