Zor bir haftaya başlıyoruz. ABD’de başkan değişimine rağmen küresel sorunların azalmadı hatta arttı. Ortadoğu ve Ukrayna’daki savaşları durdurma sözü ile başladık ancak gördük ki, iş Kanada’nın 51. Vilayet yapılmasına, Grönland’ın satın alınmasına ve Panama Kanalının devralınmasına doğru gidiyor.
➔Ukrayna Savaşının bu hafta sonlanabileceği haberlerine rağmen, barışa giden yolun seçimi ciddi yeni sorunlar barındırıyor. Barış mamasında Avrupa’nın ve Ukrayna’nın dışlanması, savaşan Rusya ve savaşı finanse eden ABD’nin barış kararını verecek olması ileriye yönelik sorunların tohumunu atacak.
➔Ticaret savaşlarına yol açan ABD’nin gümrük oranlarını yükseltme haberlerine hemen her gün yenileri ekleniyor.
ALMANYA DA SAĞA KAYDI
➔Avrupa tarafında ise AB’nin lider ülkesi Almanya seçimlerini geride bıraktık. Sandıktan çözüm çıkması beklenmiyordu ve öyle de oldu.
➔Şimdi Almanya’yı zorlu ve uzayabilecek bir koalisyon görüşmeleri bekliyor. Seçimlerde CDU/CSU yüzde 29, AfD yüzde 19.5, SPD yüzde 16, Yeşiller yüzde 13.5, Sol Parti yüzde 8.5 oy aldı. Solun oyları azaldı, Almanya sağa kaydı.
➔Uzayacak koalisyon görüşmelerinin pek önemi yok ama kurulacak koalisyon hükümetinin Alman ekonomisini çukurdan çıkarması son derece kritik bir önemde.
➔Çünkü siyasi ve ekonomik toparlanma bu ülkeden başlayacak ki, diğer AB ülkelerine de sirayet etsin. Bu konuda ise yakın vadede umut yok.
➔Bunun yanında Avrupa kıtası, ABD ile siyasi, ticari ve savunmaya yönelik tarihi sorunlar ve yol ayrımı yaşıyor.
➔Başta Ukrayna barış görüşmelerinden dışlanmaları yanında savunma konusunda NATO lideri tarafından kendi kaderleriyle baş başa bırakıldı. Rusya tarihsel düşman, Çin ise çok güçlü ekonomik rakip.
➔Kıtanın nüfusu yaşlı, teknolojide ve eğitimde geri kaldılar. Şimdi de enerji maliyetlerinin yükselmesinden dolayı sanayide rekabet güçlerini yitiriyor.
➔Sorunun çözümlerinden biri Rusya’dan enerji ithalatının yeniden başlaması. Buna ABD’nin izin vermesi ve Rusya’nın da evet demesi lazım. Çok zor ve belki uzun zaman sonra olabilir.
➔Diğer önemli çözüm ise kıtanın yeni göçmen kabul etmelerine bağlı. Ancak toplumsal tepkiler nedeniyle bunu tam yapamadıkları gibi, gelinen mevcut durumda ülkelerde aşığı sağ partileri iktidara geliyor.
➔AB karşıtı ve ülkelerinin birlikten ayrılmasını savunan bu partiler topluluğun tam entegrasyona engel olduğu gibi dağılma riskini beraberinde getiriyor. Halbuki AB’nin geleceği artık ülkelerin tek devlet haline gelmesinden ve tam entegrasyonundan geçiyor.
PİYASALARDA DÜZELTME BAŞLAR Mİ?
➔Askeri, siyasi, ekonomik belirsizleri artıran böyle bir küresel atmosferde finansal piyasalarda belirsizlikleri azaltmıyor aksine artırıyor.
➔Küresel piyasaları üç kıtaya yayılmış bir sacayağı olarak kabul edersek Avrupa ayağı topallıyor, ABD ayağı yara almaya başladı, Asya ayağı da öyle sağlam değil.
➔Trump’ın başkanlık koltuğuna oturmasının üzerinden bir ay geçti ve piyasalar için görüyoruz ki atmosferde kara bulutlar birikmiş.
Küresel borsalar 18 Şubat’ta tarihi zirvesine çıktı ve sonraki günlerde gevşedi.
➔Bitişikte MSCI sitesinden alınma MSCI bütün ülkeler borsaları, gelişmiş ülke borsaları ve gelişmekte olan borsaların yıllık ve 2010 sonrası toplam performansları yer alıyor. Dolar bazında gelişmiş dünya borsalarının 15 yıllık primi yüzde 453, tüm ülke borsalarının yüzde 405 ve gelişmekte olan borsaların yüzde 168 prim yaptığı görülüyor.
