En sağlıklı kahve demleme yöntemi hangisi?

Sabah kahvenizin lif içerdiğini biliyor muydunuz? Bir çalışma, filtre, espresso veya hazır kahve olmasına bağlı olarak bir fincan kahvenin ortalama 1.1 ila 1.8 gram lif içerdiğini ortaya çıkardı. Kulağa pek hoş gelmeyebilir ancak bir fincan portakal suyunun yaklaşık yarım gram lif içerdiğini söylersek, bir fincan kahve size daha fazla lif sağlar. Günlük olarak önerilen 25 gram lifi almak için bol miktarda meyve ve sebze yemeniz gerekli. Ama günde 2 veya 3 fincan kahve günlük lif oranına ulaşmanıza çaydan daha çok yardımcı olabilir.

Öte yandan, bir fincan çay, günlük lif gereksinimlerinizi karşılamanıza yardımcı olmaz ancak çayı yapraklarıyla beraber yemeye karar vermediğiniz sürece...

Kahve 1-0 önde...

Sınava mı çalışıyorsunuz? İşleriniz çok mu yoğun? Hem kahvedeki hem de çaydaki kafein konsantre olmanıza yardımcı olacaktır. Araştırmalar gösteriyor ki, kafein dikkat sürenizi, uyanık kalma sürenizi, alarma geçme ve tepki verme sürenizi iyileştirebiliyor. Ancak çok fazla kafein, gerginliğe ve aşırı uyarılmaya neden olacağı için performansınıza zarar verebilir. İnce bir çizgi.

Kahve ve çaydaki kafein miktarı birçok faktöre bağlı olarak değişebilir. Ancak Mayo Clinic çalışmalarına göre, 226 grlık bir fincan demlenmiş kahve, yaklaşık 100 mg kafein içerirken (Espresso ve hazır kahvede daha azdır) 226 grlık bir fincan siyah çay yaklaşık 50 mg kafein içerir.

Peki şimdi hangisi daha iyi?

Gün boyunca 4 fincan kahve veya çay içen insanları izleyen bir çalışma yapıldı. Her iki içeceğin de uyanıklık ve bilişsel performans üzerinde benzer etkileri vardı. Ancak çayın kahveye göre büyük bir avantajı vardı: Performansa yardımcı olacak kadar kafein içeriyordu, ancak uyku kaçıracak kadar fazla değildi. Yani tam kararındaydı.

1 puan çaya gidiyor...

Kahve ve çay, sağlık açısından faydalı olduğu düşünülen bitki bileşikleri olan iyi polifenol kaynaklarıdır.

Londra'da King's Üniversitesi'nde profesör olan Tim Spector, polifenollerin kronik hastalık geliştirme riskinizi azaltabileceğini ve bağırsak floramızı oluşturan yararlı bakteriler için son derece önemli olduklarını söylüyor. Kahve yeşil çaydan çok daha fazla polifenol içerirken, yeşil çay da siyah çaydan çok daha fazla polifenol içeriyor. Yani polifenol puanı kahveye gidiyor.

Bu round kahvenin oldu...

Araştırmalara göre, kahve ve çayın her ikisi de kalbe iyi geliyor, kalp hastalığı ve felç riskini azaltıyor.

Ancak bu çalışmalar gene de bize kesin sonuç vermiyor. Kahve ve çay içenlerin daha fazla egzersiz yapmak veya daha sağlıklı beslenmek gibi kalp sağlığına iyi gelen birçok alışkanlığı olabilir. Ancak kahve ve çaydaki antioksidanların ve polifenollerin kalp sağlığı üzerinde koruyucu etkisi olduğu görülüyor. Klinik araştırmalar, düzenli olarak tüketilen çayın, özellikle yeşil çayın, kan basıncını ve kolesterolü iyileştirebileceğini gösteriyor. Günde yaklaşık 2-4 fincan kafeinsiz kahve içmek de kalp hastalıklarında azalma ile ilişkilendirilmiştir. Bu, kahve ve çay içmenin kardiyovasküler faydasının muhtemelen kafein dışındaki bileşiklerden kaynaklandığını gösteriyor. Kahveyi kalp sağlığıyla ilişkilendiren, çaydan daha fazla çalışma var. Ama gene de bu çalışmalar bize kesin sonuç vermiyor.

Bu tur berabere...

Yıllar boyunca yapılan birçok önemli çalışma, düzenli kahve içenlerin, nadiren veya hiç içmeyenlere kıyasla kansere yakalanma riskinin yüzde 13 daha düşük olduğunu bulmuştur. Düzenli kahve içmek kolorektal, prostat, karaciğer, endometriyal, ağız ve meme kanserlerine karşı bir miktar koruma sağlayabiliyor.

