Günlük yaşamda vazgeçemediğimiz akıllı telefonlar, fark edilmeden yeni bir bağımlılığın kapısını aralıyor. Nomofobi, özellikle ergenlerde okul ve sosyal hayatı olumsuz etkileyen bir sorun hâline gelmiş durumda.
Teknolojinin hızla gelişmesi, yaşam biçimimizi derinden değiştiriyor. Özellikle çocuklar ve gençler için teknolojik cihazlar artık bir ihtiyaç gibi görülüyor. Ancak bu durum, teknoloji bağımlılığı başta olmak üzere bazı olumsuz sonuçları da beraberinde getirebilir. Bu etkilerden biri de günümüzde sıkça duyulan nomofobidir.
“No mobile phobia” ifadesinden türetilen nomofobi; kişinin cep telefonundan uzak kalmaktan, iletişim kuramamaktan ya da bağlantısını kaybetmekten yoğun bir şekilde korkmasıdır. Akıllı telefon kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte modern çağın yeni sendromlarından biri hâline gelmiştir. Ulaşılabilir olma isteği ve telefonun yaşamın merkezine yerleşmesi, bu fobinin gelişmesine zemin hazırlar.
Uzmanlara göre nomofobi özellikle “başparmak nesli” olarak adlandırılan gençlerde daha yaygındır. Bunun temel nedeni, cep telefonu ve sosyal medya kullanımındaki bağımlılık eğilimleridir. Tıpkı diğer bağımlılıklarda olduğu gibi kişi telefonu elinden alınca yoksunluk belirtileri yaşayabilir, daha fazlasına ihtiyaç duyabilir ve kullanımını azaltmayı denese bile zorlanabilir.
Bu fobinin derinlerinde yalnız kalma korkusu, sosyal izolasyon ve görünür olma isteği gibi duygular yer alır. Sosyal medyada “Görünüyorum öyleyse varım” düşüncesi nasıl etki yaratıyorsa, nomofobide de kişiler “Ulaşıyorum ve ulaşılabiliyorum, öyleyse varım” duygusuna kapılır.
BELİRTİLERİ
Nomofobinin en yaygın belirtileri şunlardır:
- Telefon yanında olmadığında kendini eksik ya da boşlukta hissetmek
- Cihaz yanındayken bile sürekli kontrol etme ihtiyacı
- Şarj bitince yoğun çaresizlik yaşamak
- Telefonu kaybetme, unutma ya da bozulma korkusu
- Telefona ulaşamayınca baş dönmesi, nefes darlığı, çarpıntı, mide krampları gibi anksiyete belirtileri
Bu semptomlar, bağımlılıkla aynı mekanizmaların devreye girdiğini göstermektedir.
ERGENLER ÜZERİNDEKİ ETKİLER
Ergenlik dönemindeki çocuklar, akıllı cihazlara daha kolay bağımlı olabilir. Sanal ortamda daha fazla zaman geçirmek için okula gitmeme eğilimleri dahi gelişebilir. Bu nedenle nomofobi belirtileri fark edilir edilmez müdahale edilmesi önemlidir.
TEDAVİ SÜRECİ
Nomofobi tedavisi iki aşamada ele alınır:
Tıbbi Tedavi:
2–3 haftalık ilaç tedavisiyle beynin kimyasal dengesinin düzenlenmesi hedeflenir. Gerekirse kişi hastanede uzman kontrolünde takip edilir ve akıllı cihazlardan uzaklaştırılır.
Psikolojik Destek:
Kişisel ve grup terapileriyle riskli kullanım farkındalığı kazandırılır, sağlıklı teknoloji alışkanlıkları geliştirilir.
Kişi kendi başına teknoloji detoksu yapamıyorsa mutlaka bir ruh sağlığı uzmanından destek almalıdır.
NOMOFOBİDEN KORUNMA YOLLARI
Nomofobiye yakalanmamak ve telefon kullanımını sağlıklı düzeyde tutmak için uygulanabilecek bazı basit yöntemler şunlardır:
- Bazen telefonu evde bırakmak veya belli süreler boyunca kullanmamak
- Düzenli olarak “teknoloji detoksu” yapmak
- Çevredeki yaşamı gözlemlemek: Gökyüzünü, doğayı, renkleri fark etmek
- Gerçek ilişkiler kurmaya özen göstermek
- Teknolojinin sizi kontrol etmesine izin vermemek
- Çocukları nomofobiden korumak için ise ev içinde teknoloji kullanımıyla ilgili net ve tutarlı kurallar konulabilir.
Görsel Kaynak: shutterstock
