Habertürk
    Takipde Kalın!
      Günlük gelişmeleri takip edebilmek için habertürk uygulamasını indirin
        Haberler Ekonomi Sosyal Güvenlik İşsiz İşsizlik Fonu’nda 616 milyar TL toplandı, 197 milyar TL birikti - Sosyal Güvenlik Haberleri

        İşsizlik Sigortası Fonu 8 Eylül 1999’da çıkartılan 4447 Sayılı Kanun ile kuruldu. Fona 1 Haziran 2000 tarihinden itibaren prim toplanmaya başlandı. İlk işsizlik maaşı ödemeleri ise 2002 yılı mart ayında yapıldı.

        SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com

        Fona ilk yıllarda işçilerin brüt ücretleri üzerinden yüzde 2 işçi, yüzde 3 işveren primi kesildi, devlet de yüzde 2 katkı sağladı. 2004 yılında yapılan değişiklik ile işçi primi yüzde 1’e, işveren primi yüzde 2’ye, devlet katkısı da yüzde 1’e indirildi. O tarihten bu yana prim kesintileri bu oranlar üzerinden yapılıyor.

        REKLAM

        Türkiye İş Kurumu (İŞKUR), fonun gelirlerini ve giderlerini 2011 yılının sonuna kadar birikimli olarak yayımlıyordu. Son veriye bakıldığında, başlangıçtan itibaren fona ne kadar işçi – işveren primi ve devlet katkısı yatırıldığı, faiz geliri elde edildiği topluca görülebiliyordu.

        2012 yılından itibaren verilerin birikimli yayımlanmasına son verildi. Sadece cari yıl ile son iki yılda ayrı ayrı ne kadar gelir elde edildiği yayımlanmaya başladı. Böyle olunca, fonda başlangıçtan itibaren ne kadar para toplandığını görmek imkânsız hale geldi.

        Aynı durum çalışanlara yapılan ödemeler dışındaki gider kalemleri için de geçerli. Fonda sadece işsizlik ödeneği, kısa çalışma ödeneği, yarım çalışma ödeneği, ücret garanti fonu gibi doğrudan çalışanlara yapılan ödemeler başından itibaren görülebiliyor.

        Fonda bugüne dek ne kadar para toplandığını ve nerelere ne kadar harcama yapıldığını görebilmek için İŞKUR’un yıllık bültenleri ile İşsizlik Fonu için hazırlanan bağımsız denetim raporlarını tek tek incelemek gerekiyor.

        FONA 23 YILDA 616.4 MİLYAR LİRA TOPLANDI

        REKLAM

        İşsizlik Sigortası Fonu’na 23 yıllık dönemde 263.1 milyar lira işçi ve işveren primi ödendi. Primlerin 3’te 1’i işçi, 3’te 2’si ise işveren payından oluşuyor. Toplanan işçi ve işveren priminin 3’te 1’i oranına karşılık gelmek üzere fona 88 milyar lira devlet katkısı yapıldı.

        Fonda biriken paralar, harcamalar düşüldükten sonra devlet tahvili, hazine bonosu, mevduat gibi enstrümanlarda değerlendiriliyor. Bu şekilde 23 yıllık dönemde elde edilen faiz geliri 31 Aralık 2023 tarihi itibarıyla 214.5 milyar liraya ulaştı. Faiz gelirinin 29.4 milyarı 2022’de, 45 milyarı da 2023 yılında elde edildi.

        Fonda “Diğer gelirler” kaleminde ise 23 yılda 50.8 milyar lira toplandı. Önceki yıllarda yıllık bazda 1 milyar lirayı geçmeyen “Değer gelirler”, 2022 yılında 6.9 milyar lira, 2023 yılında ise 35.4 milyar lira oldu. Bağımsız denetim raporuna göre, “Diğer gelirler”deki artış “Devlet katkısı iadesi (MEB – YÖK)” kaleminden kaynaklanıyor. İŞKUR yetkilileri, 3308 Sayılı Mesleki Eğitim Kanunu uyarınca meslek lisesi ve mühendislik fakültesi öğrencileri için uygulanan staj desteği ödemelerinin öncelikle İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılandığını, 2 ay içerisinde de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bütçesinden fona geri aktarıldığını, bu tutarların "Diğer gelirler" başlığı altında izlendiğini belirttiler.

