Sadece ülkemizin değil, tüm Akdeniz çanağının en büyük turizm merkezi, Antalya Havalimanı’nda 2022’den bu yana devam eden genişleme ve yenilenme faaliyetleri tamamlandı. Böylece turizm başkentinin önündeki birçok problem de çözülmüş oldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın katılımıyla 12 Nisan’da gerçekleşen törenle de başta yeni terminal olmak üzere diğer birimler hizmete alındı.
Bu hafta başında havalimanının yeni hizmete giren birimlerini TAV Havalimanları İletişim Direktörü Erhan Üstündağ’ın organizasyonuyla ve TAV Antalya Havalimanı Genel Müdürü Deniz Varol’un rehberliğinde gezip, inceledim. Airport programım için de çekim yaptım. (Habertürk Tv’de izleyebilirsiniz.) Bizimle eş zamanlı olarak Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy da ekibiyle havalimanında incelemelerde bulundu. Bakan Ersoy ile de bu esnada kısa bir süre görüşmem oldu. Anadolu Ajansı da Bakan ile olan ayaküstü görüşme fotoğrafımı medya servis edince haber gitmişken haberin konusu haline geldim.
Havalimanında kapasite iki kat artmış
TAV Havalimanları ve Fraport ilk aşamada havalimanında 850 milyon Euro yatırım gerçekleştirmiş. Böylece yıllık yolcu kapasitesi iki katına 80 milyonlara doğru çıkmış. Havalimanlarının kapasitesini belirleyen çeşitli faktörler var. En dar halka dikkat alındığında Antalya turizminin uzun bir süre havacılık açısından rahatlayacağını söylemek mümkün.
TAV Havalimanları ve Fraport ortak girişimi, genişleme ve yenileme çalışmalarının ilk aşamasını üç yıldan kısa sürede tamamladı. Dış hatlar 225 bin ve iç hatlar da 75 bin metrekare kare katkısıyla terminallerinin toplam alanı yaklaşık iki katına çıkarılmış. Uçak park alanı Antalya Havalimanı’nın en büyük sorunlarından birisiydi. Apronda 1,4 milyon metrekarelik yeni alan ile uçak park alanı 202 çıkarılmış ve bu mesele de ortadan kaldırmış. Ayrıca çok katlı otopark, yeni taksi yolları, bağlantı yolları, uçak bakım hangarları ile de havalimanı her açıdan problemsiz bir noktaya taşınmış.
Havalimanına küresel ölçekte tecrübeli bir elin; TAV’ın dokunmuş olması kısa sürede daha iyi hissedilecektir. Çünkü özel yolcu salonları, genel havacılık terminali, yiyecek ve içecek alanları ile alışveriş deneyimi yeniden tasarlanmış. TAV’ın iştiraki BTA ve Fraport ortaklığında kurulan BFA, T2’de toplam 7 bin 500 metrekare alanda 28 farklı yiyecek-içecek noktası oluşturmuş. Çok keyifli yiyecek-içecek alanları tasarlanmış. Bazı mekânların yolculara uçak kaçırtma durumu bile olabilir.
“Old Bazar” ile “Taste of Anatolia”
Alış-veriş için ise kesinlikle ayrı bir başlık açmak gerekiyor. ATÜ Duty-Free’nin yeni dış hatlar terminal 2’deki (T) ana mağazası o kadar geniş alana kurulmuş ki gez gez bitmiyor. Çok ferah bir mekânda çeşitli ürünler arasında yolcular adeta kayboluyor. Buranın da rötarlara sebep olması gibi bir durum var. Mutlaka mağaza içine uçuş panelleri koymak gerekir. ATÜ Duty-Free, yerel tasarımları ve ürünleri içeren “Old Bazaar” konseptiyle Antalya profilindeki yolcularının çok ilgisini çektiğini buraya not edelim. Gümrüklü satış mağazacılığının piri ATÜ İcra Kurulu Başkanı Ersan Arcan ile Türkiye’nin en büyük yürüme yoluna sahip duty-free mağazasını gezdim. Bilgi aldım. Henüz tüm birimler ve markalar tam olarak hizmete girmediği için Eylül’de bir daha gelip, dolaşmam gerekecek. Bu yeniliklerin ne anlama geldiğini 5 ay sonra bir daha el alacağım. Ömür Akkor’un “Taste of Anatolia” restoranında bir havalimanında olabileceğini hayal edemeyeceğim tasarımdaki ortamda yiyeceklerini de tattık. Akkor da bize eşlik edip restoranın tasarımını ve sunulan yiyecek/içecekleri ve hizmet konseptini anlattı. Havalimanı, Anadolu tatlarıyla da ayrı bir değere ulaşmış.