Veriler kesin değil, ancak Amerikan Kanser Derneği, kahvenin iltihaplanmayı azaltan, hücrelerin hasar görmesini önleyen ve DNA onarımında yer alan genleri düzenleyen yüzlerce biyolojik aktif bileşen içerdiğini söylüyor. Harvard Tıp Okulu'nda tıp profesörü olan ve "Kahve! Sihirli İksir" kitabının yazarı Sanjiv Chopra "kanser, obezite veya kalp gibi kronik hastalıkların düşmanı iltihaptır ve iltihabı azaltmanın bir yolu da kahve içmektir" diyor.

Şimdiye kadar yapılan çalışmalarda çay tüketimi ile kanseri önleme arasında bir bağlantı bulunamadı. Uzmanlar, 113 ayrı çalışmayı içeren bir meta analizde, çay içmenin kanser riski ile ilişkili olduğu hipotezini destekleyen çok az kanıt olduğunu belirtiyor.

Kahve açık ara favori...

Bir fincan kahve, içerdiği kafein nedeniyle kan şekeri seviyesinde kısa süreli bir artışa neden oluyor. Yine de büyük çapta araştırmalar, düzenli olarak kahve içen kişilerin Tip 2 diyabet geliştirme olasılığının daha düşük olduğunu gösteriyor. Northwestern Üniversitesi'nde doçent Marilyn C. Cornelis, bunun nedenin kahvedeki insülin duyarlılığını ve kan şekerini düzenleyen bir polifenol olan klorojenik asit konsantrasyonuna bağlıyor.

1 milyondan fazla insanı içeren bir araştırmanın meta-analiz sonuçlarına göre, günde 4 fincan kahve içenlerin, daha az kahve içen veya hiç içmeyen kişilere kıyasla diyabet geliştirme riskinin yüzde 25 daha düşük olduğunu buldu. Günde 4 fincana kadar kafeinsiz kahve içen kişilerde de yüzde 20 daha düşük risk vardı. Cornelis kahvenin diyabet riskini azaltmak için oldukça faydalı olduğunu söylüyor.

Çay klorojenik asit içermezken, kan şekeri kontrolü için faydalı olduğu düşünülen başka bitki bileşikleri içerir. Ancak çay tüketimi ile diyabet riski arasındaki ilişkiyi inceleyen çalışmalar çelişkili bulgular üretti. Bazı çalışmalar günde 4 veya daha fazla yeşil, siyah veya oolong çayı içmenin diyabet riskini azaltabileceğini buldu. Başka bir çalışma da, yeşil çayın kan şekeri seviyesini azaltabileceğini buldu. Ancak diğer çalışmalar çay ve diyabet riski arasında net bir bağlantı bulamadı. Nihayetinde uzmanlar, kahvenin diyabete karşı biraz koruyucu olabileceğine dair kanıtların çaydan daha güçlü olduğunu söylüyor.

Kahve için bir zafer daha...

Stresliyseniz ve yumuşak bir içecek istiyorsanız, o zaman yazar P. L. Travers'ın ruhun merhemi diye bahsettiği çaydan başka bir şey aramayın. Araştırmalar, stresli olduklarında yeşil veya siyah çay içerek insanların kendilerini daha rahat hissettiklerini ve çayın stres hormonu seviyesinin düşmesine yardımcı olabileceğini bulmuştur. Araştırmacılar bunun özellikle yeşil ve siyah çayda bulunan ve gevşemeyi sağlayan bir bileşik olan L-theanine nedeniyle olduğunu belirtiyor.

Çayla karşılaştırıldığında, kahve çok daha yüksek düzeyde kafein içerir. Bu kafein kortizol hormonunu uyarır ve ruh halinizi yükseltir. Ancak herkesin rahatlıkla onaylayabileceği gibi kafein aşırı tüketildiğinde sinirlilik, endişe ve uykusuzluğa da neden olabilir.

Uzun lafın kısası, aradığınız rahatlamaysa, o zaman en güvenli seçeneğiniz bir fincan çaydır. 

Bir tur daha çaya gidiyor....

Kahve ve çay severler sevinebilirler. Çünkü kahve ve çay içenler, her iki içeceği de içmeyen insanlardan daha uzun yaşama eğiliminde.

