Mutfakta bu davranışlar tehlike saçıyor! Tehlikeli olabilecek 20 gıda güvenliği hatası
Gıda güvenliğine dikkat etmek her zaman önemlidir. Uygun önlemler alınmadığında yiyecekler virüsler, bakteriler ve daha fazlasıyla kontamine olabilir. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, gıda güvenliği önemli bir endişe kaynağıdır. Sadece 200 farklı hastalığa neden olmakla kalmaz, aynı zamanda özellikle daha savunmasız popülasyonlar için yetersiz beslenmeye de yol açabilir.
Yiyecekleri nasıl kullandığınız, pişirdiğiniz veya sakladığınız konusunda güvensiz misiniz? Kendinizi veya başkalarını salmonella, listeria ve daha fazlası gibi gıda kaynaklı hastalıklara maruz bırakıyor musunuz? Gıda güvenliğini çok ciddiye aldığınızı düşünseniz bile, en yaygın gıda güvenliği hatalarından bazılarını yapıyor olabilirsiniz. Bu hataları belirlemeyi ve ardından düzeltmeyi öğrenmek çok önemlidir. Bunu yapmak, kendiniz ve değer verdiğiniz kişiler için potansiyel olarak ciddi sağlık yan etkilerini önlemenize yardımcı olabilir. İşte tehlikeli olabilecek 20 gıda güvenliği hatası…
1. Az pişmiş et, deniz ürünleri, kümes hayvanları veya yumurta
Et, kümes hayvanları, deniz ürünleri veya yumurtaları yeterince uzun süre pişirmemek, yapabileceğiniz en büyük gıda güvenliği hatalarından biridir. Çiğ ette Salmonella, E. coli, listeria ve diğer bakteriler bulunur. Bu yiyecekler güvenli ve uygun iç sıcaklıklarında pişirilmezse, bakteriler yine de mevcut olacaktır. Bu gıda zehirlenmesine yol açabilir.
Ancak bu ürünler tamamen piştiğinde, bakteriler öldürülür ve artık bir tehdit oluşturmaz. Etin tamamen piştiğini doğrulamak için etin rengine göre karar vermek yerine her zaman bir et termometresi kullanmalısınız. Göz küresi yapmaya çalıştığınızda, henüz güvenli bir iç sıcaklığa ulaşmamış et servis edebilirsiniz. Örneğin, Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine göre, pişmiş ve tüketilmesi güvenli kabul edilmeden önce tavuğun 165 Fahrenheit derecelik bir iç sıcaklığa ulaşması ve balıkların en az 145 Fahrenheit dereceye ulaşması gerekir.
2. Çiğ et için ayrı bir kesme tahtası kullanmamak
Yakında fark edeceğiniz gibi, gıda güvenliğiyle ilgili birçok hata, yemek pişirme veya çiğ etle çalışma ile ilgilidir. Kaçınmanız gereken başka bir şey de çiğ et için sebze kesmek, ekmek dilimlemek ve mutfaktaki diğer yiyecek hazırlama işlerinde kullandığınız kesme tahtalarının aynısını kullanmaktır.
Ayrı kesme tahtalarına sahip olmak, çiğ etteki bakterilerin diğer gıdalara geçme ve sizi hasta etme ihtimalini azaltır. Hangi kesme tahtasının hangi yiyecek türü için olduğunu hatırlamanıza yardımcı olması için renkli bir kesme tahtası satın alabilirsiniz. Sadece çiğ et içeren tahta olarak belirleyin ve yine de her kullanıldığında sıcak su ve sabunla iyice temizlemeye özen gösterin.
3. Çiğ hamur veya kurabiye hamurunu tatmak
Kaç yaşında olduğunuza bağlı olarak, çocukken parmaklar dolusu çiğ kurabiye hamuru veya kek hamuru aldığınız güzel anılarınız olabilir. Hatta pişirmenin ortasındayken bile hızlı bir tat almaya çalışıyor olabilirsiniz. Ancak, bunu yapmak güvenli bir seçim değildir.
Çiğ yumurtalarda ve bazı un türlerinde Salmonella veya E. coli bakterileri bulunabilir. Hamurun tadına bakarsanız, bu küçük bir tane bile olsa gıda zehirlenmesi yaşayabilirsiniz. Bunun yerine, pişmiş ürünlerin tadına bakmak için her zaman tamamen pişene kadar bekleyin.
