Savunma sanayinde ihracatla büyüme dönemine girdiğimizi galiba en etkin şekilde bu sene hissedeceğiz. Yurtdışında çeşitli ortaklık anlaşmaları, gelişmiş ülkelerin en büyük savunma sanayi şirketleriyle yatırımlar ve iş birlikleri, yeni projeler, seri üretime geçen ürünler ve Türkiye’nin savunma sanayi alanındaki yetkinliğinin dünya genelinde yankı yapması ihracat rakamlarına da yansıyacak.
Bu yılın ilk çeyreğine yönelik gelen ihracat rakamları gelişmelerin iyi yönde gittiğini gösteriyor. Mesela ASELSAN’ın ilk çeyrekte ihracatta yakaladığı sonuçlar ile geçmiş yılları kıyasladığımızda bambaşka bir tablo karşımıza çıkıyor. Savunma Sanayi Başkanlığı (SSB) 2023’te 5,5 milyar ve 2024’te ise 7,2 milyar dolar ihracat rakamlarını açıkladığında Türkiye’nin ciro açısından en büyük savunma sanayi şirketi olan ASELSAN ilk 5 şirket arasında yer almıyordu. Bu gerçekten izahı zor, garip bir durumdu.
Ancak bu yılın ilk aylarına ait gelen veriler, ASELSAN’ın ihracat rakamlarıyla bu sene ilk 5’te yer alacağına işaret ediyor. Yine de erkenden bir şey söylememek gerekir. Zira Makina ve Kimya Endüstrisi AŞ (MKE) gibi ihracatı zayıf seyreden bir şirket, Rusya-Ukrayna savaşı sebebiyle ciddi anlamda mühimmat talebiyle karşılaştı. Savunma sanayi şirketleri arasında en fazla ihracat yapan şirketlerden birisi oldu. Ancak bu tarz dönemsel durumları şirketlerimiz iyi değerlendirilirse kalıcı başarılar elde ediliyor.
ASELSAN’ın durum ise çok daha farklı. Türkiye’nin ihtiyacı olan yüksek teknoloji ürünleriyle birlikte çok farklı alanlarda çalışmalar yapıyor. Çok fazla mamul çeşitliliği söz konusu. Galiba bu durum da yıllarca yurtdışındaki rakipleriyle her açıdan yarışmasını engellemiş, ihracata yapamamış. Hatta yurtiçinde ASELSAN ile aynı ürünü geliştirip, üretenler şirketler dahi yüzde 50 oranında daha az maliyetle üretim yaptıklarını anlatıyorlardı. Daha net ifadeyle ASELSAN, özel sektöre göre çok pahalı üretim yapıyordu.
ASELSAN Genel Müdürü Ahmet Akyol, göreve yeni atandığından kısa bir sonra görüştüğümüzde bana ihracata önem vereceklerini, bunun için de ürün sayısını daha az, ama nitelikli hale getireceklerini söylemişti. İlk çeyrek ihracat rakamları, Akyol’un koyduğu doğru stratejinin meyvelerini bu sene almaya başlayacağını gösteriyor.
Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı (TSKGV) şirketlerinin devletin ciddi desteğine rağmen istenen ihracat seviyesine ulaşamadığına dair son yazımı geçen yıl yazmıştım. Dilerim bundan sonra bu tür yazılara yazmamızı gerektirecek tablolar ortaya çıkmaz. Çünkü yıllarca sadece kendi güvenlik güçlerimize ve ülke içi taleplere cevap vererek, yüksek cirolar yapan vakıf şirketleri, aynı ürünlerin yurtdışına ihraç edilmesinde ise başarılı olamıyordu. Yurtdışına platform araç satma konusunda Baykar’ın insansız hava araçlarıyla (İHA) özellikle de Bayraktar TB2 ile tüm sektörü motive ettiğini ve kapılar açtığın söyleyebilirim. Baykar’ın ihracatıyla birlikte İHA’ların üzerindeki faydalı yükleri üretenler de bakış açılarını değiştirdi. Mesela ROKETSAN’a önemli bir yurtdışı kapısı açıldı.
Eğer bir ürün yurtdışına satılamıyorsa bir yerlerde sorun var demektir. Yurtiçinde kendi güvenlik kuvvetlerimize ve şirketlerimize verdiğimiz ürünlerin de maliyet etkin olarak üretilmediği ve kalite sorunu yaşadığına dair şüpheler gündeme geliyordu. Savunma sanayimiz küresel ölçekte güçlendikçe ve rekabetçi oldukça içerde de tüm dengeler daha fazla yerine oturacaktır.