Sağdan: TAV Antalya Havalimanı Genel Müdürü Deniz Varol, Güntay Şimşek, ünlü şef Ömür Akkor ve POTAS Genel Müdürü Hüseyin Aslanoğlu.
3 ayrı konseptte lounge hizmet verecek
Ayrıca son yatırımlarla birlikte havalimanın hizmet kalitesinde de ciddi anlamda bir yükseliş olmuş. Yeni dış hatlar terminali her haliyle yolcular için cazibe merkezine dönüştüğünü söylemek mümkün. Genel havacılık terminali, CIP salonları ve dış hatlar terminali içinde son derece güzel tasarlanıp, donatılmış özel yolcu salonları/lounge’lar ile her kategoride en iyi hizmetin alınabilecek bir Antalya Havalimanı var artık. T2’de genişleme projesiyle farklı konseptlerde; Comfort, Elite ve Premium adlı üç özel yolcu salonu hizmeti planlanmış. Comfort Lounge yaklaşık bin metrekarelik alanda ağırlıklı olarak sadakat programı üyelerine ve havayolu müşterilerine hizmet verecek. Elite Lounge ise 2 bin 500 ve Premium Lounge ise 500 metre kare alanda ağırlıklı olarak tur operatörleri ve otellerle yapılan iş birlikleriyle yolcuların hizmetinde olacak.
Daha net ifade etmek gerekirse Antalya turizminin nitelikli hale gelmesinde havalimanı yeni yatırımlarıyla etkin rol oynayacak. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy’un daha önce özlemini çektiği, iyi hizmet isteyip, bol harcama yapan üst kategori turisti ağırlayabilecek bir havalimanı var artık. Bu konseptte otellere de sahibiz, ancak ikisi de yeterli değil. Başta Türk Hava Yolları olmak üzere first, business ve ekonomi sınıflarında yolcu ağırlayan geleneksel/legacy şirketlerin de Antalya’ya tarifeli seferlerle hizmet vermesini sağlamak gerekir.
Turizmin başkentinde çevreci havalimanı
Antalya Havalimanı’nın T2 Uluslararası Terminali ve T4 İç Hatlar Terminali genişleme projeleri, enerji verimli binalar için en yüksek uluslararası standartlardan biri olan LEED Gold akreditasyonu da alacak. Havalimanı, hâlihazırda Havalimanı Karbon Akreditasyonu programında Seviye 3+ Karbon Nötr akreditasyonuna sahip. Yatırımın ilk aşamasında 4 MW'lık bir güneş enerjisi santrali kuruldu. Ayrıca daha önce limandan havalimanına tankerlerle taşınan yakıt için de yer altına döşenen boru hattı devreye girdi.
Uçak yakıt tedarikinde yeni dönem
Antalya Havalimanı’nın genişleme ve yenilenme sürecinde kavuştuğu bir başka önemli hizmet alanı ise uçak yakıtının temin ve dağıtım konusu. Daha önce Antalya Limanı’ndan alınan uçak yakıtları karayollarında trafik yoğunluğuna ve kirliliği sebep olmasına rağmen tankerlerle havalimanına getiriliyordu. Uçaklara da havalimanı içinde yine tankerlerle JetA1 yakıtı veriliyordu. Bunların hepsi yeni kurulan yakıt çiftliği ile ortadan kalkmış. Akaryakıt konusunda görev üstlenen POTAS şirketinin Genel Müdürü Hüseyin Hilmi Aslanoğlu ile Antalya Havalimanı’nın yeni hizmete giren yakıt çiftliğini dolaştım. Antalya için nasıl bir rahatlık sağlayacağı bilgisini Aslanoğlu’ndan aldım. Yakıt çiftliği havalimanını çevreci, verimli ve çok daha güvenli hale getirmiş. Artık havalimanına uçak yakıtları karayoluyla tankerlerle taşınmayacak. Boru hattı devreye girmiş. Havalimanı içinde de uçaklara yakıtlar yer altından borularla/hidrantlarla verilecek. Tankerler olmayacak. Açığa park etmiş uçaklar içinse yakından elektrikli yakıt tedarik araçları hizmet vermeye başlayacak.
