Sahte sigortadan uzak durun
Sosyal Güvenlik Kurumu'nun yaptığı denetimlerde 40 metrekarelik dükkânda 400 işçi, apartman dairesinde 540 işçi sahte sigorta kaydıyla çalışıyor gösterildiği tespit edildi. Fiilen çalışmadığı halde sahte sigortalı gösterilenler cezalı duruma düşüyor, yatırdığı paralar yanıyor, emekli olmuşsa emekliliği iptal ediliyor, ödenmiş emekli aylıkları faiziyle geri alınıyor, hapis cezasıyla karşı karşıya kalabiliyorlar. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, sahte sigorta yaptıranları bekleyen riskleri yazdı
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kayıt dışı istihdamla mücadele kapsamında sahte iş yeri ve sahte sigortalılara yönelik çalışmalarını yoğun bir şekilde sürdürüyor. Anadolu Ajansı’ndan Özcan Yıldırım’ın haberine göre, SGK denetmenlerince 81 ilde 2024 yılında kayıt dışı istihdam kapsamında 124 bin 982 iş yeri, sahte iş yeri ve sahte sigortalılık kapsamında ise 12 bin 684 iş yerini denetlendi. Denetimlerde 2 bin 114 iş yerinin sahte olduğu tespit edilirken, çalışmadığı halde sigorta primi ödenen ya da sahte iş yeri üzerinden sigortalı gösterilen toplam 94 bin 740 kişinin sigortası iptal edildi.
SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com
İstanbul Fatih’te bir iş hanındaki 40 metrekarelik dükkanda 400 kişinin tekstil işçisi olarak sigorta kaydının yapıldığı tespit edildi. Başka bir ilde ise apartman dairesinde danışmanlık firması olarak faaliyet gösteren iş yerinde 540 kişinin sahte sigortalı gösterildiği belirlendi.
Kanuna göre, SSK’lılar (4/a) BAĞ-KUR’lulara (4/b) göre daha az prim günüyle emekli olabiliyorlar. BAĞ-KUR statüsünde normal emeklilik için 9000 prim günü aranırken, 4/a statüsünde çalışanlardan 8 Eylül 1999 öncesi çalışmaya başlayanlar 5000 – 5975 prim günüyle, 8 Eylül 1999 – 30 Nisan 2008 tarihleri arasında çalışmaya başlayanlar 7000 prim günüyle emekli oluyorlar.
Özellikle BAĞ-KUR statüsünde çalışanlar daha erken emekli olmak amacıyla fiilen bir işte çalışmadıkları halde kendilerini 4/a’lı (SSK) gösterebiliyorlar.
Bunun yanı sıra, normalde 4/a statüsünde çalışmış olduğu halde işsiz kalan veya çalışamayacak durumda olan bazı kişiler de ya sahte işyerlerinden ya da akrabalarının, eş dostlarının iş yerinde kendilerini sigortalı göstererek emekli olmaya çalışıyorlar.
SAHTE İŞYERİ PARAYI ALIP SİGORTALI GÖSTERİYOR
Sahte işyerleri vatandaştan prim karşılığı adı altında para topluyorlar. SGK’ya sigorta bildirimi yapıyorlar ve çoğunlukla hiç prim yatırmıyorlar. Eş, dost veya akrabanın iş yerinden sigortalı gösterilen kişiler de genellikle primleri ceplerinden ödüyorlar. Bunlar da “Primini nasıl olsa ödüyorum, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun bir kaybı söz konusu değil. O nedenle yanlış bir iş yapmıyorum” diye düşünüyorlar.
Oysa kanuna göre, bir kişinin 4/a statüsünde sigortalı gösterilebilmesi ancak bir işverene bağlı olarak fiilen çalışması halinde mümkündür.
SAHTE SİGORTA YAPTIRANI NELER BEKLİYOR?
Fiilen çalışmayan kişilerin bir iş yerinde çalışıyor gösterilmesi sahte sigorta olarak kabul ediliyor. Sahte sigorta yaptırmanın idari ve cezai yaptırımları bulunuyor.
Öncelikle sahte sigorta yaptırmış olduğu tespit edilenlerin bu süreye ait sigorta prim günleri iptal ediliyor. SGK’ya sahte sigorta süresince prim yatırılmışsa tamamı yanıyor. Sahte sigortalı olunan süre içinde kendisi veya bakmakla yükümlü olduğu kişilere yapılmış olan tedavi masrafları faiziyle geri alınıyor.
Sigortanın sahte olduğu emekli olduktan sonra ortaya çıkarsa emekli aylığı kesiliyor. Ödenmiş emekli aylığı faiziyle geri alınıyor. Emeklilik süresince SGK üzerinden verilen sağlık hizmetlerinin parası da faiziyle geri alınıyor.
Sahte sigorta yaptırdığı için emekliliği iptal edilen kişinin daha sonra tekrar emekli olabilmesi için iptal edilen prim günlerini yeniden tamamlaması isteniyor.
HAPİS CEZASI GELEBİLİR
Sahte iş yeri sahipleri için hapis cezalarına varan yaptırımlar da uygulanıyor. Ayrıca, sahte sigorta yaptıranlar ile fiilen çalışmayan kişileri hatır için sigortalı gösteren işverenler de hapis cezası ile karşı karşıya kalabiliyorlar. Sahte sigorta yaptıran kişiler ve onları sigortalı gösteren işverenler, Türk Ceza Kanunu’nun “resmi belgede sahtecilik” (2 – 5 yıl arası hapis), “resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyan” (3 aydan 1 yıla kadar hapis) ve “özel belgede sahtecilik” (1 yıldan 3 yıla kadar hapis) maddeleri kapsamında savcılığa sevk ediliyor.
Sahte sigortalı gösteren işverenlerin her ay SGK’ya verdiği bildirgenin ve maaş bordrosunun da sahte olduğu kabul ediliyor. Bu nedenle, sahte sigortalı gösterdikleri her ay için, asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanıyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı da vergi yönünden cezai yaptırımlar uyguluyor.
