Kıdem tazminatı tavanında kamu özel ayrımı yok

SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com

Kıdem tazminatı 1975 yılından beri bir yıllık hizmet karşılığı 30 günlük ücret tutarındadır. Aynı tarihte kıdem tazminatı tavanı asgari ücretin 7,5 katı olarak belirlendi. Anayasa Mahkemesi 1979 yılında bu hükmü iptal etti ise de 17 Ekim 1980 tarihinde çıkartılan kanunla tavan yeniden asgari ücretin 7,5 katı olarak tespit edildi. 1982 yılında çıkartılan kanunla kıdem tazminatı tavanı bugünkü halini alarak en yüksek devlet memurunun bir yıllık emekli ikramiyesine endekslendi.

Maalesef o tarihten beri kıdem tazminatı tavanının asgari ücrete oranı sürekli gerilemektedir. 1982’de asgari ücretin 7,5 katı, 1992’de 5,73 katı olan kıdem tazminatı tavanı 2024 yılında asgari ücretin 1,75 katına kadar düştü.

KIDEM TAZMİNATI TAVANI İÇİN EMEKLİLİK DİLEKÇESİNİ BEKLETMEK AVANTAJLI MIDIR?

Emeklilik hakkımı 03.05.2024 tarihi itibari ile kazanmış bulunuyorum. Son işyerindeki çalışma sürem 29.05.2024’te bir yıl olacak. Son brüt maaşım 34.500 TL. Bu ay, 1 Mayıs’tan geçerli olmak üzere yüzde 25 zam bekliyorum. Bu durumda emeklik dilekçemi 31 Mayıs’ta mı vermem uygun olur yoksa temmuz ayında kıdem tazminatı tavanının yükselmesini mi beklemeliyim?

Zam gelmemesi durumunda 31 Mayıs’ta dilekçe vermem ile 1 Haziran’da vermem arasında bir fark var mıdır? (B. İ.)

Emekli aylığı bağlatmaya hak kazandıktan sonra dilekçeyi bekletmek için, bekletmeyi avantajlı kılacak bir sebep olmalı.

Temmuz ayında kıdem tazminatı tavanında yaklaşık yüzde 20’lik artış bekliyorum. Şu anki kıdem tazminatı hakkınız tavana oldukça yakın. Kıdem tazminatı tavanı yüzde 20 artarsa ve ücretiniz zamlanırsa yaklaşık 7.600 lira daha fazla kıdem tazminatı alırsınız. Kıdem tazminatı tavan artışından faydalanabilmeniz için emeklilik dilekçesini temmuz ayında vermeniz gerekir. Bu durumda emekli aylığı haziran ayı yerine iki ay sonra, yani ağustos ayında bağlanır. En düşük emekli aylığı 10.000 TL. İki ay gecikmeniz halinde emekli aylığından 20.000 TL kaybınız olacak. Ücrete zam gelip gelmeyeceği kesin olmamakla birlikte zam gelse bile kıdem tazminatı avantajınız 7.600 lirada kalacak.

Zam gelmemesi durumunda dilekçeyi 31 Mayıs’ta veya 1 Haziran’da vermek arasında da fark vardır. Dilekçeyi 31 Mayıs’ta verirseniz emekli aylığınız 1 Haziran’dan geçerli olarak bağlanır. Dilekçeyi 1 Haziran’da verirseniz emekli aylığınız 1 Temmuz’dan geçerli olarak bağlanır. Bir aylık emekli aylığı kaybınız söz konusu olur.

EKSİK PRİMLERİNİ İSTEĞE BAĞLI SİGORTA İLE TAMAMLAYANLAR SSK’DAN MI BAĞ-KUR’DAN MI EMEKLİ OLUR?

Sigorta başlangıcım 1989 Aralık ayı. Tüm şartları tamamladım, sadece 925 gün prim eksiğim bulunuyor. Askerliğimi kısa dönem yaptım. Eksik prim günlerimi isteğe bağlı ödersem SGK’dan mı emekli olurum BAĞ-KUR’dan mı? İsteğe bağlı sigorta primi ödersem hastanede muayene olabilir miyim? (Beytullah Ç.)

Primleri birden fazla statüden yatmış olanların hizmet birleştirmesi yapılırken son 2520 günlük primin en çok hangi statüde yattığına bakılır. Sizin eksik prim gününüz sadece 925 gün olduğu için tamamını isteğe bağlı sigorta ile tamamlasanız bile son 2520 gün kuralına takılmayacağınız için BAĞ-KUR değil SSK statüsünde emekli olursunuz. Kısa dönem askerlik süreniz için borçlanma yapmadıysanız borçlanma yapmanızı tavsiye ederim. Böylece borçlanma yaptığınız süre kadar daha erken emekli olabilirsiniz.

İsteğe bağlı sigorta primi ödeyenler Sosyal Güvenlik Kurumu ile sözleşmesi bulunan tüm hastanelerden tedavi hizmeti alabilirler.

Bu arada, yeri gelmişken “SGK – SSK” ayrımı konusuna açıklık getireyim. Sorunuzda olduğu gibi kamuoyunda SGK ile SSK karıştırılıyor. “SGK emeklisi”, “SGK’dan emeklilik” şeklinde başlayan cümleler kuruluyor. SGK emeklisi, SGK’dan emeklilik diye bir şey söz konusu değil.

İş Kanunu’na tabi çalışanlar 2008 öncesinde SSK statüsünde, 2008 sonrasında ise 4/a statüsünde kabul ediliyor.

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ise SSK, BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı’nın tek çatı altında birleştirilmesiyle 2006 yılında kurulan kurumu ifade ediyor.

ÇALIŞMAYI BIRAKAN ENGELLİ ÇOCUK ANNESİ ERKEN EMEKLİ OLABİLİR Mİ?

2020 doğumlu bakıma muhtaç engelli çocuk babasıyım (sağlık kurulu raporu mevcut). Eşim 05.01.1978 doğumlu. Eşimin Emekli Sandığı’ndan 1999 – 2016 arasında 5900 prim günü var. Engelli çocuğumuzun eşimin emekliliğine katkısı ne olur? (Mikdat K.)

Başkasının bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunan annenin erken emekli olabilmesi için bazı koşulların yerine gelmesi gerekir. Birincisi çocuğun engelli olduğuna dair yetkili hastaneden alınmış ve SGK Sağlık Kurulu tarafından onaylanmış heyet raporu. İkincisi, çocuğun engelli olduğu sırada annenin sigortalı bir işte çalışması veya isteğe bağlı sigorta primi ödemesi. Üçüncüsü çalışmaların 30 Nisan 2008 sonrası olması.

Buna göre, çocuğu engelli iken çalışmaya devam eden annenin her 360 günlük hizmetine karşılık prim günlerine 90 gün ilave edilir. Emeklilik yaş haddinden de 90 gün indirilir.

Çocuğunuz eşiniz sigortalı çalışmayı 2016 yılında bıraktıktan 4 yıl sonra doğmuş. Çocuk doğduktan sonra sigortalı çalışması bulunmadığından eşiniz engelli çocuk annelerine tanınan erken emeklilik hakkından istifade edemez.