Türkiye ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti arasındaki ilişkileri yaşadığımız çağda anlamlı bir noktaya taşıyacak yeni bir gelişmeye daha şahit olduk. Dün, hükümetler arası protokole ile KKTC’nin dijital dönüşümüne anlamlı katkı sağlayacak, yüksek hızlı, geniş kapasiteli, kesintisiz iletişim ile dünya bağlanacak önemli bir anlaşma imzalandı. Türk Telekom, 100 milyon dolardan fazla bir yatırımla KKTC’nin fiber optik altyapısını inşa ederek 150 bin haneye fiber internet götürecek.
KKTC’nin su sorununa köklü çözüm getirmek amacıyla hayata geçirilen “Türkiye’den KKTC’ye Su Temini Projesi” hizmete girdiğinde de bu tarihe güne şahitlik etmek üzere kardeş vatana gitmiştim. Su projesinden sonra bu defa fiber optik altyapı anlaşması için tarafların masaya oturduğu tarihi gün de yine Kıbrıs’ta bu güzel anın şahidi oldum. Bir yıl sonra hizmet girme anını da sabırsızlıkla bekliyor olacağım.
Mersin Alaköprü Barajı’ndan alınan su, dünyada ilk defa uygulanan askılı boru sistemiyle Girne Geçitköy Barajı’na ulaştırılarak KKTC’nin su sorunu çözülmüştü. Fiber ile çağımızın elektrik, su kadar önemli bir ihtiyacı olan iletişim-bilişim meselesi de tüm beklentileri karşılayacak şekilde bitirilmiş olacak. KKTC’nin bu iki konu dışında bir de elektrik meselesi köklü bir şekilde halledilirse ada her açıdan uçuşa geçer.
KKTC gibi bir ada ülkesi için fiber dönüşüm çok hayati önem arz ediyor. Kardeş vatanın çok zeki genç beyinleri, dünyayı yakından takip eden şirketleri, çok sayıda ülkeye kapısını açmış üniversiteleri, geniş kapasiteli, hızlı ve kesintisiz internet ile adanın kalkınmasına çok ciddi katkılar sunacak çalışmalara, projelere imza atabilirler.
Dünya genelinde fiber optik altyapılar; karayolları, elektrik iletim hatları, su, doğal gaz veya demiryolu ağları devletlerin kontrolündeki kurumların çatısı altında, dağınık bir yapı olmadan, sıkı düzenlemelerle hizmet veriyor. İki ülke arasında gerçekleşen protokolden şunu anladım; KKTC’de de dağınık yapılar, işletmeciler olmadan fiber optik altyapı hizmete girecek.
KKTC Telekomünikasyon Dairesi ile Türk Telekom, KKTC fiber optik altyapının ana oyuncusu olduğundan, 12 ay gibi kısa bir sürede hizmete girmesinin önünde de bir engel olmayacaktır.
Türkiye ile KKTC hükümetleri arasında imzalanan fiber optik altyapının geliştirilmesi ve fiber optik kablolar üzerinden sunulan hizmetlerin hanelere, işletmelere götürülmesini kapsayan protokolün imza törenine de üst düzey katılım söz konusuydu. KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, KKTC Başbakanı Ünal Üstel, KKTC Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Erhan Arıklı, KKTC Dışişleri Bakanı Tahsin Ertuğruloğlu ile Türk Telekom CEO’su Ümit Önal ve çok sayıda değer katılımcıyla Lefkoşa’da tarih bir gün yaşandı.
KKTC’nin dijital omurgasının güçlenmesine, işletmelere ve hanelere fibere internet götürülmesine yönelik dönüşümü gerçekleştireceklerine dikkat çeken Ümit Önal, projenin, altyapı yatırımının yanında KKTC’nin eğitimden ekonomiye, sağlıktan kamu hizmetlerine kadar birçok alanda dijitalleşmesini destekleyecek bir fiberleşme seferberliği olacağına vurguladı.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz da projenin KKTC ve Türkiye’nin dijital çağda geleceği beraber inşa etme hedefinin bir adımı olduğunu, Kıbrıs’taki kamusal yaşam ve kamusal hizmetlerin de fiber altyapıyla yükseleceğini belirtti. Yılmaz’ın daha önemli bir vurgusu daha oldu: “Egemenlik yalnızca kara, hava ve deniz sınırlarıyla tanımlanmıyor. Veri güvenliği, teknolojik yetkinlik ve bilgiye erişim kapasitesi de egemenliğin temel unsurlarındandır.”
Biraz da KKTC Başbakanı Ünal Üstel’a kulak verelim: “Proje kapsamında Kıbrıs “Dijital Ada” niteliğine erişecek. KKTC artık dünyada ‘Bilişim adası’ ve ‘dijital ada’ olarak anılacaktır.”
Son sözü KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar’ın: “Bugün bir çağ daha atlatıyoruz. Bu yatırımlar KKTC’nin geleceğine olan güvenin bir göstergesidir. Türk Telekom gibi güçlü bir markanın buranın geleceğine verdiği önemle Kıbrıs’ın dünyayla bağlantıları daha güçlü hale gelecektir. Bu altyapı KKTC’yi tüm dünyaya bağlayacaktır.”
