Bir Türkiye gerçeği olarak deprem kendini yeniden hatırlattı. Silivri açıklarında 6.2 şiddetindeki deprem büyük İstanbul depreminin tetikleyicisi olabileceği şeklinde yorumlanıyor. Bilim insanları, yaşanan son depremle büyük İstanbul depremi şiddetinin 7.5’ten 7.2’ye inebileceği tahminde bulundular.
➔İstanbul merkezli ve Marmara bölgesini etkileyeceği tahmin edilen deprem, Türkiye nüfusunun yaklaşık üçte birinin yaşadığı, istihdamın ve milli gelirin yaklaşık yarısının oluştuğu, ihracatın yarısının yapıldığı, imalat sanayinin, ticaretin, finansmanın merkezi bir yer. Yani büyük İstanbul depremi olacaksa tam olarak Türkiye ekonomisini kalbinden vuracak.
➔Yaşanacak bir büyük depremin binalarda yapacağı yıkım ve insani kayıplar yanında ekonomiye de çok ciddi ve bedeli ancak bir nesil boyu ödenebilecek hasarlar vereceği tahmin ediliyor.
➔Böyle bir zararın oluşmaması için sanayinin, ticaretin, turizmin, deprem yaratacak fay hatları üzerine ve yakınına çok yoğun bir şekilde kurulmayacaktı.
➔Kurulanın da, bütün alt ve üst yapı binalarının, konutlarının, can ve mal güvenliği için depreme dayanıklı inşa edilmesi gerekirdi. Ama artık olan oldu ve şimdilik geçmiş olsun.
TRUMP’IN U DÖNÜŞÜ
➔Yaşanan iç ve dış şok gelişmelere şimdi de orta şiddetli bu depremle ülkemize özgü bir büyük risk daha, Büyük İstanbul Depremi riski eklendi.
➔Marmara Bölgesi’nin orta şiddetli bir depremle sarsıldığı günde dünyadaki iki büyük riskte yatışma eğilimi ortaya çıktı. Bunu başaran da, dünya siyaset, ekonomi ve askeri gücünün tepesindeki isim olarak bizzat şoklara yol açan ABD Başkanı Donald Trump.
➔Bu kez politikalarından U dönüşü yaparak iki ana riskte yumuşaya yol açtı.
➔ABD Başkanı dün yaptığı açıklamalarda dedi ki “Fed Başkanı Powell’ı görevden almak gibi bir düşüncem yok. Faiz oranlarını düşürmeyerek hata yapıyor. Ama ekonomi çok iyi durumda, faizler düşmezse bu dünyanın sonu değil.”
➔Trump ayrıca Çin ile gümrük vergilerinde görüşmeyi başlatacak bir adım da attı ve yüzde 145’lik tarifenin yüksek olduğunu belirterek “Görüşebilir ve bir anlaşma yapabiliriz. Aksi taktirde biz bir oran belirleyeceğiz” dedi.
➔Piyasalar ABD’nin bu adımını açıklanmış tarifelerin ciddi oranda azaltılmasına razı olabileceği şeklinde yorumladı.
➔Hatta ulusal güvenliğini ilgilendiren mallarda gümrük tarifelerinin yüzde 50-60 düzeyine çekileceğini, diğer mallarda ise daha düşük uygulanacağını fiyatlamaya başladı.
➔Ancak bu durum Beyaz Saray tarafından yalanlanması üzerine piyasalar kazanımlarının yaklaşık yarısını geri verdi.
PİYASALAR DA U DÖNÜŞÜ YAPTI
➔Yine de günün sonunda dünya borsaları yüzde 1.5 yukarıdaydı. ABD borsaları yüzde 1.7 yükselirken diğer dünya borsalarının primi yüzde 1.3 düzeyinde kaldı.
➔Trump’la piyasalar da U dönüşü yaptı. ABD’nin yeni gümrük tarifelerini açıkladığı 2 Nisan sonrasında dolar önce yüzde 5.6 geriledi. Son dönemin en düşük düzeyini 21 Nisan’da 97.680’den gören Dolar Endeksi’nin ocak sonundaki zirvesine göre yüzde 11.2 değer yitirdi. 99.740’a kadar çıkan Dolar Endeksi’nin iki günlük artışı yüzde 2.1 düzeyinde.
➔ABD 10 yıllık tahvil faizi de 2 Nisan sonrasında yüzde 7.6 yükseldikten sonra dün yüzde 4 geriledi.
➔Oynaklık endeksi VIX de U dönüşü ile birlikte yüzde 24 geriledi.
➔Böylece ABD varlıklarından çıkış ve faiz yükselişleri durdu, borsalardaki gerileme tersine döndü.
ALTINDA ZİRVEDEN DÖNÜŞ
➔Asıl da dünyada gidişin barometresi haline gelen altın fiyatları tersine döndü.
➔İki büyük riskteki azalma yanında Rusya-Ukrayna savaşında barış için Trump, Rusya tarafının ikna olduğunu, sıranın Ukrayna’ya geldiğini açıkladı. Jeopolitikteki bu pozitif gelişme de yine altın fiyatlarını gevşetici rol oynadı.
➔Altının 2 Nisan’da 3.134 dolardan başlayan hızlı yükselişi 14 iş günü sürdü. Bu süre içinde fiyatlar günlük yüzde 3 civarında 4 gün yükseldi. ➔Sonuçta altın 3.500 dolarlık zirvesine göre 2025 yılında yüzde 33.4, son bir yılda yüzde 50.4 değerlendi.
➔Bir kişinin iki dudağı arasından çıkan sözlerle dünyada risk alma iştahının düzelmesi sonucu altın fiyatları bir günde yüzde 6.8’lik sert bir düşüş gerçekleştirdi. Onsu 2.360 dolara inen altın bugün 2.300 civarında dalgalanıyor.
TRUMP’IN DENGE VE FRENİ
➔ABD Başkanı’nın herkese dayak atma amacıyla çok kalın bir sopayla çıktığı meydanda, önce kısmen Çin’in sonra ise finansal piyasaların aynı sopayla karşılık göstermesi işe yaradı. Türk atasözündeki "Deli deliyi görünce sopasını saklar" sözü doğru çıktı.
➔ Nihayet dengesiz ve hükümran tavırlı Trump’a check and balance yani denge ve fren bulundu. Bu fren ve denge görevi artık piyasaların elinde.
➔Öncelikle ABD’li siyasetçiler, muhalefet, Kongre, kamusal kurumlar, hatta dünya ülkelerinin durduramadığı bir kişinin hakkından piyasaların sopası gayet iyi geldi.
➔Ancak yeni kurulan Trump-piyasa dengesine de çok fazla güvenilemez. Çünkü taraflardan biri her an her şeyi yapabilir, çok dengesiz, bütün bu oynaklığa ve istikrarsızlığa yol açan, karar, icraat ve açıklamalarıyla Trump ve daha yıllarca bizimle olacak. Çekeceğimiz var.
