HT Gastro
Lezzetli Hatlar

İyi çay demlemenin sırları

Çay, kendine has özellikleri olan bir bitki. Kahve kadar ünlü ve popüler bir kültür simgesi olmasa da hemen her yerde, her saatte ve bardaklarca çay içilir. Özellikle de Türkiye'de…

Giriş: 20.04.2023 - 13:20 Güncelleme: 30.03.2024 - 13:38
Haberler Gastro Lezzetli Hatlar İyi çay nasıl demlenir?

Dünyanın kişi başına en fazla çay tüketilen ülkesiyiz, hatta bitkinin ana vatanı olan Asya ülkelerinden bile daha fazla çay içiyoruz.

1

Çayın hikayesi nasıl başladı?

Çay aslında Güney Asya’ya özgü bir bitkidir. Sri Lanka’dan Çin ve Hindistan’a kadar uzanır ve Afrika’nın bazı bölgelerinde de yöresel çay bitkileri bulunur.

Çayı sıcak suyla demleyerek içecek haline getirme fikri ise Çin’den çıkmıştır. İnsanlık tarihi kadar eski bir kültür ve medeniyet olan Çin, çay yapraklarının aromasının sıcak suyla birlikte kıvam kazandığının keşfedildiği yer oldu.

2

Bu tarihsellik nedeniyle çay, Çin’in milli içeceği olarak kabul edilir ancak zaman içerisinde çayı Çinlilerden daha fazla benimseyen milletler ortaya çıktı.

3

İngilizler ve çay

İngiltere, ana topraklarında tek bir çay bitkisi yetişmemiş olmasına rağmen dünyada çay ile birlikte anılan ülkelerden biridir. Aslında belki de çay bitkisi ile en geç tanışanlar da İngilizler olabilir.

Çayın İngiltere’ye gelişi ancak 1662’de, Portekizli bir kadın olan Catherine of Braganza aracılığıyla olur. Varlıklı ve asil bir kadın olan Branganza, etrafındaki aristokrat misafirlere çay demleyerek ikram eder ve zamanla çay içmek Londralıların vazgeçilmezi haline gelir.

4

Hindistan’da bulunan İngiliz tüccarlar, çayın ana karaya varışını haber alır almaz gemilerini bu bitkiyle doldurmaya başlarlar. 5 çayı tabiri ile özdeşleşen İngilizler, kendi yetiştiremedikleri bitkiyi ulusal içecekleri ilan ederler.

5
Poşet çayı kim buldu?

Poşet çayı kim buldu?

Çay, çağlar boyunca kurutulmuş veya taze bitki yapraklarının sıcak suda bekletilmesi ile yapılmıştır. Ancak bir gün bir Amerikalı, modern insanların çay içme şeklini değiştirecek bir buluşa imza attı.

1904 yılında, tüm dünyaya çay ve kahve taşımacılığı yapan Amerikalı girişimci Thomas Sullivan, ürünleri gemisine doldurmadan önce ipek poşetlere doldurmayı akıl etti, böylece bitki yaprakları hava alabilecek, daha iyi dayanacaktı. Gemi kıyıya yanaştı, dağıtımı yapıldı. Aslında çayların poşetlerden çıkarılıp demlenmesi gerekiyordu, ancak insanlar çayı poşetiyle beraber sıcak suya koydular. Bir diğer deyişle, poşet çayın icadı tamamen bir yanlış anlamaydı.

6

Çay nasıl bu kadar popüler hale geldi?

Modern dünyada çay, kullanım kolaylığı ve faydaları sayesinde hızlıca yayıldı. Özellikle de sanayi devriminde ucuz olan bu içeceğin fabrikalarda ulaşılabilir hale gelmesinin rolü büyük oldu. Zaman içerisinde çayın faydalarının haberleri yayılmaya başladı. Romanlarda çay geçti, doktorlar yorgunluğa karşı çay tavsiye etti, zihin açıcı özelliği anlatıldı.

Çayın faydaları nelerdir?

  • Çay antioksidandır
  • Vücuttaki hücre hasarını azaltmaya yardımcı olur.
  • Kalp sağlığına iyi gelir.
  • Kötü kolesterolü düşürür
  • Bağırsak sağlığını güçlendirir
  • Tansiyonu dengeler
  • Felç riskini azaltır
  • Kan şekerini dengeler
  • Dikkat ve odaklanmaya yardımcı olur
7
Türk çayının iki farklı tarifi var

Çay nasıl demlenir?

Çayın demlenme biçimi ülkelere göre değişir. Söz gelimi İngiltere’de çaya süt koyulması sık görülür.

Ülkemiz, rengi ve kokusu ile dünyanın en iyi çay içilen yerlerinden biri olarak kabul edilir. Tavşan kanı olarak da adlandırılan demli çay rengine ulaşmak her ne kadar kolay gibi görünse de birkaç önemli ipucunu kaçırdığınızda sonuç beklentileri karşılamayabilir.