4. Çiğ etin buzdolabında uygun şekilde saklanmaması
İşte birçok insanın yaptığının farkında olmadığı başka bir çiğ et hatası! Çiğ eti buzdolabınızda saklamak için doğru ve yanlış yerler olduğunu biliyor muydunuz? Çiğ eti (çiğ balık ve çiğ kümes hayvanlarının yanı sıra) her zaman buzdolabının alt rafında saklamalısınız.
Bunu yapmak, buzdolabındaki diğer öğelere damlayan meyve sularından çapraz kontaminasyon olasılığını sınırlamaya yardımcı olur. Çiğ eti her zaman alt rafa koymanın yanı sıra, ambalajdan dışarı sızan sulara karşı ek bir koruma olarak, sızdırmaz bir kapta saklandığından emin olmak da önemlidir.
5. Eti çözülmesi için tezgahta bırakmak
"Tehlikeli Bölge"yi duydunuz mu? 40 ila 140 derece Fahrenheit sıcaklık aralığını ifade eder. Etin sıcaklığı bu aralığa düştüğünde, koşullar bakterilerin çok hızlı çoğalması için idealdir ve et yenildiğinde gıda kaynaklı hastalıklara yakalanma şansını artırır.
Pek çok insan, etin tezgahta çözülmesinin, etin bazı bölümlerinin diğerlerinden daha hızlı çözülmesine ve onları bu tehlike bölgesine sokmasına neden olabileceğinin farkında değil. Eti çözmenin en iyi yolu, kullanmayı planladığınız geceden önce buzdolabına koymaktır. Daha hızlı çözmeniz gerekirse, sıcak değil soğuk suya da koyabilirsiniz. Sadece bu yöntemle çözülmüş et veya kümes hayvanlarını hemen pişirdiğinizden emin olun.
6. Çiğ eti yıkamak
Et ve kümes hayvanlarını pişirmeden önce lavaboda yıkamanız öğretildi mi? Eğer öyleyse, bu güvensiz alışkanlığı unutmaya başlamak isteyeceksiniz. Lavabonuzda kümes hayvanları veya et yıkamak aslında sizin veya evinizdeki birinin gıda kaynaklı bir hastalığa yakalanma olasılığını artırabilir.
Bunun nedeni, çiğ etin her yerinde bulunan bakterilerin lavabonuza veya tezgahlarınıza yayılarak çapraz kontaminasyonun meydana gelme olasılığını artırmasıdır. Neyse ki etin yıkanması gerekli değildir. Birkaç yıl önce insanlar kendi hayvanlarını yakalayıp hazırlıyorlardı, bu yüzden bu tür bir hazırlık çalışmasına ihtiyaçları vardı. Ancak günümüzde etler üretim sürecinde temizlenerek tüketicinin tekrar evinde yıkama ihtiyacını ortadan kaldırmaktadır.
7. Yiyecekleri çok uzun süre dışarıda bırakmak
Yiyecekleri tezgahta çok uzun süre bırakmak, sizi veya başkalarını hasta etme potansiyeline sahip başka bir hatadır. Tehlikeli Bölgeyi veya 40 ila 140 Fahrenheit derece arasındaki sıcaklık aralığını hatırlıyor musunuz, burada koşullar bakteri üremesi için en uygun olanıdır? Pekala, bu Tehlikeli Bölge çiğ etten daha fazlası için geçerlidir.
Diğer gıda maddeleri bu aralıktaki sıcaklıklarda dışarıda bırakıldığında, E. coli, salmonella ve diğer tehlikeli bakteriler hızla çoğalabilir. Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı'na göre, yiyecekleri her zaman oda sıcaklığında oturduktan sonraki iki saat içinde soğutun. Sıcaklıklar 90 Fahrenheit dereceyi aşarsa, ürünler bir saat içinde soğutulmalıdır.
8. Baharatları ve çiğ eti aynı anda kullanmak
Çapraz bulaşma, gıda zehirlenmesinin yaygın bir nedenidir. İşte kaçınmak isteyeceğiniz bir başka potansiyel çapraz kontaminasyon hatası: Tuz, karabiber ve diğer baharat kaplarını çiğ ete dokunduğunuzdan beri yıkanmamış ellerinizle tutmak.