Çay içenler için hem yeşil hem de siyah çay daha uzun ömür ile ilişkilendiriliyor. Yakın tarihli bir çalışmada, bilim adamları 14 yıl boyunca yarım milyon insanı izlediler ve günde en az 2 fincan çay içenlerin, çalışma süresi boyunca çay içmeyenlere kıyasla ölüm risklerinin yüzde 9 ila 13 daha düşük olduğunu buldular. Çalışma, çay içenlerin çoğunun siyah çay tükettiği İngiltere'de yapıldı. Yeşil çay içenlerle ilgili büyük araştırmalar da benzer bulgulara ulaştı.

Siyah çay ve özellikle yeşil çay, polifenoller ve diğer faydalı bileşikler açısından zengindir ve bu bileşikler potansiyel olarak vücuttaki stresi ve iltihabı azaltabilir diyor uzmanlar. Ancak daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

Kahve ile ilgili olarak yapılan son bir araştırmada 173 bin kişi 7 yıl boyunca izlendi ve günde 2.5 ila 4.5 fincan kahve içenlerin, çalışma boyunca kahve içmeyenlere kıyasla yüzde 30 daha düşük ölüm olasılığına sahip oldukları bulundu. Kahvesini bir çay kaşığı şekerle içenler bile fayda sağlamış gibiydi.

Bu tur berabere...

KAZANANI AÇIKLIYORUZ

Bu müsabakada kazanan kahve. Kahve içenler, lif, mikrobiyom sağlığı, kanser ve diyabet riskini azaltmak için kahve içmeye devam edebilir. Ancak çay içenler umutsuzluğa kapılmasınlar. Çay şüphesiz tansiyonunuz, kolesterolünüz, stres seviyeniz, zihinsel sağlığınız ve üretkenliğiniz için iyi bir içecek. Kalp sağlığı ve uzun ömür söz konusu olduğunda hem kahve hem çay gayet iyi.

Harvard Tıp Okulu'ndan Sanjiv Chopra, kahvenin sağlığa çaydan daha fazla yarar sağlamasının bir nedeninin çok daha fazla araştırmaya konu olması olabileceğini de söylüyor. Çay tiryakileri de üzülmesin; çayın sağlığa ne gibi faydaları olduğunu önümüzdeki yıllarda daha fazla araştırma yaparak öğrenebiliriz.

Ne kahve ne de çay içicisi değilseniz, değişmek için baskı hissetmeyin. Bu haber kahve veya çay içmeyen kişileri başlamaya teşvik etmek amacıyla yapılmadı. Mesele sıvı almaksa soda, su veya süt de sağlıklı seçenekler. 

Çay ve kahve karşılaşmasında dikkate alınması gereken son bir konu daha var; o da popülerlik. Dünyada bir fincan kahveye karşılık üç fincan çay içildiği tahmin ediliyor. Çay dünyanın en popüler ikinci içeceği. Birincisi su.

Her kahve çekirdeği yetiştiği bölgeye has aroma, sertlik ve tatları taşır. Genellikle kahve tüketenler hangi çekirdeğin nasıl bir özelliği olduğundan haberdar değillerdir.

Kahve çekirdekleri yetiştikleri coğrafyaya göre farklı mevsimlerde toplanır. Bahar aylarında Etiyopya ve kuzey yarımkürede kahve hasadı yapılır. Sonbaharda ise güney yarımkürede Kenya, Ruanda, Burundi'de kahve toplanmaya başlanır.

Dünya üzerinde en fazla farklı kahve çeşidi yetişen ülke olan Etiyopya'da 200'den fazla çekirdek türü bulunur. 

Kahve, doğada ağaçlarda önce çiçek olarak açar, ardından çiçekler dökülerek meyve haline gelir. Evet, kahve aslında bir meyvedir ve kiraza benzer. Tüm kahve çekirdekleri aynı anda olgunlaşmazlar ve bir ağaçta farklı olgunluk evrelerinde olan meyveler aynı anda bulunabilir. 

Kahvenin nasıl ortaya çıktığı ile ilgili gerçek bilgilere sahip değiliz. Ancak genel olarak kahvenin anavatanının Etiyopya olduğuna inanılıyor. Çok popüler olan bir hikayeye göre Kaldi adındaki bir keçi çobanı, kendini yorgun hissettiğinde çevredeki ağaçlardan meyve toplarmış. Tek bir meyve türünün onu daha uyanık tuttuğunu fark etmiş ve meyveyi toplayarak köyüne götürmeye başlamış. İlk başlarda kahve, meyvesi çiğnenerek tüketiliyormuş.

Kahvenin çekirdeğin öğütülerek sıcak içecek haline getirilmesi ilk kez 15. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nun Kuzey Afrika şehirlerinde görüldü. Kahire'ye getirilen ve buradan ülkeye dağıtılan kahve, gezginlerin yanlarında gittikleri her yere götürmeleri sayesinde yaygınlaştı. Kahvenin bir sosyal içecek haline gelmesi ise İran bölgesinde başladı. 

