Otomotivdeki çip krizinde çözüm sinyali
Otomotiv sektöründe 1 aydan fazladır devam eden yeni çip krizinde dikkat çeken bir gelişme yaşandı. Hollanda Hükümeti'nin Çinli Wingtech'in sahibi olduğu çip üreticisi Nexperia'ya el koyma kararının ardından, Avrupa ve Hollanda'ya çip sevkiyatını durduran Çin'den 'yumuşama' sinyali geldi. Çin Ticaret Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Avrupa'ya çip tedarikinin yeniden başlayacağı kaydedildi. Öte yandan, Hollanda hükümetinin de, çip üreticisi Nexperia'ya el koyma kararından geri adım atmaya hazırlandığı öne sürülüyor. Taraflardan yapılan açıklamalar, krizin daha fazla tırmanmadan yatışabileceği yönünde. Yiğitcan Yıldız yazdı...
Küresel otomotiv endüstrisinde geçtiğimiz ay ortaya çıkan 'yeni çip krizi' cephesinde dikkat çeken bir gelişme yaşandı.
Hollanda'da patlak veren ve hemen ardından birçok büyük otomotiv üreticisini etkileyen krizin daha fazla büyümeden sona erme ihtimali ufukta göründü.
Öyle ki, Çin Ticaret Bakanlığı'ndan dün yapılan açıklamada, çip üreticisi Nexperia'nın 'sivil' kullanım amaçlı ihracat kontrollerine muafiyet tanınmaya başlandığı kaydedildi. Açıklamanın, otomobil üreticileri ve otomotiv tedarikçileri için arz sıkıntısını hafifletmeye yardımcı olma hedefi taşıdığı belirtiliyor.
Söz konusu açıklama, Hollanda hükümetinin otomotiv elektrik sistemlerinde kullanılan çiplerin üreticisi Nexperia'nın kontrolünü ele almasının ardından patlak veren yeni çip krizinde, Pekin'den şimdiye kadar gelen en olumlu mesaj niteliğini taşıyor.
Hatırlanacak olursa, bundan 1 ay önce Hollanda hükümeti, ülkedeki çip üreticisi Nexperia'nın kontrolünü devraldığını açıklamıştı. İşte bu açıklama, yeni bir çip krizinin de kapısını araladı.
ÇİNLİ SAHİBİ ABD'NİN KARA LİSTESİNDE
2019 yılında, Çinli "Wingtech Technology", Avrupa otomotiv sektörünün en büyük çip tedarikçisi konumunda olan Nexperia'yı satın alarak Hollanda merkezli şirketin hakimi konumuna geldi.
Wingtech, bu satın almadan 5 yıl sonra ise, yani 2024 yılı sonunda Washington yönetimi tarafından "İhracat Kontrol Listesi"ne alındı.
ABD Sanayi ve Güvenlik Bürosu, 29 Eylül 2025'te, ABD ulusal güvenliğine veya dış politika çıkarlarına aykırı faaliyetlerde bulunduğuna inanılan veya bulunma riski yüksek olan yabancı kuruluş ve şirketlerin yer aldığı ihracat kontrol kısıtlamalarını genişlettiğini duyurdu.
Hollanda Hükümeti de, ABD Sanayi ve Güvenlik Bürosu'nun açıklamasından 1 gün sonra, 30 Eylül 2025'te, aynı gerekçeye dayanarak Wingtech'in sahibi olduğu Nexperia'nın yönetimine el koyduğunu ilan etti.
Hollanda'nın bu hamlesinin arkasında, Çin'e teknoloji aktarımının önüne geçmek ve stratejik bilginin korunmasının yattığı öne sürülüyor.
Nexperia'nın eski CEO'su Frans Scheper ise, Hollanda hükümetinin şirketin Avrupa'daki çip üretimini Çin'e taşıyacağı endişesi ile bu adımı attığını iddia ediyor.
