Türkiye, ekonomi dünyasında derin izler bırakmış, vizyoner bir teknokrat ve Merkez Bankası eski başkan yardımcılarından Ercan Kumcu’yu kaybetti.
29 Haziran 1955’te İstanbul’da doğan Kumcu, Vefa Lisesi’nin ardından Boğaziçi Üniversitesi’ni bitirdi, ABD Boston College’dan doktora derecesiyle mezun oldu. Akademik kariyerinde Boston College, Eastern Michigan University, State University of New York-Binghamton’da makroekonomi, para teorisi ve uluslararası ekonomi dersleri verdi. Journal of International Economics ve Economics Letters gibi prestijli dergilerde yayımlanan makaleleri, onun uluslararası alanda tanınan bir iktisatçı olduğunu kanıtladı.
Türkiye’ye döndükten sonra Merkez Bankası’nda önce genel sekreter, ardından 1988-1993 yılları arasında başkan yardımcısı olarak görev yaptı.
BAĞIMSIZ PARA POLİTİKASINDAKİ KİLİT ROLÜ
➔Ercan Kumcu, Rüşdü Saraçoğlu ile birlikte bankanın modernleşmesinde ve para politikalarının bağımsızlaşmasında kilit rol oynadı.
➔Yüksek enflasyonla mücadelede ilkesel duruş sergileyen Kumcu, Hazine ile kısa vadeli avans uygulamasını gönüllü olarak sonlandırma gibi cesur adımların mimarlarından biri oldu.
➔Tansu Çiller’in başbakanlığı döneminde para politikası konusundaki görüş ayrılıkları nedeniyle görevinden Ağustos 1993’te istifa etmesi, prensiplerinden ödün vermeyen karakterini gösterdi.
➔Kumcu istifa ederken de uyarıcıydı: “Türkiye’nin istikrar programından sapabileceği başka hiç bir yol yok” diyerek adeta 1994’te patlayacak krizin haberini verir gibiydi.
➔Kumcu ile Merkez Bankası’ndan başlayan tanışıklığımız medya dünyasında Yeni Yüzyıl gazetesinde kesişti. Ben ekonomi müdürüydüm, söyleşiler yapıp, yazı yazıyordum. Kumcu’nun ardından Ruşdü Saracoğlu ve sonra Mahfi Eğilmez de aynı sayfalarda yazmaya başladı. O yıllarda başlayan sayfa dolusu söyleşileri yaparken yedi kişilik Gırtlak 7’nin de nüvesi oluştu.
➔Yeni Yüzyıl sonrası Hürriyet’te yazdı ve ardından Habertürk’te yeniden buluştuk. 1997’den 2015 yılına kadar 20 seneye yakın yazarlık yaptı.
SADE DİLLE YAPTIĞI DERİN ANALİZLER
➔Ercan Kumcu liyakat, şeffaflık ve tutarlılıktan ödün vermeden, makro ekonomik ve finansal konuları rakamlara boğulmadan, sade ama derin analizleriyle iz bıraktı. Bunu yaparken de popülist yaklaşımlara hiçbir zaman prim vermeden, kamusal yararı önceleyen, ekonomi politikalarında tutarlılık, şeffaflık ve liyakat vurgusunu hep öne çıkardı.
➔ “Siyaset ve toplum kesimleri” başlıklı yazısında, toplumun farklı kesimlerinin çelişkili taleplerini analiz ederken, kaynakların kısıtlı olduğunu ve herkesin talebini karşılamanın imkânsızlığını cesurca dile getirdi. Ona göre, siyasetçiler bu gerçeği görmezden gelip popülist vaatlerde bulunduğunda, ekonomik sorunlar daha da derinleşiyordu.
➔Ayrıca, “Koltuk teorisi” başlıklı yazısında, kişilerin görüşlerinin oturdukları pozisyona göre değişebileceğini, ancak ilkeli duruşun önemini vurguladı. Bu, onun hem entelektüel hem de ahlaki duruşunu yansıtan bir başka önemli mesajıydı.
➔ “Ekonomik durgunluğun ruh hali” gibi yazılarında, krizlerin yalnızca rakamlardan ibaret olmadığını, insan davranışları ve beklentilerin de kritik rol oynadığını anlattı.
➔Para politikalarının bağımsızlığına olan inancı, Kumcu’nun yazılarında sıkça tekrarlanan bir motifti. “Ortalık karmakarışıkken, beklentilerin çok iyi yönetilmesinin önemi artmışken, para politikası anlaşılamaz bir konuma itildi. Bunun da elbette maliyeti olacak” diyerek, politik müdahalelerin ekonomiye zararlarını açıkça eleştirdi.
HALA BİR PUSULA
➔Yazdığı İstikrar Arayışları, Krizleri Nasıl Çıkardık, Mahfi Eğilmez ile Ekonomi Politikası, Şevket Pamuk ile Artık Herkes Milyoner kitapları, Türkiye’nin ekonomik serüvenini anlamak isteyenler için başvuru kaynakları oldu. Kadın Matematikçiler kitabı ise onun ekonomi dışındaki entelektüel ilgilerini ve farklı alanlara katkı arzusunu gösterdi.
➔Meslektaşları ve dostları gibi, ben de kendisini dobra ve ilkeli biri olarak tanıdım. Cehalete ve ilkesizliğe tahammülsüzdü, gerektiğinde gazetecilerin sorularını cahilce bulduğunu açıkça söylerdi.
➔Bu yönleri mesafeli ve hatta kimi zaman ukala algısı yaratsa da, teknik bilgisini cömertçe paylaşan biriydi. Disiplinli, büyük sorumluluk sahibi ve çok çalışkandı.
➔Ercan Kumcu, yalnızca bir iktisatçı değil, aynı zamanda Türkiye’nin ekonomik politikalarına yön veren, cesurca eleştiren ve fikirleriyle yol gösteren bir düşünce insanıydı.
➔Onun kaybı, iktisat dünyasında büyük bir boşluk yarattı. Tanıyanları, hem ilkeli duruşunu hem de dostluğunu unutmayacak. Yazıları, eserleri ve ilkesel duruşu, ekonomi tartışmalarında hâlâ bir pusula olmaya devam edecek. Işıklar içinde uyusun.
