6 Mayıs, Suriye’de 1920’lerden bu yana “Şehidler Günü” idi ve resmî tatildi. O gün Şam’ın Merce Meydanı’nda yapılan törenlerde 6 Mayıs 1906’da bu meydanda idam edilenlerin hatıraları yâdedilir ve Osmanlı Devleti’ne lânet okunurdu.
İdamlar, İttihad ve Terakki’nin liderlerinden olan ve o sırada Şam’da Dördüncü Ordu Kumandanı sıfatıyla bulunan Cemal Paşa’nın kurduğu askerî mahkemenin kararları idi. Türkiye’nin aleyhinde Fransızlar ile işbirliği yapmakla suçlanan ve Âliye Divanıharbi’nde yargılanıp idama mahkum edilen Arap entelijansiyasının önde gelenlerinden yedi kişi o gün Şam’ın Merce, on sekiz kişi de Beyrut’un Burc Meydanı’nda idam edilmişler ve idamlar Türk-Arap ilişkilerinde telâfisi çok zor olan bir soğukluk yaratmış; Araplar arasında Türk nefretine sebep olmuşlardı.
Neredeyse bir asırdan bu yana her 6 Mayıs’ta Merce Meydanı’nda toplanan devlet protokolü ve halk işte bu acı hatırayı anmak maksadıyla “Merc’i süsle” şarkısını okuyup Cemal Paşa’ya hakaretler yağdırır ve Osmanlı’ya demediklerini bırakmazlardı...
Suriye’de önceki hafta beklenmedik bir gelişme yaşandı: Cumhurbaşkanı Ahmet el-Şara, imzaladığı 188 sayılı kararname ile iki yeni bayramın ilânını duyurdu ve aralarında 6 Mayıs Şehitler Günü’nün de bulunduğu dört bayramı iptal etti. Bundan böyle 8 Aralık’ı Esad rejiminin devrilmesini anmak maksadıyla “Kurtuluş Günü”, iç savaşın başladığı 18 Mart da “Devrim Günü” olarak kutlanacak; Baas Partisi’nin iktidara gelişinin yıldönümü olan 8 Mart “Devrim Günü”, Arap ülkelerinin 1973’te İsrail ile giriştikleri Yom Kippur Savaşı’nın zafer olarak kutlandığı 6 Ekim’deki “Teşrin Savaşı Günü”, “6 Mayıs Şehidler Bayramı” ve “Öğretmenler Günü”, bundan böyle resmî bayramlar arasında yer almayacak.
Ahmed el-Şara’nın kararnamesi, Suriye ile Mısır’ın milliyetçi çevrelerinde tepkiyle karşılandı. Suriye’deki muhalefet ile 6 Ekim Savaşı’nın ilk gününü hâlâ bayram olarak kutlayan Mısır’daki milliyetçi gruplar bu kararın “İsrail’e hoş görünmek maksadıyla” alındığı iddia ederlerken, diğer bazı Arap milliyetçiler de Osmanlı zamanındaki zulümlerin unutturulmaya çalışıldığını söylediler. Bu eleştiriler üzerine bir açıklama yapan Suriye’nin Eğitim Bakanı Nadi el Kadri ise değişiklikleri savundu ve Osmanlı idaresinin işgalci değil, “yeni bir dönemin başlangıcı” olduğunu söyledi.
DARISI DİĞER ÜLKELERİN BAŞINA
Suriye’nin Şehidler Günü’nü millî bayram olmaktan çıkarmasının gerisinde bize tarihî bir jest yapılması gibi bir düşünce bulunmuyor. El-Şara yönetiminin maksadı, Suriye’nin Baas dönemini, özellikle de Esed ailesini hatırlatan kavramları ortadan kaldırmak ve barış içerisinde bir geçmiş yaratma arzusu.
Sebep ve niyet her ne olursa olsun, temeli düşmanlığa dayalı bir hatıranın unutulmaya bırakılması bizim açımızdan iyi bir gelişmedir. Darısı, diğer Arap ülkelerindeki benzer kutlamaların ve ders kitaplarında yer alan Osmanlı-Türk düşmanı ifadelerin başına...