Fırına girecek eti hazırlamanın ortasındayken ellerinizi yıkamayı gözden kaçırmak çok kolay. Sadece en sevdiğiniz baharatlardan bazılarını eklemeniz gerekiyor, sonra hazır olacak ve yemeğin geri kalanını hazırlamaya geçmeden önce ellerinizi yıkayabilirsiniz. Bununla birlikte, eti baharatlamadan önce ellerinizi yıkamamak, potansiyel olarak zararlı bakterileri baharat kavanozlarınıza aktardığınız anlamına gelir; bunlar daha sonra ellerinizi veya onları kullanan diğer kişilerin ellerini kirletebilir.
9. Meyve ve sebzeleri soymadan önce yıkamayı ihmal etmek
Portakal, avokado, patates ve diğer meyve ve sebzeleri soyduğunuzda önce yıkar mısınız? Pek çok kişi, kabuğunu çıkardığınız için bu ürünlerin yıkanmasının gerekli olmadığını varsayar. Sonuçta, herhangi bir kir veya bakteri kabukta kalmalı ve çöp kutusuna gitmeli, değil mi? Ne yazık ki, bu doğru değil.
Meyve veya sebzenin kabuğunda herhangi bir mikrop veya bakteri varsa, bunlar parmaklarınıza, bıçağınıza veya sebze soyucunuza geçer. Bu yüzeylere taşındıktan sonra çapraz kontaminasyon yoluyla yayılmaya devam ederek evdeki herkesin sağlığını tehdit edebilirler.
10. Gerektiğinde ellerinizi yıkamamak
Mutfakta çalışırken sık sık el yıkamak çok önemlidir. Çiğ et, kirli ürünler veya bakterilerle kontamine olabilecek diğer gıda maddelerini kullandıktan sonra ellerinizi yıkamazsanız, gıda kaynaklı bir hastalığa neden olabilecek çapraz kontaminasyon riskiyle karşı karşıya kalırsınız.
Benzer şekilde, banyoyu kullandıktan, hapşırdıktan veya sümkürdükten, çöp kutusuna dokunduktan, hasta bir bireye baktıktan veya evcil hayvan mamasına dokunduktan sonra ellerinizi yıkamayı ihmal etmek de kendinizi veya başka birini hasta etme şansınızı artırabilir. Yemek yapmaya veya yemek hazırlamaya başlamak için mutfağa girer girmez ellerinizi yıkamayı alışkanlık haline getirin. Ardından, çiğ ete her dokunduğunuzda veya hazırladığınız yiyeceğe dokunmaması gereken başka bir şeyle temas ettiğinizde tekrar yıkayın.
11. Çiğ ve pişmiş yiyecekler için aynı tabakları veya kapları kullanmak
İşte çapraz kontaminasyonun sizi veya bir başkasını nasıl hasta edebileceğine dair bir başka örnek. En son ne zaman ızgarada hamburger pişirdiğinizi, ocakta sote tavuk yaptığınızı veya spagetti sosu yapmak için kıyma pişirdiğinizi düşünün. Hala çiğ olduklarında dokunan pişmiş yiyecekleri servis etmek için aynı kapları kullandınız mı? Servis ettiğinizde etin tamamen pişmiş olması, kaşıkta veya spatulada çiğ etten eser ve bakteri olmadığı anlamına gelmez.
Bu bakteriler pişmiş yemeğinize geri aktarılabilir, onu kirletebilir ve hastalık riskini artırabilir. Yiyeceklerin pişmesi bittiğinde daima temiz bir kaşık veya servis malzemesi alın. Aynı şey tabaklar ve servis tabakları için de geçerli. Çiğ hamburgerlerinizi ızgaraya tek tabakta getiriyorsanız, piştikten sonra mutlaka ayrı bir tabağa koyun.
12. Dört günden eski artıkları yemek
USDA'ya göre buzdolabında dört günden fazla kalan artıkları yememelisiniz. Bu süreden sonra, gıdadaki bakteri veya toksinlerin büyümesi çok yüksek bir seviyeye ulaşabilir ve gıda zehirlenmesine neden olabilir.
Hangi yiyeceklerin bozulmadan önce yeneceğine öncelik vermenize yardımcı olacak, sizin için çalışan bir sistem bulun. Bir yemek pişirirseniz ve yiyebileceğinizi düşündüğünüzden daha fazla artık varsa, bunları dondurmayı düşünün. Artıklar dondurucuda dört aya kadar dayanabilir. Yiyeceklerin hala güvenli olup olmadığını belirlemek için koklayabileceğiniz inancı yanlıştır. Yemeğiniz normal koksa bile, yine de yemek için güvenli olmayabilir.
