ABD Başkanı Donald Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'le olan yakın ilişkileriyle övünmeyi sıkça alışkanlık haline getirmişti. Ancak iki liderin altı yıl aradan sonra ilk kez bir araya gelmesine aylar kala, Trump hem Avrupalılara hem de Beyaz Saray'daki yardımcılarına, Putin'de neyin değiştiğini sormaya başladı.
Konuya aşina üç kişinin CNN International'a aktardığına göre, bu sorgulama tarzı, Trump'ın Cuma günü Alaska'da yapılacak ve Rusya'nın yıllardır süren Ukrayna işgalinin sona erdirilmesinin ele alınacağı zirve öncesinde Putin'e karşı artan hayal kırıklığını yansıtıyor.
Trump, daha göreve başlamadan önce hızlı bir barış anlaşması sağlayacağı sözünü vermişti. Ancak Trump'ın Ocak ayında yeniden göreve gelmesinden bu yana Putin herhangi bir ateşkes teklifini kabul etmedi, ayrıca Ukrayna'ya yönelik saldırılarını da zaman zaman artırarak sürdürdü.
CNN'e konuşan kaynaklar, Putin'in Ukrayna'da kısa vadeli hedeflerinin değişmiş olabileceğini ve bunun da Beyaz Saray'da bir anlaşma ihtimaline dair iyimserlik yarattığını söyledi.
ABD'nin son istihbarat raporlarına aşina birçok kaynak, Putin'in savaş boyunca sürdürdüğü "maksimalist" toprak hedeflerinden vazgeçmediğini ve bir ateşkesi kuvvetlerini yeniden toparlamak ve hatta Kiev'e yeniden saldırmak için kullanabileceğini söylüyor.
Kaynaklardan biri, "Putin kazandığını düşünüyor, bu yüzden geri adım atmak için hiçbir sebep görmüyor. Şu an elde ettiği kazanımları, özellikle Ukrayna'da zorla aldığı toprakları cebine koyup, sonra daha fazlasını almak için yeniden harekete geçebileceğini düşünüyor" değerlendirmesinde bulundu.
Başka bir kaynak ise, "Rusya, her zaman istediği her şeyi, en uç taleplerini bile, alırsa savaşı durdurmayı teklif ediyor. Bu bir anlaşma olmaz, bu bir teslimiyet olur" ifadelerini kullandı.
Buna rağmen bazı Avrupalılar, Trump'ın anlaşma yapma konusunda eşsiz bir yeteneği olabileceğine inanıyor ve son aylarda savaş politikasında gözlenen değişimden cesaret alıyorlar.
Putin'in niyetlerini anlamak tarih boyunca zor oldu. Sovyetler Birliği'nin ana güvenlik servisi KGB'nin eski bir subayı olan Putin, son derece dar bir çevreyle çalışıyor.
CNN'e konuşan çok sayıda yetkiliye göre, ABD istihbarat birimleri Putin'in günlük karar alma süreçlerine dair oldukça zayıf bir bakışa sahip. Kremlin, istihbarat çevrelerinde "zor hedef" olarak tanımlanıyor, yani geleneksel casusluk yöntemleriyle sızılması son derece güç.
Ancak ABD, zaman zaman Putin'in planlarına dair bilgi edinmeyi başardı. Örneğin, 2022’de Ukrayna'yı işgal etme kararını önceden öğrenmişti. O dönemde diğer bazı yabancı istihbarat servisleri, Rus liderin savaşı başlatacağına dair Amerikan uyarılarından şüphe duymuştu.
Diğer yandan Trump ise Putin'i kişisel olarak hızlıca değerlendirebileceğinden emin; Salı günü, muhtemelen oturdukları "ilk iki dakikada" bir anlaşmaya varılıp varılamayacağını anlayacağını söyledi. "İlk dönemimde Başkan Putin'le çok iyi anlaştım” diyen Trump, Cuma günkü zirvenin bir "yoklama" toplantısı olacağını ekledi.
Trump Putin'in değişip değişmediğini sorgularken, bazıları Trump'ın Rusya konusundaki düşüncelerinin evrildiğini fark etti.
ABD'li bir yetkili, "Avrupalı müttefikler, değişenin Trump olduğunu söylüyor; hem görevinde hem de Putin'in kim olduğuna dair anlayışında rahat hissediyor" dedi.
Trump'ın Putin'e yönelik artan öfkesi bu yazın başlarında başladı. Konuya aşina bir kaynağa göre, bu durum, Trump'ın Rusya ile başlıca temas noktası olan Özel Temsilci Steve Witkoff'un da Kremlin'e karşı hayal kırıklığı yaşadığı döneme denk geldi. Witkoff, özel olarak, "Ruslar bizi oyalıyor" dedi.
Toplantılara katılan kişilerin aktardığına göre Trump, özel görüşmelerde Putin'den bahsederken sık sık sert ifadeler kullanmaya başladı. Bu kişiler, Trump'ın bakış açısının değiştiğinin açıkça görüldüğünü ifade etti.
Trump ile bir Avrupa lideri arasındaki özel görüşmeye tanık olan bir kaynak, "Öfkesi elle tutulur durumdaydı" yorumunu yaptı.
Analistlere göre, Putin'in Ukrayna'ya yönelik hırsları uzun zamandır bilinse de Trump'ın yakın üç kaynağın aktardığına göre, Putin'in son görüşmelerinden bu yana değişmesinin nedenlerinden birinin kısmen pandemi olduğu düşünülüyor.
Putin'de olası bir değişim ihtimali üzerine yapılan tartışmalar, Trump'ın, neden Putin'i Ukrayna savaşını bitirmeye ikna edemediğini anlamakta zorlandığı bir dönemde yaşandı.
CNN'e konuşan bir kaynak, "Trump'ın çevresindeki kimi isimler, ona Putin'in değiştiği fikrini vermeye çalışıyor; böylece Trump, göreve ilk geldiğinde Putin'i 'iyi adam' olarak görmesinin yanlış olmadığını söyleyebilecek" yorumunu yaptı.
Beyaz Saray'dan bir yetkili ise "Trump'ın dış politikada etkili olmasının sebebi, dost ya da düşman fark etmeksizin herkesin gözlerinin içine bakarak ülkemiz için daha iyi anlaşmalar yapabilmesi ya da dünya genelinde çatışmalara barış getirebilmesinden kaynaklanıyor" dedi.
