Hastalanıp ateşimiz yükseldiğinde neden üşürüz?
Soğuk algınlığı, grip, nezle veya enfeksiyonel bir hastalıkla karşı karşıya kaldığımızda çoğu zaman ateşimiz yükselir ve aynı zamanda çok fazla üşümeye, hatta titremeye bile başlayabiliriz.
Hastalandığımız zaman aynı anda hem üşür hem de terleyebiliriz. Genellikle oluşan etkilerden biri, vücut sıcaklığının yükselip çok fazla üşüme hissiyatının oluşmasıdır. Bu etkenler neden kaynaklanır? İşte detaylar...
Ateşin tanımı
Basitçe tanımlayacak olursak, "pireksi" olarak da bilinen ateş, vücut ısısının olması gereken aralığın üzerine çıkmasıdır. Vücutta; koltuk altı, ağız ve kulak gibi bölgelerde sıcaklığın artmasıyla ateşin yükseldiğini anlarız.
Ateş, genellikle enfeksiyonla ilişkilendirilse de, bazı otoimmün hastalıklar, kanser ve kan pıhtıları da ateşe sebep olabilir.
Ateş neden titremeye neden olur?
Bir kişinin ateşi olduğunda, kas kasılmaları titremeye ve üşümeye neden olur. Bu kas kasılmalarının amacı, kişinin bir enfeksiyon veya başka bir hastalıkla savaşmasına yardımcı olmak için vücut ısısını yükseltmektir.
Bir kişinin ateşi olduğunda, vücut enfeksiyonla savaşmaya çalıştığından ayar noktası yükselir. Bir kişinin vücut sıcaklığı bu ayar noktasının altında olduğu sürece, kişi kendini soğuk hissedecektir. Soğukluk ya da yeni optimum sıcaklığın altında olma hissi titremeye yol açar.
Hipotalamusun rolü
Beynimizde vücut sıcaklığımızı ayarlayan, adeta bir termostat görevi gören bir bölge bulunmaktadır: Hipotalamus. Hipotalamus, vücudun olması gerekenden sıcak olduğunu algıladığında ter bezlerine sinyaller göndererek vücudu terletir ve serinletir. Vücut çok soğuk olduğunda ise, titremeye neden olarak sıcaklığın artırılmasını sağlar.
Pirojenlerin etkisi
Hipotalamusu tetikleyip ateşin artmasını sağlayan asıl moleküller pirojenlerdir. Pirojenler, dolaşım sistemine karışarak enfeksiyona sebep olduğunda hipotalamusla etkileşime girer ve vücut sıcaklığının artırılmasına yol açar.
Vücudun savunma mekanizması
Olması gereken değerden yüksek vücut sıcaklığı, beyaz kan hücrelerinin üretimini hızlandırarak ve bakterilerin üremesini yavaşlatarak enfeksiyonla mücadeleye katkı sağlar.
Beyin, termostatını enfeksiyonla savaşmak için daha yüksek bir ayar noktasına alır almaz, vücut da bu yüksek sıcaklık hedefini karşılamak için hormonlar aracılığıyla ekstra ısı üretmeye çalışır.
Hormonların rolü
Örneğin norepinefrin hormonu, ısı üretimini artırırken, ısı kaybını azaltmak için damar daralmasına neden olur. Bu süreç, vücudun enfeksiyonla daha etkili bir şekilde savaşmasına yardımcı olur.
Kaynak: Medicalnewstoday/bilimup
