Tuz çeşitleri ve kullanım yerleri
Mutfakların olmazsa olmazı, baş tacımız tuz. Yemek yaparken tek bir tuz çeşidi kullanan da çok, farklı türleri deneyenler de.
Bildiğimiz sofra tuzundan pembe renkli Himalaya tuzuna; piyasada çokça seçenek var artık.Yemek için temel bir besin ve temel tat olan yemeklik tuz; deniz tuzu, iyotlu tuz, sofra tuzu, kaya tuzu ve koşer tuzu gibi farklı formlarda mevcuttur. Birbirlerine ne kadar benziyorlar peki? Hangisini kullandığımız fark ediyor mu? Belli başlı tuz türleri hakkında biraz fikir sahibi olmak istiyorsanız eğer, bu yazımız tam size göre.
İyotlu tuz nedir, ne için kullanılır?
İyotlu tuz, sıklıkla kullanılan, sofralardan eksik olmayan türlerin başında geliyor. Yapısında bolca iyot minerali içeren bu tür, ölçülü bir şekilde tüketildiğinde, tiroit fonksiyonlarının düzgünce işlemesine ve kalp sağlığının korunmasına yardımcı oluyor. Tuz, sıvılarda eriyebildiğinden, sos yaparken de kullanılabiliyor, dondurma yaparken de. Kullanımına bağlı olarak değişmekle beraber, iyotlu tuz ağızda hafif acı bir tat bırakabiliyor. Ve elbette, pişirilmiş yemeklerin üzerine bir tutam tuz serpiştirmek gerektiğinde de ideal seçim, iyotlu tuz. Küçük parçacıklardan oluştuğu için fırınlama gerektiren tariflerde de iyotlu tuzdan rahatlıkla faydalanılabiliyor. Hem popülaritesi hem de uygun maliyeti, iyotlu tuzu sofraların vazgeçilmez bir parçası haline getiriyor.
Koşer tuzu nedir, ne için kullanılır?
Koşer tuzu, iri taneli, doğada kendiliğinden bulunan bir mineraldir; tarih boyunca, et yüzeyindeki kanın temizlenmesinde kullanılmıştır. Yapısında genelde iyot yerine sodyum klorür bulunduğundan, koşer tuzu, iyotsuz tuzlar kategorisinde yer almakta. Bazı durumlarda, topaklanma karşıtı bileşenler de içeriyor. Koşer tuzu, yemek yaparken sıklıkla kullanılan bir tür değil; çünkü sofra tuzuna kıyasla, son derece iri tanelere sahip. Koşer tuzu, ideal olarak, et tütsüleme ya da kurutma ve turşu kurmada kullanılıyor. Koşer tuzu, aşçılık endüstrisinde bir tür norm haline geldi artık. İyotlu tuz kadar sert olmadığından, yemek pişirme sürecinde tuz tadını kontrol edebilmeyi kolaylaştırıyor. Ayrıca hacim olarak sofra tuzunu neredeyse ikiyle çarptığından, idare etmesi daha kolay; tuzu fazla kaçırma olasılığını oldukça düşürüyor.
Deniz tuzu nedir, ne için kullanılır?
Koşer tuzu ile deniz tuzunun aynı şey olduğunu iddia edenler var; ancak bu gerçek değil. İki tür de son derece iri taneli olduğundan, ayırt etmek biraz kafa karıştırıcı olabiliyor. Ancak koşer tuzunun aksine, deniz tuzunda iyot bulunuyor. Deniz tuzlarının çoğu doku olarak sert olsa da daha küçük granüllerden oluşanlar da var. Himalaya tuzu, örneğin, farklı şekilde üretilen bir deniz tuzu çeşidi. En göze çarpan özelliği ise pembe rengi elbette. Üzerine süsleme amaçlı biraz tuz serpiştirilmiş kurabiyelerden denediyseniz daha önce, muhtemelen deniz tuzudur ağzınıza gelen. Bu tuz çeşidinden yemek yapmada faydalanmak mümkün; ancak sahip olduğu hoş aroması nedeniyle genellikle yiyecekleri ve içecekleri süslemede kullanılıyor. Deniz tuzu hem ocak üzerinde pişen yemeklerde hem de fırınlama gerektiren tariflerde iş görüyor. Deniz tuzu kullanılarak yapılabilecek yemekler arasında fırında sebze, patates, çikolatalı tatlılar, kahveler, burger vs sayabiliriz.
Bu türler birbirlerinin alternatifi olarak kullanılabilir mi?
Tarif göz önünde bulundurularak, koşer tuzuyla iyotlu tuz genelde birbirinin yerine kullanılabilmekte. Koşer tuzu, sofra tuzu kadar etkin bir şekilde çözünemediğinden, sıvı formda ya da fırınlama gerektiren tariflerde iyotlu tuz kullanmak daha mantıklı. Et ya da sebze çeşnilendirmede ise üç tuz çeşidi de iş görür. Yapılacak en iyi şey, tariflere tamamen sadık kalmak; tarif hangi tuz türünün kullanılması gerektiğini özellikle belirtiyorsa eğer, buna uymak gerek. Fakat tarifte bahsi geçen tuz elinizin altında yoksa, farklı bir türle de benzer bir tat yakalayabilirsiniz tabi ki. Yalnızca kullandığınız tuzun, yemeğinizin ya da tatlınızın dokusunu değiştirebileceğini unutmayın.
Sonuç olarak, kendilerine has yapıları, bu üç tuz çeşidini birbirinden ayırıyor. Her biri, kendilerine özel bir aromaya ve dokuya sahip. Sıklıkla yemek yapmıyorsanız eğer, sofra tuzu her şartta işinizi görecektir. Ama şefler ve yemek pişirme aşıklarının ellerinin altında hem koşer tuzu hem de iyotlu tuz bulundurmaları şart. Deniz tuzu, fiyatı dolayısıyla biraz lüks sınıfına giriyor; ancak ara sıra harika bir son dokunuş olarak kullanmak üzere edinmekte fayda var.