Çayırhan Termik Santrali ve santrale kömür temin eden maden sahalarının özelleştirilmesi için ihale ilanından, şu günlere kadar çok ilginç tartışmalara; çok yerinde ve haklılık payı yüksek olan eleştirilere ve hiçbir doğruluğu olmayan “Çayırhan” yazılarına şahit olduk. Kamuoyuna yansıyan eleştiriler neticesinde de 4 Aralık’ta yapılması gereken ihale, 4 Mart 2025’e ertelendi.
Şimdi bu ihalenin doğru bilgilerle ve ülkemiz menfaatine yapılabilmesi için yeni bir zaman dilimi daha açılmış oldu. Geçmiş dönemleri bilmeden, araştırmadan ve sormadan yalan yanlış yazılara imza atanların ve memlekete hiçbir olumlu katkısı olmayan eleştirilerde bulunanların kendilerini düzeltmeleri için önlerinde uzun bir zaman var. “Üstatlar” buyurup, biraz toparlansalar iyi olur!
İhalenin ertelenmesi hakkında Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nın (ÖİB) açıklaması da dikkat çekici. Çünkü kamuoyuna yansıyan eleştiriler dikkate alınarak ihalenin ertelendiği üstü kapalı olarak ifade ediliyor. Söz konusu özelleştirme işleminin etkin, verimli, şeffaf ve hukuka uygun şekilde yürütülmesine azami özenin gösterildiği vurgulanıyor. Diğer ifadeyle Çayırhan ihalesi sürecinde kamuoyuna yansıyan olumlu, doğru ve ülke lehine olan eleştiriler etkili olmuş. Kamuoyuna ve basına mesafeli duran, bilgi paylaşmayan ÖİB’nin ertelen ihaleye yönelik yaptığı açıklama şöyle:
"Kamuoyunda gündeme getirilen hususlar da dikkate alınarak, ihaleye konu alanların gözden geçirilerek tekrar değerlendirilmesi, çalışanlarımızın taleplerinin incelenerek değerlendirilmesi amacıyla söz konusu ihalede son teklif verme tarihi 4 Mart 2025 Salı günü saat 18.00'e kadar uzatıldı."
Yukarıda konumunu izah ettiğim ÖİB dahi son gelişmeleri dikkate alarak kendini bu şekilde toparladığına göre Çayırhan’ın daha önceki özelleştirme süreci ve devri konusunda hiçbir bilgisi olmayan, araştırmayan, sormayan ve dolayısıyla yanlış bilgileri kamuoyuna aksettiren Sözcü Gazetesi’nden Necati Doğru’nun kendi yazılarını gözden geçirmesinde fayda var. Üstü kapalı ithamlar yerine daha açık ve net ifadelerle süreci değerlendirmesi gerekir.
Santralin geçmiş yıllarda özelleştirme kapsamında işletmeciliği ve sonra Elektrik Üretim AŞ'ye (EÜAŞ) devri konusunda Necati Doğru hem yanılıyor hem de yanlış bilgilerle kamuoyunu yönlendiriyor. EÜAŞ, özel şirketten burayı alırken nasıl olur da eksiklere göz yumabilir? Ayrıca bahsettiği şirket EÜAŞ devir yaptıktan sonra 36 milyon dolarlık bakım, onarım ve rehabilitasyon yaptı. Kısacası üstat Necati Doğru’nun “yatırım yapmadan gitti” ifadesi doğru değil. Doğru, iyi ve doğru araştırma yapmadığından bir şeyleri karıştırıyor. Veya duyduğu yüzeysel bilgileri araştırmadan “doğru” diye kamuoyuna aktarıyor.
Son yıllarda ülkemiz madenciliği ve yer altı kaynakları çok fazla konuşuluyor. Madencilikte geri kalan ülkelerin gelişmelerinin de zor olduğunu, günümüzdeki teknolojik gelişmeler ve yüksek teknolojide kullanılan nadir elementler çok iyi açıklıyor. Dolayısıyla bu durumu iyi anlayıp, anlatacak, kamuoyunu doğru bilgilendirip, yönlendirecek aydınlara ve yazarlara da önemli görevler düşüyor. Sürekli köşelerini eleştirilere ayırıp, gelişmelerden, doğru modellerden bahsetmeyen kalemlerle ne madenciliğimiz gelişir ne demokrasimiz ne de ülkemiz…
Çayırhan’ın hakkında geçmiş yıllardaki gelişmelere dair bir araştırma yapıp, bilgi istedim. Bana ulaşan notlar da şöyle:
“Grup şirketimiz Park Teknik A.Ş. tarafından işletilmiş, 2011 yılında ise Park Termik A.Ş. İmtiyaz Sözleşmesine devir olmuştur. 1995 yılında yapılan ihaleden sonra Çayırhan Termik Santrali’ne kömür sağlanmaya başlanmış olup, öncesinde çeşitli bölgelerden temin edilen kömürler ile santral çalıştırılmaya çalışılmış, ancak verimsiz işletme koşullarına ve eksik üretime sebep olmuştur. Şirketimizce işletmeye başlanması ile durum ortadan kalkmış, kapasite kullanma faktörü en yüksek santrallerden biri olmuştur.
20 yıllık işletme süresi boyunca toplam 79.559.759.000 KWh brüt, 67.897.329.723 KWh net satılan elektrik üretimi gerçekleştirilmiş ve ülkemiz enerji şebekesine eskalasyon hariç ortalama 4,27 US cent/KWh bedelle teslim edilmiştir. Günümüzde elektrik satış fiyatı serbest piyasada yaklaşık 7,15 US cent/KWh olarak oluşmaktadır.
Göründüğü gibi şirketimiz “İşletme Hakkı Devir” yöntemi ile devir aldığı tam mekanize uzun ayak yöntemi ile yeraltı maden sahalarını ve yaşlı bir santral olmasına rağmen yüksek zaman ve kapasite kullanım faktörü ile termik santralı 20 yıl yıllık süreç içerisinde başarılı bir şekilde işletmiştir.
Bu süreç içerisinde başarılı santralin planlanan tüm bakımları hiçbir masraftan kaçınılmadan grup tarafından yapılmış, santral ve kömür sahaları gelecekte sıkıntı doğurmayacak şekilde emre amade halde tutulmuştur.
20 yılın sonunda devir öncesi devir kurulu tarafından belirlenen tüm eksiklikler giderilmiş, devir kurulunun belirlediği 36 milyon dolarlık revizyon grubumuz tarafından yapılmıştır.
Ayrıca hiçbir yükümlülüğümüz yokken 55 milyon TL’lik stok bilabedel grubumuz tarafından bırakılmıştır.
Bu süreç içerisinde tüm çalışanların hak ve yükümlülükleri ödenmiş, devir öncesi de kıdem, ihbar gibi yükümlülükler yerine getirilmiştir.”
