Hipertiroidi Beslenme Nedir, Nasıl Yapılmalı? Hipertiroidi Beslenmede Nelere Dikkat Edilmeli?
Vücut metabolizmasını doğrudan etkileyen tiroit bezi hastalıkları arasında yer alan hipertiroidi, tiroit hormonlarının gereğinden fazla üretilmesiyle ortaya çıkar. Bu durum, kalp atış hızından kilo kontrolüne kadar pek çok sistemi etkileyebilir. Tıbbi tedavi süreci kadar beslenme alışkanlıkları da hipertiroidi yönetiminde büyük önem taşır. Hipertiroidi hastalarının yaşam kalitesini artırmak ve semptomlarını hafifletmek için uygulanabilecek doğru beslenme stratejileri dikkatle belirlenmelidir. Peki Hipertiroidi Beslenme Nedir, Nasıl Yapılmalı? Hipertiroidi Beslenmede Nelere Dikkat Edilmeli?
Hipertiroidi Nedir?
Hipertiroidi, tiroit bezinin fazla çalışması sonucu tiroksin (T4) ve triiyodotironin (T3) hormonlarının normalden yüksek seviyelere ulaşmasıyla ortaya çıkar. Bu hormonlar metabolizmayı hızlandırdığı için hipertiroidili bireylerde aşırı kilo kaybı, çarpıntı, sinirlilik, terleme, kas zayıflığı, iştah artışı ve uyku bozuklukları gibi belirtiler görülebilir. En yaygın nedeni Graves hastalığı olan hipertiroidi, bazı nodüller veya tiroit iltihapları sonucunda da gelişebilir.
Hipertiroidide Beslenmenin Önemi
Hipertiroidi, vücut metabolizmasını hızlandırarak kalori ihtiyacını artırır. Bununla birlikte, kas yıkımı ve besin emiliminde azalma görülebilir. Bu nedenle dengeli ve destekleyici bir beslenme programı hem vücut direncini korumak hem de hastalığın etkilerini hafifletmek açısından önemlidir.
Hipertiroidi Beslenme Nasıl Yapılmalı?
Enerji ve Protein Alımı Artırılmalı: Hipertiroidili bireyler, hızlı metabolizma nedeniyle daha fazla kalori yakar. Bu nedenle yeterli enerji alımı sağlanmalı, günlük kalori miktarı uzman tarafından kişiye özel hesaplanmalıdır. Aynı zamanda kas yıkımını engellemek için protein ihtiyacı da artırılmalıdır. Yumurta, süt ürünleri, kırmızı ve beyaz et, balık gibi kaliteli protein kaynaklarına yer verilmelidir.
İyot Alımı Sınırlanmalı: İyot, tiroit hormonlarının üretiminde görevli bir mineraldir. Hipertiroidide zaten fazla hormon üretimi söz konusu olduğu için iyot alımı sınırlandırılmalıdır. İyotlu tuz, deniz ürünleri, yosun, iyot takviyeleri ve bazı ilaçlar bu süreçte dikkatle kontrol edilmelidir.
Kafein ve Uyarıcılardan Uzak Durulmalı: Hipertiroidi semptomları arasında sinirlilik, çarpıntı ve anksiyete bulunur. Kafeinli içecekler (kahve, çay, enerji içecekleri) bu semptomları artırabileceğinden mümkünse azaltılmalı ya da tamamen bırakılmalıdır.
Kalsiyum ve D Vitamini Desteği Sağlanmalı: Tiroit hormonlarının aşırı salınımı kemik yoğunluğunu olumsuz etkileyebilir. Bu yüzden kalsiyumdan zengin süt, yoğurt, peynir gibi gıdalar tüketilmeli; D vitamini düzeyi izlenmeli ve gerekirse doktor önerisiyle takviye alınmalıdır.
Antioksidanlardan Zengin Beslenilmeli: Metabolizmanın hızlanmasıyla birlikte vücutta serbest radikal üretimi artar. Bu durumu dengelemek için A, C, E vitaminlerinden zengin sebze ve meyveler; ceviz, badem gibi sağlıklı yağ kaynakları; zeytinyağı ve tam tahıllı ürünler tercih edilmelidir.
Selenyum ve Çinko Desteği Göz Ardı Edilmemeli: Bu mineraller, bağışıklık sistemi fonksiyonları ve tiroit dengesinde önemli rol oynar. Fındık, kabak çekirdeği, kırmızı et, deniz ürünleri, baklagiller gibi selenyum ve çinko açısından zengin gıdalara diyette yer verilmelidir.
Guatrojenik Gıdalarla Denge Sağlanmalı: Lahana, brokoli, karnabahar, turp gibi bazı sebzeler guatrojen içerir ve tiroit fonksiyonlarını baskılayabilir. Çiğ tüketildiğinde bu etkileri belirgin olabilir. Ancak pişirme işlemi guatrojen etkisini azaltır. Bu sebzeler aşırıya kaçmadan ve pişmiş halde tüketilerek beslenmeye eklenebilir.
Hipertiroidi Beslenmede Nelere Dikkat Edilmeli?
Tuz tercihi iyotsuz olmalı: Sofra tuzu yerine iyotsuz tuz kullanılmalıdır. Ambalajlı gıdalarda kullanılan tuz tipi kontrol edilmelidir.
Etiket okuma alışkanlığı kazanılmalı: Takviye ürünler ve hazır gıdalarda iyot veya tiroit fonksiyonlarını etkileyen maddeler bulunabilir.
Alkol ve sigara sınırlandırılmalı: Bu maddeler tiroit fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilir ve ilaç tedavisinin etkinliğini düşürebilir.
Besin-tedavi etkileşimi dikkate alınmalı: Hipertiroidi tedavisinde kullanılan ilaçlar (örn. antitiroit ilaçlar) bazı besinlerle etkileşime girebilir. Bu nedenle ilaçlar uzman önerisine göre kullanılmalı ve ilaçla yemek arasında zaman aralığı bırakılmalıdır.
Aşırı lif tüketiminden kaçınılmalı: Lifli gıdalar sağlıklı olsa da aşırı miktarda tüketildiğinde ilaç emilimini azaltabilir. Ölçülü miktarda tüketilmesi önerilir.
Hipertiroidi, yaşam kalitesini etkileyen ciddi bir endokrin hastalıktır. Tıbbi tedaviye ek olarak kişiye özel düzenlenmiş bir beslenme programı, hastalığın kontrol altına alınmasında büyük rol oynar. Yeterli enerji ve protein alımı, iyot sınırlaması, kafeinden uzak durmak ve kemik sağlığını destekleyici bir diyet, hipertiroidiyle baş etmede temel stratejilerdir. Her bireyin ihtiyaçları farklı olabileceğinden, beslenme planı mutlaka doktor ve diyetisyen gözetiminde hazırlanmalıdır.
