On dokuzuncu asrın ikinci yarısında doğan üç Osmanlı kadını, şiir, roman ve resim alanında ilkleri başarmış öncü kadınlardır. 1856'da doğan Şair Nigâr Hanım Türkiye'nin ilk kadın şairi; 1864'te doğan Fatma Aliye ilk kadın romancısı; 1880'de doğan Celile Hanım ise ilk kadın ressamıdır. Üçü de...

Her yazar, külliyatı içinde en çok bir başyapıtıyla tanınır. Gabriel Garcia Marquez onlarca roman yazmış ama o daha çok "Yüzyıllık Yalnızlık"ın yazarıdır. Tolstoy'un yazdıklarını üst üste koysan boyunu aşar ama "Anna Karenina" başyapıtıdır. Dostoyevsk'yi bu kadar kudretli yapan kitaplarının içinde...

Yazmaya yeni başlamış bir yeniyetme, eserlerine hayran olduğu, kendinden büyük gördüğü, küçücük bir önerisinin onun için dünyalara bedel olduğuna inandığı başka bir yazardan tavsiye almak ister, hatta çoğu zaman onun tavsiyeleri, yeni başlayan yazar için kendisine verilmiş dünyanın en büyük...

Amin Maalouf'un "Doğunun Limanları" romanının kahramanı İsyan, "uzun süre doğuya hükmetmiş" yabancımız olmayan bir aileden gelen ihtiyar bir şehzadedir. Romanın anlatıcısıyla 1976 yılında Paris'te karşılaşıyorlar. Hikayesini bir "çığlıkla" başlatıyor İsyan. O gün Dersaadet'te korkunç bir hadise...

Bütün gece kar yağdı. İri iri kar taneleri, sokak lambasının etrafında pervaneler gibi döne döne uçuşup durdu sabaha kadar. Ben bütün gece Fethi Naci'nin "Anılar Kitabı"nı (Sel Yayıncılık) okudum. Sabah kalktım, pencereden berrak bir gökyüzü görünüyordu. Kar, her şeyin üzerine beyaz bir örtü...

Yaşamış bir insanı bir roman kahramanına dönüştürmek zordur; ama bir roman kahramanını yaşamış bir insana benzetmek zor değildir. "Sanat hayatı taklit eder" amenna fakat hayatın köşeleri belli, girintisi çıkıntısına dair bilinmeyen çok az şey var ama sanat öyle değil; sonuz bir evrende köşeleri,...

Yazı yokken de şiir vardı. Şiir bellekte yazılırdı, oraya kaydedilebilirdi. Şiir her zaman okunmaz, çoğu zaman söylenirdi. Türkü, şarkı halinde ekseriyet... Bu yüzden süt kardeşidir şarkıların, türkülerin şiir… * Çocukluğumda; yaz aylarında kartalların alçaktan uçtuğu, yelin serin estiği,...

Yakup Kadri'nin deyimiyle devrinin en büyük "naşiri", Türk edebiyatının gelmiş geçmiş en büyük "edip"lerinden birisi olarak kabul edilen Diyarbekirli Süleyman Nazif'in; 1927 senesinin karlı bir kış gününde; o zamanlar oldukça bakımsız, bugün bir hayli mutena, Harbiye'den Valikonağı Caddesine...

Kaç yaşıma girdiğimi tam olarak bilmiyorum ama yaşıma dair aşağı yukarı bir bilgi var bende. "Dedemizin öldüğü seneydi" diyor sadece aile tarihimizi değil, tekmil coğrafyanın tarihini de belleğine kaydetmiş gözleri görmeyen bilge abim Kadir; dedemin ölüm tarihi kesin bilgidir onda. Annem de...

"Yalnız Okurlar İçin" programında Selim İleri anlatmıştı. Hayatının son yıllarında, Abdülhak Şinasi Hisar'ın oturduğu apartmanın karşısında küçücük bir kitapçı dükkânı işleten genç Şükran Kurdakul, yazara duyduğu hayranlıktan mütevellit fırsat buldukça evine uğrar, ufak tefek işlerinde yardımcı...

