Yorgunluk mu, kalp krizi mi? Kalp krizi riski oluşturan belirtiler nelerdir?
Son zamanlarda sıklıkla görülen kalp krizleri, genç yaşlı demeden kişiyi hayattan koparabiliyor. Kalp krizine karşı erken tanı ve belirtilerin doğru değerlendirilmesi, ölüm riskini büyük ölçüde azaltabiliyor. Peki, hangi sinyaller göz ardı edilmemeli?
Kalp krizi öncesinde ortaya çıkan belirtiler çoğunlukla göz ardı ediliyor. Oysa zamanında ve doğru müdahale, ölüm riskini büyük oranda azaltıyor. İşte dikkat edilmesi gereken belirtiler...
KALP KRİZİ NEDİR?
Tıbbi adıyla miyokard enfarktüsü, kalbi besleyen damarların ani bir şekilde tıkanması veya aşırı daralması sonucu kalp kasının yeterince oksijen alamaması durumudur. Kalp kası oksijensiz kaldıkça, dakikalar içinde dokularda kalıcı hasar oluşabilir. Bu nedenle hızlı ve doğru bir müdahale hayati önem taşır.
UYARI: Herhangi bir belirti fark edildiğinde acilen tıbbi destek istenmelidir.
KALP KRİZİ NASIL GELİŞİR?
Kalbi besleyen koroner arterlerin iç duvarlarında zamanla kolesterol gibi yağlı maddeler birikir ve bu birikimler “plak” adı verilen yapıları oluşturur. Plaklar büyüdükçe damarın iç çapı daralır ve kan akışı kısıtlanır. Plakların çatlaması durumunda, bu bölgelerde kan pıhtıları oluşabilir ve damar tamamen tıkanabilir. Bu tıkanıklık giderilmezse kalp dokusu hasar görür ve kalp yetmezliği gelişebilir.
Türkiye'de her yıl yaklaşık 200 bin kişi kalp krizi nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Bu rakam, trafik kazalarındaki ölüm oranının 30 katıdır.
DİKKATE ALINMASI GEREKEN KALP KRİZİ BELİRTİLERİ
1. Göğüs Ağrısı ve Rahatsızlık
Kalp krizi geçiren kişilerin çoğu, göğüs bölgesinde baskı, sıkışma veya ağrı hissi yaşar. Bu his birkaç dakika sürebilir, kendiliğinden geçip daha sonra tekrar başlayabilir.
2. Yansıyan Ağrılar
Göğüs ağrısı, sol kol başta olmak üzere sırt, boyun, omuzlar, çene ve hatta karın bölgesine yayılabilir. Özellikle kadınlarda sırtın üst kısmında ve göğsün alt tarafında hissedilen ağrılar sık görülür.
3. Terleme
Fiziksel aktivite olmaksızın aşırı ve soğuk terleme, kalp krizi belirtisi olabilir.
4. Halsizlik ve Yorgunluk
Özellikle kadınlarda krizden haftalar önce başlayan halsizlik, yoğun stresle birlikte yorgunluk hissi görülebilir.
5. Nefes Darlığı
Kalbin kanı pompalamakta zorlanması sonucu kişi nefes darlığı hissedebilir. Bu durum kriz öncesinde veya sırasında ortaya çıkabilir.
6. Baş Dönmesi ve Sersemlik
Genellikle kadınlarda görülen bu durum, kalp krizinin sinsi belirtilerindendir.
7. Çarpıntı
Kalp krizi esnasında göğüs ya da boyunda hissedilen düzensiz ve hızlı çarpıntılar kaygı ile birlikte gelişebilir.
8. Sindirim Problemleri
Göğüste yanma, hazımsızlık gibi mide sorunları, bazen kalp krizi ile karıştırılabilir. Bu yüzden dikkatli olunmalıdır.
9. Bacak ve Ayak Şişmesi
Kalp yetersizliği geliştiğinde vücutta sıvı birikimi olur ve bu da ayak bileklerinde şişmeye yol açabilir.
10. Hızlı ve Düzensiz Kalp Atışları
Bu tür ritim bozuklukları beraberinde nefes darlığı ve yorgunluk hissi getirirse, hemen tıbbi destek alınmalıdır.
11. Öksürük
Uzun süren, balgamlı ya da kanlı öksürük, kalbin akciğerlerle ilişkili problemleri olduğuna işaret edebilir.
12. Ani Kilo Değişimleri
Kısa sürede kilo alma veya verme, özellikle orta yaş ve üzerindeki bireylerde kalp krizi riskini artırabilir.
En yaygın neden koroner arterlerin tıkanmasıdır. Bu tıkanıklıklar, plak adı verilen kolesterol ve yağ birikimleri nedeniyle oluşur. Ancak aşağıdaki durumlar da kalp krizine yol açabilir:
- Koroner arter spazmı- Yüksek tansiyon- Yüksek kolesterol- Diyabet- Obezite- Elektrolit dengesizlikleri- Kan damarlarında yırtılma- Hipoksi (oksijen eksikliği)- Travmalar- Genetik yatkınlık- Uyuşturucu ve sigara kullanımı- Fiziksel hareketsizlik- Yoğun stres ve sağlıksız beslenme
KALP KRİZİ RİSKİNİ ARTIRAN BAŞLICA FAKTÖRLER NELERDİR?
Kalp krizi riskini artıran başlıca faktörler:
- Sigara, nargile ve diğer tütün ürünleri- Yüksek LDL (kötü kolesterol), düşük HDL (iyi kolesterol)- Diyabet- Obezite ve metabolik sendrom- Yetersiz fiziksel aktivite- Ailede kalp hastalığı öyküsü- 45 yaş üstü erkekler, 55 yaş üstü kadınlar- Hipertansiyon- Otoimmün hastalıklar- Stresli yaşam tarzı
KALP KRİZİ ANINDA HAYAT KURTARACAK TAVSİYELER
Eğer kişi yalnızsa:
- Hemen bir yakınını veya 112’yi aramalı.- Kapıyı açık bırakmalı.- Mümkünse pencereyi açarak oksijen girişi sağlamalı.- Evde aspirin varsa, bir bardak su ile almalı.- Ayakta durmamalı, yatarak veya oturarak beklemeli.- Egzersiz, duş veya yiyecek tüketiminden kaçınmalı.
Eğer yanınızdaki biri kriz geçiriyorsa:
- Hemen ambulans çağırın.- Hastayı sakin ve düz bir yere yatırın.- Ayaklarını hafifçe yukarı kaldırın.- Kıyafetlerini gevşetin (kravat, kemer vb.)- Bilinç kaybı yaşarsa müdahale için sağlık personeli gelene kadar bekleyin.- Kendi ilaçlarınızı veya başka birinin ilacını kesinlikle vermeyin.
KALP KRİZİ RİSKİNİ EN DÜŞÜK SEVİYEYE İNDİRMENİN YOLLARI NELERDİR?
- Sigara ve alkol tüketiminden uzak durun.- Düzenli egzersiz yapın (özellikle kalp sağlığına uygun programlar).- Kolesterol ve tansiyon düzenli olarak kontrol ettirin.- Dengeli beslenin: Sağlıklı yağlar, sebze-meyve, tam tahıllar tercih edilmeli.- Kırmızı et tüketimi sınırlandırılmalı, balık ve baklagillere öncelik verilmelidir.- Stresi azaltmaya yönelik yaşam tarzı benimseyin.- Kan şekeri takibini ihmal etmeyin.- Gerekirse diyetisyen ve kardiyolog desteği alın.
Görsel Kaynak: shutterstock