Savunma sanayi şirketlerimizden ilginç bir örnek. Borsada işlem gören SDT Uzay ve Savunma Teknolojileri (SDTTR) şirketinin 2024 net dönem kârı, bir önceki yıla göre %97 oranında düşerek 465 milyon TL’den 9,9 milyon TL’ye gerilemişti. Şirketin net dönem kârı, 2023’teki 465 milyon TL seviyesinden 2024’te yalnızca 9,9 milyon TL oldu. Net kârda yaklaşık %97,87’lik sert bir düşüş anlamına gelen bu tablo nasıl izah edildi, bilemiyorum.
İhracat da siparişler de yükseliyor
Asıl konumuza dönecek olursak... ASELSAN, 2025 yılının ilk çeyreğine ait enflasyon muhasebesi uygulanmış finansal sonuçları, bu dönemde hasılatını bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 9 oranında artırarak 22,8 milyar TL’ye yükselttiğini gösteriyor. Asıl dikkat çeken husus ise ASELSAN’ın yeni aldığı işlerin geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 46 artış göstererek 1,5 milyar ABD doları seviyesine ulaşmış olmasıdır. Bu tablo da şirketin ihracat odaklı büyüme stratejisini etkin bir şekilde sürdürdüğünü veya bu stratejisinin başarılı olduğunu gösteriyor. Şirketin bu dönemde imzaladığı ihracat sözleşmelerinin sıçrama yaparak, yüzde 220 artışla 372 milyon ABD doları olarak gerçekleşmesinin yıl sonunda yurtdışı satışlarına nasıl yansıyacağını çok merak ediyorum. Bakalım savunma sanayi şirketleri arasında en fazla ihracat yapan ilk 5 şirket arasına girecek mi?
Yatırım harcamaları ümit veriyor
ASELSAN, 2025’in ilk çeyreğinde geçen yıla göre yüzde 33 artışla Ar-Ge projelerine 250 milyon ABD doları harcamış. Aynı dönemde şirketin yatırım için yaptığı harcamalar da yüzde 70 oranında artmış. 2025 ilk çeyrek gelirlerinde etkin olan kalemler de dikkat çekici; Hava Savunma Sistemleri, silah Sistemleri, radar, elektronik harp, elektro-optik, deniz sistemleri ve askeri haberleşme sistemleri…
Öyle görünüyor ki 2025 savunma sanayimiz için önemli bir yıl olacak!
TEKNOFEST KKTC’de iz bırakacak!
İlk kez KKTC’de düzenlenen TEKNOFEST, Lefkoşa’daki eski Ercan Havalimanı’nda 1-4 Mayıs tarihleri arasında kardeş vatanın misafiri olacak. Festivalde sergilenen hava araçları başta olmak üzere çeşitli yerli/milli ürünler, KKTC gençliğinin zihinlerinde “biz yaparız” izi bırakacak. Sahip olup, kullanmak değil, ülke savunması için en iyisini yapıp, en dirayetli bir şekilde kullanabilme bilincini uyandıracak bir TEKNOFEST yaşanıyor. KKTC’de adım attığım her yerde mutlaka bir TEKNOFEST yarışmacısı gençle karşılaştım. TEKNOFEST’te her ne kadar sergilenen hava araçları, milli teknoloji ürünleri ve uçuş gösterileri ön plana çıksa da geleceğimiz için asıl önemli olan ve çok fazla ön planda olmayan ise gençlerin katıldıkları yarışmalar…
TEKNOFEST KKTC’de dikkat çeken bir detayı özellikle vurgulamak istiyorum. Festival için hazırlanan Kıbrıs Barış Harekâtı Deneyim Alanı, 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı’nı adeta ziyaretçilere yeniden yaşatıyor. Harekâtın en kritik anları yeniden gözler önüne sergileniyor. O günlerden bugünkü festivale, sergilenen ürünlere ve dahi dünyadaki gelişmeler baktığımızda ise daha çok çalışmamız gerektiği gerçeğini ortaya koyuyor. Bulunduğumuz coğrafyada güçlü kalabilmek için bilimin ışığında TEKNOFEST neslini KKTC ve Türkiye’nin hızla yetiştirmesi gerekiyor.