13. Mutfak süngerinizi yeterince sık temizlememek veya değiştirmemek
Evinizdeki en kirli eşya tahmin edebileceğiniz gibi banyoda değil mutfağınızda olabilir. Nemli kaldıkları ve pek çok farklı türde yiyecek ve yüzeyle temas ettikleri için süngerler pek çok farklı bakteri toplar. Temizlenmezlerse bu bakteriler hızla çoğalabilir.
Tüketici Raporlarına göre, ABD Gıda ve İlaç İdaresi, restoranların gıda ile temas eden yüzeyleri temizlemek için sünger kullanmasını bile yasaklıyor. Yıkanması kolay bir bulaşık bezi veya mutfak fırçasına geçmek yerine süngerinizi kullanmaya devam etmek istiyorsanız, her gün temizlemeyi unutmayın. Islak bir süngeri mikrodalgada bir dakika bekletebilir veya temizlemek için bulaşık makinesinden geçirebilirsiniz. Kuruması için her zaman süngerin suyunu sıkmayı unutmayın. Süngerinizi birkaç haftada bir veya herhangi bir koku fark ettiğinizde değiştirmelisiniz.
14. Yeniden kullanılabilir alışveriş poşetlerini sık sık yıkamamak
Kağıt veya plastik poşetler yerine yeniden kullanılabilir alışveriş poşetlerine geçmek çevre dostu bir seçimdir. Ancak, yeniden kullanılabilir poşetlerin gıda güvenliği riski oluşturabileceğini biliyor muydunuz? Markete her gittiğinizde, yeniden kullanılabilir çantalarınız muhtemelen farklı ürünlerle doludur.
Bir hafta torbalardan biri et, sonraki hafta ekmek veya ürünle doldurulabilir. Et suları torbaya damlarsa (veya çeşitli ürünlerden gelen kirler alta düşerse), torbaya konulan bir sonraki gıda maddesini kirletebilir. Neyse ki, yeniden kullanılabilir çantalarınızı atıp kağıt veya plastiğe dönmek zorunda değilsiniz. Ancak yeniden kullanılabilir poşetlerinizi düzenli olarak çamaşır makinesinde veya bulaşık deterjanı ve ılık su ile yıkamalısınız. Ekstra bir koruma adımı eklemek için, markette çiğ eti ayrı bir plastik torbaya koyun.
15. Buzdolabınızın yeterince soğuk olduğunu varsaymak
Buzdolabınız çabuk bozulan gıdaların çok çabuk bozulmasını önleyecek kadar soğuk mu? FDA'ya göre buzdolapları 40 Fahrenheit dereceden daha sıcak tutulmamalı, ancak 37 Fahrenheit dereceye daha yakın olması daha da iyi. Buzdolabınızın termostatı olsa bile, yanlış olabilir ve size yanlış bir güvenlik hissi verebilir.
Yapılacak en iyi şey, bir cihaz termometresi satın almak için birkaç dolar harcamaktır. Bu şekilde buzdolabının gerçek sıcaklığını kontrol edebilir ve yiyeceklerinizin güvenli olduğundan emin olabilirsiniz. Dondurucunuzun içindeki sıcaklığı da kontrol etmeyi unutmayın! 0 Fahrenheit dereceden daha sıcak olmamalıdır. Buzdolabınızın ve dondurucunuzun güvenli seviyelere ayarlandığını doğruladıktan sonra, sıcaklıkları tekrar kontrol etmek için birkaç ayda bir kullanabilmeniz için termometreyi el altında bulundurun.
16. Evcil hayvanların masalara veya tezgahlara zıplamasına izin vermek
Tezgahlarınıza veya masalarınıza kalkmayı seven kedileriniz (hatta köpekleriniz) varsa, şimdi bu alışkanlığı kırmanın ve onları uzak durmaları için eğitmenin zamanı geldi. Bir evcil hayvan mutfak tezgahına veya masasına her sıçradığında, yanlarında kir ve bakteri getiriyorlar. Sadece pençelerine neyin yapıştığını bir düşünün.