Türk çayının iki farklı tarifi var

Çay demlemenin iki farklı yöntemi vardır. Her ikisi de eşit derecede lezzetli sonuç verse de aralarında demlenme süresi ve şekli açısından farklılık vardır.

En yaygın olan tarif, suyu kaynatıp çayın üzerine dökmek, çaydanlığın altını kısarak altta kaynayan suyun buharıyla üstteki çayın 10-15 dakika demlenmesini beklemektir.

İkinci tarifte ise çayın üzerine suyu soğuk olarak eklemek, çaydanlığın altını orta ateşte açarak suyun buharıyla ısınmasını sağlamaktır. Birinci yöntemden biraz daha uzun sürebilir.

8

İyi çay demlemenin sırları

  • Demleme süresini bekleyin, yani çayın çökmesini. Erken alırsanız çay demlenmemiş olur, uzun süre bekletirseniz tadı acımaya başlar.
  • Kaynayan suyu demin üzerine dökmeden evvel tozunun gitmesi için çayı soğuk suyla çalkalayabilirsiniz.
  • Poşet çay demlenme süresini kısaltsa da rengini kazanmasını engeller, çayın kendine has kokusu da demlenme sürecinde yavaşça ortaya çıkacaktır. Poşet çayda bunları elde etmek zordur.
  • İyi demlenmiş bir çayın demi, bardağın çeyreği kadar konduğunda orta kıvamda olmalıdır.
  • İnce belli, küçük cam bardak kullanın, bu sayede çayınızı soğumadan içebilirsiniz. Bardağın camı ne kadar ince olursa aroması da o kadar korunur.
  • Çeşme suyu değil içme suyu kullanın.
  • Çayı şekersiz içmeyi deneyin, bitkinin gerçek aromasını ancak şekersizken alabilirsiniz.
  • Seramik ya da porselen demlik kullanmak çok daha iyi sonuç verecektir.
Bu içeriği paylaş
İLGİLİ İÇERİKLER
İşte haftanın kültür sanat ajandası
Bu hafta vizyona giren filmler arasında Chuck'ın Hayatı (The Life of Chuck) öne çıkıyor. Stephen King'in aynı adlı kısa hikâyesinden uyarlanan bu film, Chuck Krantz'ın hayatının sonundan başlayarak geriye doğru anlatılan hikayeyi beyazperdeye taşıyor. Dram filmi Büyük, Güzel ve Cesur Bir Yolculuk (A Big Bold Beautiful Journey), düğünde tanışan Sarah ve David'in, geçmişte yaşadıkları belirleyici anları yeniden yaşamalarını ve gelişen olayları anlatıyor. Eyvah Eyvah 3, Beyaz Melek ve Buz Devri 3: Dinozorların Şafağı (Ice Age: Dawn of the Dinosaurs) filmleri ise yeniden gösterime giriyor. Bir pavyonda tuvaletçilik yapan Ayten'in, seyirciye hayatını anlattığı Herkes Kocama Benziyor, 26 Eylül'de Kartal Sanat Tiyatrosu'nda sahneleniyor... İKSV'nin düzenlediği 24. İstanbul Tiyatro Festivali'nde prömiyerini yapan Feramuz Pis!, 21 Eylül'de DasDas Açık Sahne'de! Bu hafta dolu dolu bir konser programı bizleri bekliyor. Heavy metal grubu Pentagram, 20 Eylül Cumartesi akşamı BtcTurk Vadi'de sevenleriyle buluşuyor... Geçtiğimiz sene ülkemizi ziyaret eden Megadeth, yeniden KüçükÇiftlik Park'ta! İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından düzenlenen 18. İstanbul Bienali, 20 Eylül'de kapılarını açıyor. Üç Ayaklı Kedi başlıklı bienalin küratörlüğünü Christine Tohmé üstleniyor. Borusan Contemporary, 2025–2026 kültür sanat sezonunu, çağdaş fotoğrafın öncü isimlerinden Edward Burtynsky'nin Türkiye'deki ilk büyük kişisel sergisi ile açıyor. Edward Burtynsky: Dönüşen Yeryüzü sergisi, 20 Eylül 2025-16 Ağustos 2026 tarihleri arasında Perili Köşk'te sanatseverlerle buluşacak. Meşrutiyet 76 Sergisi, 10 Ekim 2025'e kadar sanatseverleri bekliyor. ArtRedCo'nun ikinci fiziksel sergisi olan Meşrutiyet 76, yedi katlı yapının her katını, yedi farklı sanatçının (Fatih Alkan, Vahap Avşar, Alper Aydın, Aytuğ Aykut, Serkan Özkaya, Vahit Tuna ve Yuşa) özgün dünyalarına dönüştürüyor. Haftanın kültür sanat ajandasını Haberturk.com Yazı İşleri Koordinatörü Kadir Kaymakçı, Bilge Tunçer'e değerlendirdi.