Oyuncu Sydney Sweeney’nin American Eagle markalı kot pantolonlar için çektiği “I have great jeans (genes)” sloganlı reklamı dünya çapında öyle tepkiler uyandırdı ki bunlara bakınca kısa bir an için umutlandım. "Nihayet cinsiyetçi, üsttenci ve ırkçı dil kendi silahı ile yenilecek galiba" dedim.
Ama şimdi rakamlara ve araştırmalara bakıyorum da… Pek de öyle olmayacak.
Aksine… Maalesef sarışın ve aptal seksi kızı oynayan Sweeney’nin rolünün milyonlarca alıcısı var.
Reklamı ya da tartışmaları görmemiş olanlar için özetleyeyim…
İngilizcede gen (gene) ve kot pantolon anlamındaki jean farklı yazılsa da aynı okunuyor. American Eagle bu kelime oyununa dayanarak sarışın ve genç seksi kadın imajına cuk oturan 27 yaşındaki Sweeney’i reklamda oynattı ve "Harika jeanlerim ver” dedirtti.
Kimlik tartışmalarının giderek arttığı dünyada ve Trump’ın yönettiği ABD’de haliyle kıyamet koptu.
Trump başkanlık koltuğuna oturduğu ikinci döneminin ilk gününden itibaren küstah ve vulgar erkekçi ideolojiyi gururla diriltiyor.
Bir yandan dünyada da aşırı sağ rüzgarlar ve göçmen karşıtı hava giderek güçleniyor.
Bakın bizde bile ilk kez batılı anlamda aşırı sağ çizgideki Ümit Özdağ’ın Zafer Partisi kuruldu ve giderek güçleniyor.
Bu reklam Türkiye’de olsa en büyük destekçisi kim olurdu dersiniz? Benim bir tahminim var…
Reklamı beğenmeyenlerin oranı sadece yüzde 16!
Zamanın ruhu böyle olmasa American Eagle bu reklamı yapmaya cesaret edebilir miydi?
Tabii ki hayır!
Ancak Trump’la zirveye çıkan bu ruh acaba yıllardır aşıldığını zannettiğimiz kalıplar ve klişelerin sadece mecburen bastırıldığını mı gösteriyor?
YouGov bu reklama gelen tepkiler üzerine 3500 kişi ile bir anket yapmış.
“Sweeney’nin reklam filmini uygunsuz buluyor musunuz?” diye sormuşlar.
Yüzde 52 “Hayır, uygunsuz bulmuyorum” diyor.
“Evet, uygunsuz buluyorum” diyenlerin oranı sadece yüzde 16! Yüzde 32 “Kararsızım” demiş.
45 yaş üstünde “Uygunsuz bulmuyorum” diyenlerin oranı yüzde 60’a çıkıyor. Demokrat seçmenin de yüzde 46’sı reklamı uygunsuz bulmamış!
Umut veren tek rakam 18-25 yaş arası gençlerde “uygunsuz buluyorum” diyenlerin yüzde 28’e çıkması.
Fakat belli ki reklamın bende yarattığı öfke ve isyan duygularını paylaşanlar azınlık.
Annesi için “Make 60 Great” şapkası yaptırmıştı
Halbuki Sweeney 27 yaşında başarılı ve akıllı bir aktris. Reklamda canlandırdığı aptal sarışının aksine son yıllarda birçok iyi yapımda rol aldı ve büyük kazanç elde etti.
Ama Sweeney’nin bu reklamda rol alması kendisi açısından tezat değil.
Dünya görüşü son derece tutarlı.
Fevkalade yanlış ve zararlı görüyorum temsil ettiği değerleri ama en azından zamanın ruhuna göre değil kendi ruhuna göre yaşıyor.
Mesela Cumhuriyetçi Partiye üye olduğunu öğrenen Trump reklama övgüler düzdü ya… Halbuki üyeliği yeni değil. Sweeney hard core bir MAGAcı.
2022’de annesine doğum günü partisi yapmış ve konuklara “Make 60 great again” yazılı şapkalar dağıtmıştı. (MAGA’nın sloganı Make America great Again’den esinlenerek-na)
Tartışmalı reklam...
MeeToo’nun çöküşü
Belli ki MeeToo da, gender fluid akımları da bir arpa boyu yol alamamış. Hatta yüksek ya da alçak sesle bu reklama verilen desteğe ve American Eagle’ın patlayan satışlarına bakıyorum da belki de tüm bu akımlar tam tersine bir tepki biriktirmiş insanlarda.
Güç dengelerine dair kadın ve erkek arasında özsel bir değişim olmadıkça söylem değişikliği ite kaka bir yere kadar geliyor, orada tıkanıyor.
Bunu çok üzülerek söylüyorum ama MeeToo Hareketi kadınların konuşmasının önünü açtı ve bazı isimleri deşifre etti ancak sinema ve medya dünyasında güç dengelerini kadınlar lehine değiştirdi mi? Hala yapımcılar erkek, hala rol istenen yönetmenler de erkek! Şirketlerde hala CEO'ların çoğu erkek, medyada hala televizyona kimin çıkacağına erkekler karar veriyor!
Trump, erkek dünyasında MeeToo’nun yarattığı ürkekliği kaldırıp attı. Epstein’ın ses kayıtlarındaki rolü ile ilgili ABD’de ortalık yıkılıyor mesela ama ABD Başkanı hiç üzerine alınmıyor.
İtiraf etmeliyim ki çoğulculuk ve cinsiyet eşitliğine dair verilen mücadelede etkili bir dil ve gerçek bir dönüşüm yaratmayı başaramadık.
Erkek ideolojisinin zaferi
Geldiğimiz nokta tüm kadınlar için utanç verici.
Sydney Sweeney kendi kızlarımın asla örnek almamasını isteyeceğim bir model.
Beyonce kandırmacası
Ama sanki ona alternatifmiş gibi sunulan Beyonce farklı mı?
Sweeney’nin American Eagle reklamının güya anti tezi olmak için Levis ile şubatta çektiği reklam filminin devamını yayınladı.
Tam bir rezalet!
Sweeney’den de beter bir seksi kadın imajı, yapay sarı saçlar ve klişe göndermeler…
“Beyaz olmayan da seksi olmak için beyazlamak zorunda” diyor Levis! Cildini beyazlatmak için ameliyatlar geçiren Michael Jackson’dan beri 1 cm ilerlenmemiş meğer…
Kadın WASP da olsa, siyahi de olsa fark etmez!
Her halükarda bir arzu nesnesi…
Ve mutlaka sarı saçlı bir arzu nesnesi…
