Mayıs ayı enflasyonu beklenenden düşük geldi. Aylık yüzde 1.53 artışla yıllık enflasyon yüzde 35.41’e geriledi. Geçen yılın mayıs ayında yüzde 75.45 olan yıllık TÜFE 30 puan kadar düştü. Bu düşüş daha fazla olabilirdi, hatta yüzde 20 seviyesine bile gerileyebilirdi. Böyle bir fırsat vardı ancak kullanılamadı.
➔Bunda maliye politikasının para politikasına gerekli desteği yeterince verememiş olması önemli bir etken.
➔Bir değer önemli etken başta enerji olmak üzere kamusal mal ve hizmetlere enflasyon hedefinin çok üzerinde zam yapılması.
➔Üçüncü neden olarak da 19 Mart’ta yaşanan siyasi şokun etkisiyle Türkiye’den kaçan yabancı sermayenin kur ve beklentiler üzerinde yarattığı negatif etki.
MAYISIN SÜRPRİZİ GIDA
➔Mayıs ayı verilerinin düşük gelmesi yanında gıda fiyatlarının 41 ay sonra ilk kez gerilemesi bir hayli ilginç ve pozitif bir gelişme.
➔Çünkü şubat ve mart aylarında yaşanan zirai don olayı üretimi vurdu. Bu olayın fiyat artışlarına yol açması beklenirken gıda fiyatları mayısta yüzde 0.71 geriledi ve manşet enflasyon rakamını aşağı çekti.
HAZİRANDA FAİZLER İNDİRİLİR Mİ?
➔Henüz yıl ortası gelmeden yüzde 35 rakamını görünce yıl sonuna kadar 25’e iner miyiz diye sorulabilir. Ve tablo böyleyse hemen haziran ayından başlayarak faizler indirilir mi acaba?
➔Mayıs ayı enflasyonundaki aşağı yönlü beklenmedik düşüş geçen yılın haziran ayını çağrıştırıyor. Düşüş beklenmedik olduğu kadar aynı zamanda epeyce karışık.
➔Çünkü 19 Mart’ta başlayan siyasi şokla birlikte kurlarda sıçrama yaşandı. Bunun üretim maliyetlerini artırıcı etkisi yanında beklentilerin bozulması da söz konusu.
KUR ETKİSİ ÜFE’DE BAŞLADI
➔Kur artışı etkisini mayıs ayı üretici fiyatları tarafında görmeye başladık. ÜFE mayısta yüzde 2.48’lik artışla bu yılın en yüksek sıçramasını yaptı ve son bir yıllık düşüşünü sonlandırarak yükselişe geçti.
➔Yıllık ÜFE Mayıs’ta yüzde 22.50’den yüzde 23.13’e çıktı. Öncü PMI verileri de maliyetlerde artışa ve bunun üretici fiyatlarındaki yukarı yönlü baskı yaptığına işaret ediyor.
➔Ayrıca üretici fiyat artışları sürerse bunun ilerdeki aylarda tüketici enflasyonuna geçişkenliği de söz konusu olabilir.
➔Belki yurtiçi talebin daralmasına paralel bu geçişkenlik az olabilir ama belli ölçüde olacak.
ENERJİ ZAMLARI BELİRLEYİCİ
➔Yine geçen yıl düşük çıkan haziran ayı enflasyonu ardından yüklü enerji zamlarının yapılması enflasyonda hızlı iniş senaryolarını rafa kaldırmıştı.
➔Bu yıl da benzerinin yaşanmaması gerekiyor ki, enflasyon düşüşünün devamı gelebilsin.
➔Ancak enerji sektöründe kabarmış bir ayarlama gereğinden söz ediliyor.
➔Dolayısıyla sadece mayıs ayı verilerine dayanarak Merkez Bankası’nın faiz düşürmesi fiyatı ayarlanabilen ve yönlendirilen kamusal ürünlere en azından enflasyon tahmini ile uyumlu artışlarla yetinileceği garantisinin verilmesiyle mümkün.
➔Aksi taktirde Merkez Bankası faiz düşüşü için ya yıl ortasını bekleyecek, zammı görecek ve faiz düşüşüne öyle başlayacak ya da geçen yıl tekrarlanacak ve parasal otorite olarak gol yiyecek.
➔Enflasyonda risk unsuru sadece kur kaynaklı üretici fiyatları ya da kamusal zamların yüksek tutulması değil.
%85 İLE KİRADA DÜNYA LİDERİYİZ
➔Hizmet sektörü enflasyonu düşmekle birlikte hala yüksek seyrini koruyor ve yapışkan.
➔Geçen yıl mayıs ayında yüzde 95.93 olan hizmet grubu fiyat artışı bu mayısta yüzde 51.19’a indi ancak genel enflasyonun hala yarısı kadar yukarıda.
➔Halbuki enflasyonun büyük kısmını oluşturan mal grubu fiyat artışı yüzde 67.58’den yüzde 28.70’e indi.
➔Hizmet fiyat artışının öncüsü ve en çok etkileyeni ise kiralar. Manşet enflasyon yaklaşık yarı yarıya inmişken kiralardaki düşüş üçte bir düzeyinde kaldı.
➔Geçen yılın mayıs ayında yüzde 125.74 ile zirveyi gören kira artışları bir senede düşe düşe yüzde 84.94’e indi.
➔Oran hala çok yüksek ve kira artışlarında dünya liderliğini sürdürüyoruz.
YÜKSEK KİRA DÜŞÜK ENFLASYON!
➔Kira yanında su faturası yüzde 72.25, elektrik ücreti yüzde 87.67 artınca konut grubunun
yıllık fiyat artışı yüzde 67.43’ü buldu.
➔Bu oran yüzde 35.41 olan manşet enflasyonun 9.34 puanını, yani dörtte birden fazlasını oluşturdu. Konut, enflasyonu en çok artıran grup oldu.
➔Kira bu kadar yüksekse enflasyon zaten düşük olamaz. Sonuçta gelir durumuna göre hanehalkı harcamalarının üçte biri veya dörtte biri kiralardan oluşuyor.
➔Enflasyonu düşürmenin yolu kiralardan geçiyor.