Kahvenin öğütülerek elde edildiği çekirdek, uygun iklim ve ortamda ekildiğinde ağacın tohumlarıdır. Şekil olarak fasulyeye benzese de bu çekirdekler daha çok kiraza yakındır. 

Kahve Etiyopya'dan Mısır'a ve oradan da Arap bölgesi üzerinden Anadolu'ya geçti. Bu çekirdeğin adı "qahwah" olarak biliniyordu. Anadolu'da ismi "kahve" haline geldi. Osmanlı'dan Avrupa'ya bu isimle geçti. En son 1582'de, Hollandaca "koffie" kelimesinden türeyerek İngilizce sözlüğe coffee şeklinde dahil oldu. 

İnsanlık gerçekten de çok fazla kahve tüketiyor; yılda 10 milyon ton kahve üretiliyor ve Güney Yarımküreden dünyaya dağıtılıyor. Dünyada en fazla ticareti yapılan 3 emtiadan biri kahve. Petroldan sonra 2. sırada geliyor.

Kahve, aslında Türk Kahvesi olarak bilinir ve tüm dünyaya da bu tarifle yayılmıştır. 1800'lerin sonunda, İtalya'da öğütülmüş kahveyi presleyerek kaynar suyu içinden geçiren bir tarif ortaya çıkar. Espresso kelimesi İtalyancada preslemek anlamına gelir. Kahvenin bu daha kolay tarifi, geniş coğrafyalara yayılmasında etkili olur. 

Bütün gün kahve çekirdeği topladıktan sonra güzel bir akşam kahvesi ile keyif yapmak kulağa çok hoş gelse de hiç öyle bir durum söz konusu değil. Kahve hasadı yapan işçilerin hemen hiçbiri kahvenin tadını bilmez ve hayatlarında hiç kahve içmemişlerdir. Bunun en ilginç tarafı ise bu işçilerin hiç tadını bilmedikleri meyvenin kokusundan ve renginden olgunlaşıp olgunlaşmadığını anlayabilmeleridir.

Kahve, özellikle Britanya'da bir dönem yasaktı. Nedeni ise insanların kahvehanelerde bir araya gelerek özgürlük, demokrasi gibi kavramları tartışması, aydın fikirlerin ortaya çıktığı yerler haline gelmesiydi. Dönemin Britanya aristokrasisi, kahvenin, zihin açıcı özelliği nedeniyle insanları politikaya ittiğini düşündüler ve kahve içmek yasaklanmıştı. 

Endonezya'da, misk kedilerinin kahve meyvesini yedikten sonra çekirdeklerini doğal yollardan çıkarması (dışkılaması) ile üretilen Kopi Luwak kahvesi, her ne kadar üretim şekli nedeniyle sevimsiz gelse de dünyanın en pahalı kahvesidir. Kilosu 500 eurodan fazladır. Bir diğer ilginç üretim tekniği ise Tayland'da fillerin kahve meyvesini sindirmesi ile üretiliyor ve Kopi Luwak'tan daha pahalıya alıcı bulabiliyor.

Kahve çekirdeği ile ünlü olan bir diğer ülke Honduras'ta dünyanın en büyük kahvesi hazırlandı. 18 bin litre kahve 3 metreden daha uzun özel bir bardakta servis edildi. Tek bir bardakta 120 binden fazla bardak bir araya gelmişti ve Guinness Rekorlar Kitabı'na girdi. 

Kahvenin dünyada en fazla tüketildiği coğrafya İskandinavya'dır. Finlandiya'da ise kahve günün ayrılmaz bir parçasıdır ve kişi başına en fazla kahve tüketilen ülke rekorunu ellerinde bulunduruyorlar. 

Kahve, içindeki uyarıcılar sayesinde zihin açıklığı, dinçlik verir, uykunuzun açılmasına yardımcı olur. Çok sayıda antioksidan barındırır ve sudan sonra en sağlıklı içeceklerden biridir. Bu özellikleri sayesinde kahve sizi mutlu eder, stresten uzak durmanıza yardımcı olur ve belki ömrünüzü bile uzatabilir.

Referanslar: 
*Katia Hetter, CNN, Story by How America's best barista makes a perfect cup of coffee, edition.cnn.com/travel/article/us-barista-championship-2016-lem-butler-perfect-coffee/index.html
*esquirescoffee.co.uk/news/ten-interesting-facts-coffee