Güçlü kadınlar vardır; sadece oğullarının hayatlarına değil, yaşadıkları sürece onların her şeylerine hükmederler, hatta bilinçaltlarına bile... Baudelaire'in buz gibi "soğuk" annesi, Cahit Sıtkı'nın "bahtsız" annesi, Yaşar Kemal'in öç almaya yeminli "öfkeli" annesi, Nazım Hikmet'in "sanatkâr"...

Eskiden; memleket dışına, daha çok da Avrupa'ya "cevelan" maksatlı veya "tedavi" sebebiyle gitmek bu kadar kolay değilken, devlet her önüne gelene pasaport vermezken, verse bile herkese "cebinde gezdirmesi yasak" olan döviz temininde pek cimri davranıyorken yani; Ahmet Haşim'den Ahmet Hamdi...

Yaşarken kaç yazarın, şairin, sanatçının yaşadığı o şehirde veya bir biçimde yolunun kesiştiği başka şehirlerde bir meydan, cadde veya sokağa adı verilmiştir bilmiyorum ama her kıymetli şahsiyet, yaşarken adını bir meydan, bir cadde, bir sokak tabelasında görürse eğer, ziyadesiyle mutlu olur. Eğer...

Uzun yıllar boyunca okumuş yazmış bazı Kürtler; uzak dere yataklarında, kayıp nehir sularında, insandan ırak yanardağ ağızlarında, kimsenin ayağının değmediği kumlarda, elinin yetişmediği toprak altında inatla altın arayan maceracıların sabrı ve heyecanıyla "Türk edebiyatında Kürtler"i arayıp...

Selim İleri'yle birlikte "son daktilocu" da öldü. O, daktilo kullanan son yazardı çünkü. Belki son yıllarda, hastalığından dolayı o da daktilosunun tuşlarına "sert vuramıyor", bir söylentiye göre yakın dostu Türkan Şoray'ın aldığı bir dizüstü bilgisayarı ve kalemle idare ediyordu ama "yazabildiği...

Selim İleri için en güzel sözü Müjde Ar söylemiştir bence: "Selim'in bir özelliği de herkese eşit oranda saygı duymasıdır." Herkesin kendi ölüsüne ağladığı bu zor zamanlarda; Selim İleri'nin ölümünün herkesi derinden üzmesinin sebebi budur. Sol bir çevrenin içinde büyümüş, yazar olmuştu ama...

Büyük Tolstoy, "Savaş ve Barış"ta toplumların gidişatından bahsederken "zamanın bir yerinde ilahi bir güç, o toplumun kaderini değiştirmek üzere birisini seçer" diyerek başlar Napolyon'un Moskova'ya yaptığı seferin sonuçlarını anlatmaya. Fazla uzatmadan yekten söyleyeyim söyleyeceğimi: Sayın Devlet...

Konuşurken Bal Mahmut misali ağzından bal damlayan, ne anlatırsa anlatsın üstün bir belagat yeteneğiyle aynı lezzet kıvamını tutturan bir arkadaşımla bir süre önce sohbet ederken, söz döndü dolaştı, nereden terzilerle berberlere geldi bilmiyorum, bir anda kendimizi bu iki meslek erbabı üzerine...

Oğlum küçükken, masallara sahiden inanıyorken; masal gibi saf, masal gibi huzurlu, masal gibi basit, masal gibi dertsiz, insanın içinde sınırsızca koştuğu bir gelincik tarlası sanıyorken hayatı yani; gece uyumadan önce ona mutlaka içinde balonların uçuştuğu, uçurtmaların bulutlara asıldığı,...

Batı edebiyatının, sanatının üzerinde yükseldiği temel eser "İlyada ve Odysseia" destanıdır ki İzmirli olduğu rivayet edilen kör bir anlatıcı olan Homeros tarafından söylenmiştir. "İlyada" Troya savaşını, "Odysseia" ise savaştan sonra Kral Odysseus'un anavatanım dediği İtaka'ya tam on sene süren...