Braille alfabesi nedir, özellikleri nelerdir? Braille alfabesi kaç karakterden oluşuyor?
Görme engelli bireyler için okuma ve yazmayı mümkün kılan en önemli buluşlardan biri, hiç şüphesiz Braille alfabesidir. Dokunarak okuma imkanı sunan bu özel sistem, 19. yüzyılda geliştirildiğinden beri dünya çapında milyonlarca insanın bilgiye erişmesini sağlıyor. Peki, braille alfabesi nedir, özellikleri nelerdir? Braille alfabesi kaç karakterden oluşuyor?
Bilginin erişilebilir olması, herkes için temel bir hakken görme engelli bireyler için bu erişimi sağlayan en önemli araçlardan biri Braille alfabesi olarak bilinir. Harfleri, rakamları ve hatta bazı özel sembolleri parmak uçlarıyla hissetmeye dayalı olan bu sistem, öğrenmesi ve kullanması özel bir beceri gerektiren bir okuma-yazma yöntemi olarak karşımıza çıkar. İşte, Braille alfabesi ile ilgili merak edilen detaylar.
BRAILLE ALFABESİ ÖZELLİKLERİ
Braille alfabesi, görme engelli bireylerin okuyup yazmasını sağlayan özel bir kabartma yazı sistemi olarak 1824 yılında Louis Braille tarafından geliştirilmiştir. Altı noktalı bir sistem üzerine kurulan ve parmak uçlarıyla hissedilerek okunan bu alfabede her harf, rakam ve noktalama işareti, farklı nokta kombinasyonları ile temsil edilir. Bu sistem, özellikle eğitim, edebiyat, müzik ve matematik gibi alanlarda büyük bir devrim yaratmış ve görme engelli bireylerin bilgiye erişimini kolaylaştırmaya devam etmektedir. Braille yalnızca harfleri değil, aynı zamanda müzik notalarını, matematik sembollerini ve kimyasal formülleri de içerebilen geniş bir sistemdir. Günümüzde birçok dil için uyarlanmış versiyonları bulunan Braille alfabesi, basılı materyallerin yanı sıra asansör düğmeleri, ilaç kutuları ve toplu taşıma tabelaları gibi birçok alanda da kullanılır.
BRAILLE ALFABESİ KAÇ KARAKTERDEN OLUŞUR?
Braille alfabesi, temel olarak 64 farklı karakterden oluşur. Bu karakterler, iki sütun ve üç satırdan oluşan altı noktadan meydana gelir. Her bir karakter, toplamda 1 ila 6 noktanın farklı kombinasyonlarıyla oluşturulur. Noktaların yerleşimi ve sıralanışı, harflerin yanı sıra rakamlar ve noktalama işaretlerini de içerir.
Braille alfabe sisteminin en büyük avantajı, basit ancak etkili bir yapıya sahip olması. Braille'deki her harf, rakam ve işaret belirli bir kombinasyonla tanımlandığı için, görme engelli bireyler parmak uçlarıyla hızlı bir şekilde okuyup yazabilirler. Ayrıca Braille kısaltmalı yazım sistemi ile daha uzun kelimeler kısaltılmış harf kombinasyonlarıyla yazılabilir, bu da okuma hızını artırır.
BRAILLE ALFABESİ SAYILAR
Braille alfabesinde sayılar, harflerden ayrı bir sistemle temsil edilir. Sayılar için özel bir "sayı göstergesi" kullanılır ve bu işaretten sonra gelen harfler sayıları ifade eder.
Bu kullanıma örnek olarak: A harfi (⠁) normalde “a” harfini temsil ederken, sayı göstergesiyle birlikte kullanıldığında “1” rakamını temsil eder.
Braille'deki temel rakamlar aşağıdaki gibidir:
1️⃣ ⠁ (A harfi)
2️⃣ ⠃ (B harfi)
3️⃣ ⠉ (C harfi)
4️⃣ ⠙ (D harfi)
5️⃣ ⠑ (E harfi)
6️⃣ ⠋ (F harfi)
7️⃣ ⠛ (G harfi)
8️⃣ ⠓ (H harfi)
9️⃣ ⠊ (I harfi)
0️⃣ ⠚ (J harfi)
Braille’de ayrıca matematiksel semboller ve işlemler için de özel karakterler yer alır. Artı (+), eksi (-), çarpı (×) ve bölü (÷) gibi matematiksel işaretler, özel noktalarla gösterilir. Matematik ve bilimsel çalışmalar için ise daha ileri düzey bir sistem olarak kabul edilen Nemeth Braille geliştirilmiş ve günümüzde de bu harf sistemi pek çok ülkede başarı ile kullanılmaktadır.
BRAILLE ALFABESİ TARİHÇESİ
Braille alfabesinin doğuşu, 19. yüzyılın başlarına Fransa'ya dayanır. 1809 yılında doğan ve henüz 3 yaşındayken bir kazada gözlerini kaybeden Alfabenin mucidi Louis Braille, görme engelli olarak büyürken, Paris’teki Görme Engelliler Enstitüsü’nde eğitim almış, kendisine sunulan öğrenme yöntemlerinin yetersiz olduğunu fark etmiştir. O dönemde görme engelli bireyler için kullanılan en yaygın sistem ise kabartma harflerle basılan yazılar olarak biliniyordu. Ancak bu yöntem, oldukça karmaşık ve okunması zor bir sisteme dayanıyordu. Bunun dışında 1821 yılında, Fransız ordusunda görev yapan Charles Barbier adında bir subay ise askerlerin gece karanlıkta yazıları okuyabilmesi için “gece yazısı” adında bir kabartma nokta sistemi geliştirmişti. Ancak bu sistemin de karmaşık olması yaygınlaşmasının önüne geçti.
Louis Braille ise bu gece yazısından ilham almış ve sadece 6 nokta kullanarak her harfi ve rakamı temsil edebilen daha basit ve pratik bir sistem geliştirmiştir. Böylelikle 1824 yılında, henüz 15 yaşındayken, günümüzde de kullanılan Braille alfabesini icat etmiştir.
