Tatillerin gözdesi deniz, bazıları için tam bir kabusa dönüşebiliyor. Derin su korkusu yaşayan bireylerde panik ataktan uyku bozukluklarına kadar birçok belirti görülebiliyor.
Talassofobi, kelime kökeni itibarıyla Yunanca'da "deniz" anlamına gelen thalassa ve "korku" anlamındaki phobos sözcüklerinin birleşmesiyle oluşur. Kısaca tanımlamak gerekirse, talassofobi büyük su kütlelerinden, özellikle deniz, okyanus ve göl gibi derin sulardan duyulan yoğun korkudur. Bu korku yalnızca fiziksel temasla değil, bu tür su kütlelerini düşünmek, görmek ya da hayal etmekle bile tetiklenebilir.
Talassofobisi olan bireyler, denizi gördüklerinde ya da düşündüklerinde yoğun kaygı hissi yaşayabilirler. Bu kaygı, fobinin şiddetine bağlı olarak bir deniz resmi görmek ya da "okyanus" kelimesini duymakla bile başlayabilir. Belirtiler fiziksel ve duygusal olarak ikiye ayrılır:
Duygusal Belirtiler:
- Panik, kaygı ve bunaltı hissi
- Su ile ilgili herhangi bir durumda korku yaşama
- Denize yaklaşma fikrinde bile kaçma isteği
- Konsantrasyon eksikliği
- Gerginlik ve tahammülsüzlük
- Kontrol kaybı hissi
- Uyku bozuklukları
TALASSOFOBİ NEDENLERİ
Talassofobinin ortaya çıkmasında birçok etken rol oynayabilir. Bu faktörler bireyin genetik mirası kadar çevresel koşullar ve yaşanmış deneyimlerle de ilişkilidir.
- Genetik Faktörler: Ailede fobi öyküsü olan bireylerde talassofobiye yatkınlık daha fazla olabilir.
- Geçmiş Deneyimler: Deniz ya da göl çevresinde yaşanmış olumsuz deneyimler fobinin gelişmesine neden olabilir.
- Yetiştirilme Tarzı ve Çevresel Etkiler: Ebeveyn ya da çocuklukta rol model olarak alınan kişilerde deniz korkusu olması, bireyin de bu korkuyu geliştirmesine yol açabilir.
Risk Faktörleri Şunlardır:
- Ailede benzer fobilerin bulunması
- Kaygıya yatkın veya hassas kişilik özellikleri
- Denizle ilgili travmatik deneyimler (örneğin boğulma tehlikesi geçirme)
- Medyada karşılaşılan travmatik içerikler
TALASSOFOBİ NASIL TESPİT EDİLİR?
Tanı koyulmadan önce kişide fiziksel bir sağlık sorunu olup olmadığı değerlendirilir. Kalp rahatsızlıkları ya da hipertiroidi gibi hastalıklar benzer belirtiler verebilir. Fiziksel nedenler dışlandıktan sonra kişi psikiyatri uzmanına yönlendirilir.
Psikiyatrist, şu durumları göz önünde bulundurarak tanı koyar:
- Belirgin ve sürekli bir korku hali
- Korkunun, yaşanan durumun gerçek tehlikesine kıyasla çok daha yoğun olması
- Deniz ve benzeri ortamlardan kaçınma eğilimi
- Bu durumun 6 aydan uzun süredir devam etmesi
OLASI KOMPLİKASYONLAR
Tedavi edilmediğinde talassofobi, kişinin yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir:
- Panik Atak: Aniden başlayan yoğun korku ve buna eşlik eden fiziksel belirtiler görülebilir.
- Yalnızlık: Korkular nedeniyle sosyal çevreden uzaklaşma eğilimi gelişebilir.
- Depresyon: Süregelen kaygılar, kişinin ruhsal çöküntü yaşamasına neden olabilir.
- Madde Kullanımı: Kimi bireyler, korkularıyla baş etmek için alkol veya uyuşturucuya yönelebilir.
BAŞ ETME YOLLARI
- Talassofobi ile başa çıkmak mümkündür. Ancak bunun için kişinin kendini tanıması ve gerektiğinde profesyonel destek alması önemlidir.
- Tetikleyici unsurların belirlenmesi ve bunlarla başa çıkma yöntemlerinin öğrenilmesi
- Sağlıklı yaşam alışkanlıklarının benimsenmesi
- Alkol ve madde kullanımından kaçınılması
- Uzman psikolog veya psikiyatristten terapi desteği alınması
NE ZAMAN DESTEK ALINMALI?
Eğer deniz korkunuz, günlük yaşamınızı, iş hayatınızı veya sosyal ilişkilerinizi etkiliyorsa, profesyonel destek almanız önemlidir. Çocuklukta yaşanan travmalar veya çevresel etkilerle gelişen bu fobi zamanla ilerleyebilir. Bu nedenle farkındalık kazanmak ve gerekli adımları zamanında atmak, hem ruhsal sağlığınızı korumak hem de yaşam kalitenizi artırmak açısından büyük önem taşır.
Görsel Kaynak: istockphoto