        İŞSİZLİK FONU'NA 23 YILDA 616 MİLYAR TL TOPLANDI
        Milyon TL İşçi işveren primi Devlet katkısı Faiz gelirleri Diğer gelirler Toplam gelir
        2000-2011 23.596 7.949 38.533 712 70.790
        2012 4.629 1.543 5.275 153 11.600
        2013 5.804 1.935 4.800 195 12.734
        2014 6.713 2.473 6.158 199 15.543
        2015 8.158 2.719 6.908 487 18.272
        2016 9.930 3.310 8.025 1.008 22.273
        2017 11.666 3.895 10.046 1.255 26.862
        2018 13.878 4.626 15.108 1.016 34.628
        2019 16.547 5.516 16.832 1.471 40.366
        2020 16.225 5.408 15.750 887 38.270
        2021 24.260 8.087 12.657 1.025 46.029
        2022 39.544 13.181 29.436 6.946 89.107
        2023 82.148 27.383 44.970 35.414 189.915
        TOPLAM 263.098 88.025 214.498 50.768 616.389
        Kaynak: İŞKUR

        EN BÜYÜK HARCAMA TEŞVİK VE DESTEKLERE

        İşsizlik Sigortası Fonu’nun kurulduğu tarihten 2023 yılı sonuna kadar olan dönemde 19 milyon 88 bin 777 kişi işsizlik başvurusunda bulundu. Bunlardan 10 milyon 417 bin 560 kişiye 69.5 milyar lira işsizlik ödeneği verildi. İşsizlik ödeneği alınan kişiler adına ödenen genel sağlık sigortası (GSS) primleri, damga vergisi ve işlem giderleriyle birlikte 23 yılda işsizlik ödeneği için yapılan harcama 76.9 milyar liraya ulaştı.

        REKLAM

        Özellikle pandemi dönemi, 2008 krizi ve 6 Şubat depremi başta olmak üzere kriz döneminde çalışmaya ara verilen işletmelerdeki işçilere verilen kısa çalışma ödeneği toplam 38.4 milyar lira, kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayanlara verilen nakdi ücret desteği ise 14.6 milyar lira oldu.

        Fondan işletmelere verilen teşvik ve destekler için 141.1 milyar lira, işbaşı eğitim programları için 64 milyar lira, aktif işgücü programları için 51.4 milyar lira harcama yapıldı. Sadece 2023 yılında aktif işgücü programlarına 13.1 milyar, işbaşı eğitim programlarına 38.6 milyar, teşvik ve destek ödemelerine 39.9 milyar lira harcandı.

        İşsizlik Sigortası Fonu’nun faiz gelirlerinden başlangıçta vergi alınmıyordu. Sonradan yapılan değişiklik ile 1 Ocak 2006 tarihinden itibaren vergi alınmaya başlandı. 30 Eylül 2023 tarihi itibarıyla fondan alınan vergi tutarı 18 milyar lirayı aştı.

        İŞSİZLİK SİGORTASI FONU'NUN HARCAMALARI
        Milyon TL
        İşsizlik ödeneği 76.877
        Kısa çalışma ödeneği 38.433
        Nakdi ücret desteği 14.594
        Yarım çalışma ödeneği 195
        Ücret Garanti Fonu 560
        Aktif işgücü programları 51.372
        İşbaşı eğitim programı 64.025
        Teşvik ve destekler 141.102
        GAP ve kalkınma projeleri 11.856
        Vergi 18.040
        Diğer 2.384
        Fonun toplam varlıkları 196.951
        Toplam 616.389
        Kaynak: İŞKUR
        İşsizlik Sigortası Fonu Bağımsız Denetim Raporları

        FONDA 197 MİLYAR LİRA BİRİKTİ

        Yukarıda sayılan harcamalardan sonra fonun toplam varlıkları 31 Aralık 2023 tarihi itibarıyla 197 milyar lira oldu. Pandemi dolayısıyla 2021 yılında 90.8 milyar liraya kadar gerileyen fonun varlıkları 2022 ve 2023 yılında önemli ölçüde toparlandı.

        Fondan 2008-2013 yılları arasında Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) başta olmak üzere ekonomik kalkınma ve sosyal gelişmeye yönelik yatırımlarda kullanılmak üzere bütçeye toplam 11.9 milyar lira aktarıldı. Söz konusu para fona henüz iade edilmedi.

        ÖNERİLEN VİDEO
        GÜNÜN ÖNEMLİ MANŞETLERİ