➔Cuma günü açıklanan verileri ABD ekonomisinin resesyona doğru gittiğine, enflasyonun artışa geçeceğine yorumlayan piyasalarda sert düşüşler vardı. S&P 500 Endeksi yüzde 1.7, Nasdaq yüzde 2 değer kaybetti.
➔Bu haftadan başlayarak Goldman Sachs küresel piyasalarda düzeltmenin başlamasını bekliyor. Cuma gününün üzerine gelebilecek sert bir hafta başı satışı böyle bir düzeltmeyi başlatabilir.
TRUMP’LA KÂR REALİZASYONU ERTELENDİ Mİ?
➔Eğer ABD seçimlerini Trump kazanamasaydı beklentimiz piyasalarda düzeltmenin başlayabileceği yönündeydi. Çünkü Demokratların iktidarında ABD piyasalarını sürükleyecek yeni bir hikaye kalmamıştı.
➔Cumhuriyetçiler ve Trump ise ortaya popülist ve iddialı yeni hedefler koyarak statükoyu sarsacağı ve değişimi başlatacağı umudunu doğurdu. Bu umut da, seçim tarihi civarında başlayabilecek bir büyük düzeltme hareketini erteletti, hatta piyasaları bir miktar daha yukarıya taşıdı.
Fakat bu arada Çin’in ABD piyasalarını vuran DeepSeek’i ortaya çıktı. Yapay zekaya yapılan trilyon dolarlık yatırımların verimliliğini sorgulatan DeepSeek aynı zamanda borsaların temel taşıyıcı ayağını sakatladı.
➔Ancak bir ayı aşan icraat dönemi bunun pek pozitif yönde gerçekleşmeyeceğine işaret ediyor. Sorunlar, riskler, belirsizlikler azalmıyor sürekli artıyor. Problem çözücü değil problem yaratıcı bir dönem yaşanıyor.
➔Durum kötüyken berbata doğru gidiyor. Küresel finansal atmosferin kara bulutları biriktirmesi ve endişenin artması bundan.
➔Böyle bir belirsizlik ortamı da reel sektörü zayıflatıyor, beklentileri bozuyor ve tüketimi negatif etkiliyor.
ALTIN YÜKSELİŞİ KÖTÜ GELİŞMELERİN HABERCİSİ
➔Fırtınalı denizde güvenli liman özelliği taşıyan altın fiyatlarındaki tırmanış atmosferdeki bozulmanın tam bir barometresi. Bu nedenledir ki altın fiyatlar adım adım yükselerek 3 bin dolara geldi dayandı.
➔Cuma günü onsu 2.950 doları gören altın fiyatları günü 2.936 dolardan kapattı. Geçen hafta yüzde 1.8 daha prim yapan altın şubat ayında yüzde 4.8 arttı. Yükselişe geçtiği 19 Aralık sonrasındaki iki aylık sürede ise altının primi yüzde 11.6’ya vardı. Altının 2024 yılı artışı yüzde 27.3 olmuştu.
➔Altın normal zamanlarda prim yapan bir ürün değil. Bu yükseliş de sığınılacak liman ihtiyacından, kötüleşen beklentilerden besleniyor. ➔Altın ekonomide korku endeksi olarak yükseliyor. Finansal piyasalarda pozisyonu olan da olmayan da altın satın alarak kendini korumaya alıyor, hedge ediyor.
ZAMANLAMAYI PİYASA BELİRLER
➔Hatta altına da gümrük vergisi getirilebileceği spekülasyonu ya da finansal sistemde büyük çalkalanma yaşanabileceği endişesi ABD’de fiziki altına talep yaratıyor ve Avrupa kıtasından ABD’ye fiziki altın sevkiyatını hızlandırmış durumda.
➔Altın fiyatlarındaki bu yükseliş borsalarda muhtemel bir çöküşün de zeminini hazırlıyor.
➔Zamanlamasını elbette piyasa aktörleri yapacak ama bir aşamada sürdürülemez bir durumla karşılaşıldığına inanılması borsalarda sert satışları beraberinde getirebilir. Altın fiyatlarının rekor kırarak yükselişi bir aşamada borsalara mutlaka yansıyacak.
➔Aynen Eylül 2011’de altın fiyatlarında başlayan çöküşün 1.5 yıl sonra borsalara yansıması gibi.
