Türk kökenli Ayşe İrem, Almanya'daki ötekileştirmeyi şiiriyle anlatarak birinci oldu

- "Müslüman bir kadın olarak birinci olmak gurur verici"

Almanca olarak katıldığı ilk şiir yarışmasında birinci olduğu için çok mutlu olduğunu söyleyen Ayşe İrem, aldığı tepkileri şöyle anlattı:

"Tepkilerin çoğu düşünmediğim kadar olumlu oldu ancak görünümüm ve ismim nedeniyle önyargılarla da karşılaştım. Müslüman bir kadın olarak bu başarıyı elde etmem bazılarını şaşırttı çünkü ben Alman kadının imajına uymuyorum. ‘Bu mu kazandı?’ diyenler oldu ama ben yorumları çok okumamaya çalışıyorum. Yoluma devam ediyorum."

Ayşe İrem, Almanya’daki göçmenlerin gündelik yaşamında taşıdığı görünmez yükleri dile getirdiğini aktararak, "Burada yaşam çoğu zaman birkaç adım geriden başlamayı kabullenmek gibi. Bizden her zaman her şeyi üç kat daha iyi yapmamız bekleniyor ki aynı seviyeye gelelim. Bu durum zamanla insanın içine işliyor." değerlendirmesinde bulundu.

Şiirlerinde Almanya’daki göçmenlerin "kalmak mı gitmek mi" ikilemini, şehir yaşamında maruz kaldıkları ötekileştirmeyi ve sessizce taşıdıkları görünmez korkuları işlediğini vurgulayan Ayşe İrem, Almanya’da istikrarlı bir yaşam kurmuş pek çok göçmenin artan toplumsal baskılar ve önyargılar nedeniyle ülkeden ayrılmayı düşünmek zorunda kaldığını, bu duygusal gelgitlerin de şiirlerine yansıdığını belirtti.

Ayşe İrem, göçmenlerin günlük hayatta karşılaştıkları görünmez engelleri anlattığının altını çizerek, "İş başvurularında fotoğraf koymamaya çalışıyorum çünkü fotoğraf gönderdiğimde çoğu zaman okumadan reddediyorlar. Ev aradığınızda da insanların bakışlarından o evi alamayacağınızı anlıyorsunuz." diye konuştu.

- "Kimliğimin kendisi politik"

Almanya’da doğup büyümüş olmasına rağmen hala "entegrasyon" tartışmalarının merkezinde görüldüğünü anlatan Ayşe İrem, “Ben burada doğdum, annem de burada doğdu. Ama ne yaparsan yap, hala sanki yeterince entegre olamamışsın gibi davranılıyor. Bu ülke bana şunu öğretti, her zaman biraz daha dikkatli, biraz daha iyi olmalıyım. Çünkü burada yaptığım her hata sadece beni değil, tüm göçmenleri temsil ediyor gibi görülüyor.” değerlendirmesinde bulundu.

Şiirlerinde Almanya’daki kurumsal ilişkilerde karşılaşılan eşitsizliklere de yer verdiğini bildiren Ayşe İrem, kendi deneyimlerinde iyi niyetli insanlarla karşılaştığını fakat polisle yaşanan diyaloglarda bazı göçmenlerin ciddiye alınmadığını hissettiğini aktardı.

Ayşe İrem, kimliğinin başlı başına politik olduğunu belirterek, "Bana sık sık neden aşkla ilgili ya da komik metinler yazmadığımı soruyorlar. Ama ben konuşulmayanı konuşmak zorunda hissediyorum. Çünkü biz konuşmazsak, kim konuşacak? Ben konuşarak, konuşmayanların sesi olmaya çalışıyorum." ifadelerini kullandı.

- "Ukraynalılara farklı uygulamalar mevcut"

Avrupa’daki göçmen politikalarındaki çifte standarda şiirlerinde de yer veren Ayşe İrem, farklı ülke kökenlerinden gelen göçmenlere yönelik tutumun eşit olmadığını vurguladı. Ukraynalıların "Avrupalı göçmen" olarak farklı muamele gördüğüne, buna karşın Suriye gibi ülkelerden gelen nitelikli kişilerin mesleklerini icra edemediklerine dikkati çeken genç şair, bu eşitsizliği bir şiirinde şu dizelerle anlattı:

"Bu ülkenin bana öğrettiği dille düşünüyorum; Türkçenin ikinci dil olarak asla Fransızca kadar ‘havalı’ olmadığıyla. Teneffüslerde Türkçe konuşmamızın ya da genel olarak başka bir ‘yabancı’ dil konuşmamızın yasaklandığıyla...

— ta ki Ukraynalılar gelene kadar.

Demek ki mesele, yeterince beyaz olmamamızmış."

Her olumlu ya da olumsuz deneyiminin yazdıklarına yansıdığını ifade eden Ayşe İrem, "Benim ismimi Türkler Ayşe İrem diye okur ama Almanlar doğru telaffuz edemezler, denemeye bile çalışmazlar. Ama bizden her zaman her şeyi üç kat daha iyi yapmamızı beklerler." yorumunda bulundu.

- "Gençler bile gitmeyi tartışmaya başladı"

Son yıllarda Avrupa’da artan yabancı düşmanlığına dikkati çeken Ayşe İrem, artık Almanya’da doğup büyüyen genç kuşağın bile "Burada kalmalı mıyız?" sorusunu tartıştığını ifade ederek, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Almanya öyle bir noktaya geldi ki birçok insan artık ülkede sadece Almanların yaşamasını istiyor. Anne babalarımız birkaç yıl sonra Türkiye’ye dönmeyi düşünüyor. Biz gençler üç dört yıl öncesine kadar bu konuyu hiç tartışmazdık. Burada doğduk, büyüdük, burada yaşayacağız derdik. Ama artık biz bile bu konuyu konuşuyoruz."

Şiir yazmanın kendisi için önemini vurgulayan Ayşe İrem, "Zorluklar elbette var ama asla vazgeçmemeliyiz. Hepimizin topluma fayda sağlayacak farklı yetenekleri var. Bu yetenekleri toplum yararına kullanmak çok önemli. Biz bazı yolları yürümeliyiz ki arkamızdan gelenler için yol açılmış olsun." dedi.