Bu kir veya bakteri daha sonra yemek servis etmek veya yemek hazırlamak için kullanılan bu yüzeyleri kirletiyor. Özellikle kedilerin patilerinde muhtemelen çöp kutusundan dışkı veya idrar izleri vardır. Spalding Labs'e göre kedi dışkısı, insanlar, özellikle hamile kadınlar için tehlikeli bir hastalık olan toksoplazmozu da taşıyabilir.
17. Hindinin içine dolma pişirirken ekstra önlem almamak
İç harcı pişirmenin en güvenli yolu, hindi içine doldurulmuş olarak değil, ayrı bir fırın tepsisinde pişirmektir. Hindinin içini doldurduğunuzda, genellikle kuşun üzerindeki et kadar çabuk pişmez. Bu nedenle, hindiyi fırından çıkardığınızda, iç malzeme bakteri ve patojenlerin öldürülmesi için yeterince yüksek bir iç sıcaklığa ulaşmamış olabilir.
Hala bir hindi içinde doldurmayı pişirmek istediğinize karar verirseniz, doldurmanın iç sıcaklığı da 165 Fahrenheit dereceye ulaşana kadar fırından çıkarmayın. Kuşu birkaç saat önceden değil, pişirmeye hazır olmadan hemen önce doldurmak da en güvenli yoldur.
18. Mutfak tezgahınızı ve lavabonuzu düzgün temizlememek
Mutfak tezgahlarınızı ve lavabolarınızı temizlemenin doğru ve yanlış yolları vardır. Ne yazık ki, onları yanlış şekilde temizliyorsan, kendini ve başkalarını riske atıyorsun. Listeria gibi bakteriler bu yüzeylerde yaklaşık bir hafta (altı güne kadar) kalabilir. Lavabolarınızı ve tezgahınızı düzgün bir şekilde temizlemezseniz, bakterileri öldürmezsiniz ve hazırladığınız yiyecekleri kirletmek için yine de mevcut olacaktır.
Sadece tezgahlarınızı nemli bir sünger veya havluyla silmek, bakterileri öldürmek için yeterli değildir. Yüzeyleri dezenfekte etmelisiniz. Bunu yapmak için, sıcak ve sabunlu su kullanarak yıkayarak başlayın. Ardından, yüzeyi sanitize etmek için dezenfektan sprey şişesindeki talimatları izleyin (dezenfektanın bekleme süresi ürünler arasında değişiklik gösterebilir). Gereken süre kadar beklenip tezgahlar ve lavabolar silindikten sonra yüzeyi sade su ile durulayarak işlemi bitirin.
19. Evinizde gıda alerjisi olan birinin dikkatsiz olması
Gıda alerjileri çok gerçektir. Evinizde yer fıstığı, ağaç yemişleri, belirli meyveler veya diğer yiyeceklere alerjisi olan biri varsa, bu alerjileri ciddiye almanız önemlidir. Alerjik bir reaksiyon yaşamı tehdit etme potansiyeline sahiptir, bu nedenle birinin alerjisi olan bir şeyi eser miktarda bile tüketmesi olasılığını en aza indirmek için elinizden gelen her şeyi yapmak istersiniz.
Sevdiklerinizi korumak için, yiyecekleri ile temas edecek tüm tencere, tava veya mutfak aletlerini iyice temizlediğinizden emin olun. Alerjinin şiddetine bağlı olarak, sadece o alerjisi olan kişiye yemek hazırlarken kullanılacak bir takım tencere ve aletlere sahip olmak isteyebilirsiniz. Her zaman önce yemeğin alerjen içermeyen versiyonunu pişirin ve devam etmeden önce mutfaktan çıkarın. Alerjenlerle çalışırken sık sık el yıkamak bir diğer önemli adımdır.
20. Hamileyseniz veya bağışıklık sisteminiz zayıfsa fazladan tedbirli davranmamak
Herkesin gıda güvenliğini ciddiye alması önemlidir. Bununla birlikte, hamileyseniz veya bağışıklık sisteminiz zayıfsa, gıda zehirlenmesinden kaçınmak için ekstra önlemler almanız daha da önemlidir.
Örneğin, CDC'ye gör, hamile kadınların listeria ile enfekte olma olasılığı, nüfusun diğer üyelerine göre 10 kat daha fazladır. Hamile Hispanik kadınlar için enfeksiyon riski daha da yüksektir. Hamileyseniz yumuşak peynir, pastörize edilmemiş süt ve bazı deniz ürünlerinden uzak durmalısınız. Bu öğeleri yemek, listeria enfeksiyonu olasılığını artırabilir.