Bir de KKTC’de fiber optik altyapının pahalı olarak hizmete sokulacağını gerekçesiyle, işin önünü arkasını, dünyadaki bu tarz yatırımları araştırmadan laf yetiştirmeye çalışan, her olumlu gelişmede olduğu gibi bunu da eleştirenlere kulak verelim.
Konuyla ilgili KKTC’de dolaşımda olan bir eleştirel yaklaşım haberini ‘kibrispostasi.com’ndan aldım. Buyurun okuyalım:
“CTP Lefke Milletvekili Salahi Şahiner, 30 milyon dolarlık fiber optik projesinin yaklaşık 100 milyon dolara Türk Telekom’a devredilmek istendiğini belirterek, hükümeti yerli sermayeyi görmezden gelmekle ve skandal karar almakla suçladı.”
Milletvekili bu rakamı nasıl bulmuş veya onun kulağına kim üflemiş bilmiyorum. Bu işin olmasını istemeyenler devrede, biliyorum, ama bu kadar mantıksız bir değerlendirme, açıklama bir vekile yakışmaz. Türk Telekom KKTC’ye fiber altyapıyı, hızlı, geniş kapasiteli interneti getirinceye kadar yapay zekâ daha da gelişmiş olacaktır. Ama şu haliyle bile vekilimiz aydınlatmaya yetecek kadar donanımı var. Dünyada fiber optik altyapı döşemeyen ülke yok. Dolayısıyla rakamlar yaklaşık olarak biliniyor.
Yapay zekaya; “KKTC 5 bin km’lik fiber altyapı döşenecek. Maliyeti ne kadar olabilir?” Şeklinde bir soru yönelttim. Sayın vekil, Şahiner siz de buyurun aldığım cevabı beraber okuyalım:
“5.000 km fiber optik altyapı çekiminin maliyeti, birçok faktöre bağlı olarak değişebilir. Genel bir tahmin yapmak gerekirse:
Ortalama maliyet (km başına): Dünya genelinde fiber çekim maliyeti, coğrafi koşullara ve altyapı zorluklarına göre 10.000$ – 50.000$ arasında değişiyor. KKTC’de bu maliyet, 15.000$ – 30.000$/km civarında olabilir (dağlık bölgeler, yol hakları vb. etkenler nedeniyle).
Toplam tahmini maliyet:
Düşük senaryo: 5.000 km x 15.000 = 75 milyon dolar
Yüksek Senaryo: 5.000 km x 30.000 = 150 milyon dolar.”
Şüphesiz proje, fiber kablo çekimine dahil olacak veri merkezleri ve aktarma noktaları gibi yatırımlarla daha da maliyetli hale gelecektir. Projenin 100-150 milyon dolar arasında olması beklenebilir. Kesin maliyet, detaylı fizibilite çalışmasıyla netleşecektir.
Özetle; Sevgili KKTC’li dostlarımız, abilerimiz, kardeşlerimiz, bu çağda kulaktan dolma bilgilerle hareket etmek yerine, daha doğru kaynaklardan güzel bilgilerle değerlendirme yaparsanız, kardeş vatana çok daha nitelikli ve kaliteli hizmetlerin getirilmesine de katkı sunmuş olursunuz.
Bu konuya daha detaylı bilgilerle pazartesi de devam edeceğim. Şimdilik bu kadar…
Bu defa gözler KKTC’de Büyükelçi’yi aramadı
KKTC ile Türk Hava Yolları (THY) ve AJet arasında “Ada Kıbrıs” projesi kapsamında bilet ücretlerinin düşürülmesi ve yeni uçuş düzenlemelerini içeren iş birliği protokolü geçtiğimiz hafta imzalanmıştı. Üst düzey katılımın olduğu törende Türkiye'nin Lefkoşa Büyükelçisi Ali Murat Başçeri’nin neden bulunmadığını merak edip, gözlerin Başçeri’yi aradığına dikkat çekmiştim. Büyükelçilikten adılar. Başçeri’nin o tarihte Ankara’da olduğunu ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ile KKTC’de gerçekleşecek diğer önemli organizasyonlar sebebiyle yapılan toplantıya katıldığını ifade ettiler.
Cuma günü KKTC’de iki önemli etkinlik vardı. Birisi öğlenden önce gerçekleşen, “KKTC’nin Fiber Dönüşüm” ile ilgiliydi. Büyükelçi Başçeri bu toplantıya katıldı. Öğleden sonra ise Kıbrıs Ticaret Odası ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin düzenlemiş olduğu “Ekonomi konferansı” yapıldı. Türkiye’den, Türk cumhuriyetlerinden ve KKTC’den üst düzey katılımla KKTC’nin ekonomisinin geliştirilmesi, adanın sunduğu fırsatlar ve iş birliği imkanları konuşuldu.