2051’e kadar TAV-Fraport işletmeciliği
Özelleştirilen havalimanlarında işletmecilere kısa süre verilmesi her açıdan hizmet kalitesini düşürüyor. Antalya Havalimanı’nın son ihalesinde böyle bir hataya düşülmedi. TAV Havalimanları ve Fraport, 2018’den itibaren havalimanını ortak olarak işletmeye başladı. Aralık 2021’de ise yapılan ihaleyi kazanan iki ortak işletme hakkı süresini 2051’e kadar uzatmış oldu. Aralık 2026’da başlayacak 25 yıllık dönem için toplam 7,25 milyar euro + KDV kira ödenecek. Ortak girişimin genel müdürleri Gudrun Teloeken (Fraport) ve Deniz Varol (TAV) tarafından çok başarılı bir şekildi yönetilen Antalya Havalimanı yeni yatırımlarla da adeta coşacak gibi…
En fazla dış hat yolcu ağırlayan havalimanı
Geçen yıl (2024) Antalya Havalimanı’ndan 52 ülkede, 214 noktaya sefer düzenlenmiş. İç hatlarla birlikte uçulan havalimanı sayısı ise 229 olmuş. Toplam 105 havayoluna hizmet verilen havalimanında geçen yıl 31,7 milyonu dış hat, 6,6 milyonu iç hat olmak üzere, 38,3 milyon yolcu ağırlanmış. İç hat yolcuların bir kısmının da THY ve diğer havayolları ile aktarmalı gelen turistler olduğu notunu düşmekte fayda var. Toplam 38 milyon rakamı gelen ve giden yolcuyu içeriyor. Havalimanına gelen yolcu rakamları incelediğinde yaklaşık 17 milyonunun yabancı olduğu görülüyor. Böyle bir yabancı yolcu sayısı İstanbul Havalimanı dahil Türkiye’de herhangi bir havalimanında yok.
“Gelidonya Deniz Feneri” havalimanı kulesi olacak
Antalya Havalimanı’ndaki yenileme ve genişleme faaliyetleri ihtiyaç doğrultusunda devam edecek, ayrıca bir tane de Antalya’nın da simgesi haline gelecek ve yaklaşık 70 metre uzunluğunda “Gelidonya Deniz Feneri” mimari özelliklerini taşıyan “Hava Trafik Kontrol Kulesi” yapılacak. Umarım iyi bir mimara tasarlatırlar ve İstanbul Havalimanı’nın kulesi gibi bir ikonik eser ortaya çıkar. Ancak böyle ödüllü eserlere kavuşmak yetmiyor, korumak da gerekiyor. (Devasa alanda yer yokmuş gibi İstanbul Havalimanı kulesinin etrafı dolmaya başladı. İyi korunmuyor.) Antalya Havalimanı işletmecileri yeni kule için harcama yapmaktan, iyi mimarlarla çalışmaktan çekinmesinler. Dikkat çekecek mimari yapıdaki bir kule, reklam ve tanıtımın iyi bir öğesi olacaktır. Harcanan para ve emek misliyle geri dönecektir.
Antalya Havalimanı’nda THY yok gibi…
Antalya Havalimanı’nda hizmet veren şirketler arasında dünyanın en fazla noktasına uçan Türk Hava Yolları (THY) yüzde 5 pazar payı ile 4’üncü sırada yer alıyor. (THY, İstanbul Havalimanı’nda ise yaklaşık yüzde 82 pazar payına sahip. Yurtiçin iki HUB’ı merkezi yok.) Antalya Havalimanı’nın 2024’te ağırladığı yolcuların yüzde 83’si dış hat, yüzde 17’i iç hat. Yapılan uçak seferlerinin de yüzde 82’si dış, yüzde 18’i iç hat olmuş. Günlük ortalama uçuş sayısı ise kışın 285, yaz sezonunda ise 882 adet olarak gerçekleşmiş. En yoğun günde ise 211 bin 783 yolcu havalimanını kullanmış ve o gün uçuş sayısı bin 192 olarak kayıtlara geçmiş. Netice itibariyle 2024’te Antalya Havalimanı’nda 232 bin adet uçuş gerçekleşmiş ve toplam 38 milyon 60 bin yolcu ağırlanmış.
Peki bu kadar yolcuyu kim taşımış? THY- Lufthansa ortaklığında hizmet veren SunExpress Havayolları, dış hat yolcu sayısında yüzde 22 pazar payı ile Antalya’nın lider havayolu. THY, yüzde 50 hissedarı olduğu SunExpress’e Antalya Havalimanı’nı emanet etmiş. Şirketin merkez üssü Antalya. İkinci sırada ise SunExpress’in yarısı oranında, yüzde 11 pazar payı ile Pegasus Havayolları yer alıyor. Antalya’ya dış hat yolcusu getiren ilk 10 havayoluna bakalım:
Antalya Havalimanı’na en fazla yolcu getiren 10 havayolu
10-Jet2.com Air, 494 bin yolcu % 3