SEVKİYATLAR DURMUŞTU
Eylül ayı sonunda Nexperia'nın yönetiminin Hollanda devletine geçmesinin hemen ardından bu sefer Çin hükümeti adeta bir karşı atağa geçmiş ve Hollanda ile Avrupa'dan siparişi alınan çip sevkiyatlarını durdurma kararını duyurmuştu.
Baş döndürücü hızla gelişen tüm bu süreç, pandeminin ardından ilk kez bir küresel çip krizinin yeniden patlak vermesine yol açmıştı.
Nexperia'nın ürettiği çiplerin önemli bir kısmı, Çin'de paketlenerek daha büyük ölçekli ürün ve parçalara dönüşüyor. Dolayısı ile, otomotiv şirketlerinin Çin'den ithal ettiği birçok hayati parçada Nexperia'nın çipleri yer alıyor.
Mercedes-Benz, Toyota, Volkswagen, ZF, Aumovio ve Peugeot, Opel, Citroen, Fiat gibi markaların sahibi olan Stellantis gibi hem otomotiv ana sanayi hem de tedarik sanayi şirketleri gelişen yeni çip krizine karşı eylem planları yapmaya başlamışlardı.
Çip tedarikinde yaşanan kesintilere bağlı olarak üretimlerin kesintiye uğramaması için çabalayan markaların Çin'den gelen açıklamalar ile şimdilik rahat bir nefes aldığı söylenebilir.
Peki, tüm bu açıklamalar kapsamında Nexperia krizi ile ilgili otomotiv sektörünü önümüzdeki süreçte neler bekliyor?
HOLLANDA'DAN GERİ ADIM SİNYALİ
Çin Ticaret Bakanlığı'ndan yapılan son açıklamada, Avrupa Birliği'nin Hollanda'yı Nexperia'ya el koyma kararından geri çekmeye ikna edeceğinin umulduğu vurgulanıyor.
Bu açıklama, Çin ile Hollanda ve dolayısıyla Avrupa Birliği arasındaki ikili ilişkilerin, Nexperia'nın mülkiyeti ve faaliyetleri konusundaki anlaşmazlıklar çözülene kadar gergin kalacağının ipucu şeklinde yorumlanabilir.
Fakat, Bloomberg News'in konuya yakın kaynaklara dayandırdığı habere göre, Hollanda hükümeti de, Çin'in kritik çiplerin ihracatına yeniden başlaması durumunda çip üreticisi Nexperia'ya el koyma kararından geri adım atmaya hazırlanıyor.
Tüm bu açıklamalar krizin yakın bir gelecekte çözüme kavuşacağının sinyalini veriyor.
Öte yandan, Çin'in krizin çözümü için adım atma kararının, ABD Başkanı Donald Trump ile Çin Devlet Başkanı Şi Jinping 30 Ekim'de yaptığı görüşmenin ardından gelmesi de dikkat çekiyor.
Reuters'a konuşan Alman otomotiv sanayisinden yetkililer, Nexperia krizinin çözümünde ABD ile Çin arasındaki ilişkilerin bağlayıcı olacağını belirtiyor.
Sonuç olarak, yaşanan tüm bu süreç, küresel otomotiv sektörünün çip teknolojisi konusunda sadece bir şirkette yaşanan bir krizin bile günler içerisinde global ölçekte bir krize evrilebileceğini göstermesi bakımından dikkat çekiyor.
3.6 MİLYAR DOLARA SATILDI
Philips, 2006 yılında yarı iletken bölümünü ayırarak NXP Semiconductors adını aldı ve bu bölüm daha sonra Beijing Jianguang Asset Management (JAC Capital) liderliğindeki bir yatırımcı konsorsiyumuna satıldı. Wingtech, 2019 yılında bu konsorsiyumdan Nexperia'yı 3.63 milyar dolara satın aldı.
Nexperia, Avrupa, Asya ve Amerika Birleşik Devletleri'nde 12 bin 500 kişiyi istihdam ediyor. Şirketin yılda 50 milyardan fazla parça üretme kapasitesine sahip üretim tesisi de 80 bin metrekareyi aşan bir alana yayılıyor.
