Depreme yakalandığınız anda nasıl davranmalı ve ne gibi önlemler almalısınız?
Panik yapmak en büyük düşmanınızdır! Deprem sırasında yapılan yaygın hatalar ve doğru davranışlar hayati sonuçlar doğurabiliyor. İşte bilinmesi gerekenler...
Deprem gerçeği her geçen gün çok daha fazla gündeme geliyor. Özellikle son zamanlar da yaşanan sarsıntılar, deprem esnasında neler yapmamız gerektiğini bilmemizin hayati bir öneme sahip olduğunu kanıtlıyor. Peki neler yapılmalı ve ne gibi önlemler alınmalıdır?
DEPREM ANI: HAYAT KURTARAN DAVRANIŞLAR
SAKİN KAL VE DURUMU KAVRA
Depremin ilk saniyelerinde panik yapmak doğaldır, ancak bu süre zarfında yapacağınız bilinçsiz hareketler yaralanmalara neden olabilir. İlk yapmanız gereken şey sakin kalmaya çalışmak ve çevrenizi değerlendirmek. Sarsıntının şiddeti arttıkça yönünüzü bulmak zorlaşabilir. Bu nedenle, bilincinizi toparlayarak bulunduğunuz ortamın güvenli noktalarını gözden geçirin.
ÇÖK, KAPAN, TUTUN KURALINI UYGULA
Uzmanların ortak önerisi: “Çök, Kapan, Tutun” yöntemi. Hemen yere çökün, başınızı ve ensenizi koruyacak şekilde kapanın, sabit ve dayanıklı bir nesneye tutunarak sarsıntının geçmesini bekleyin. Pencerelerden, cam eşyalardan ve devrilebilecek mobilyalardan uzak durun. Bu pozisyon, hem düşmelerden hem de üzerinize düşebilecek eşyalardan korunmanıza yardımcı olur.
GÜVENLİ ALANLARI SEÇ
Evdeyseniz sağlam iç duvar kenarları, kolon dipleri veya ağır mobilyaların yanında oluşan yaşam üçgenleri sizin için en güvenli bölgeler olabilir. Ancak kapı eşikleri artık eskisi kadar güvenli kabul edilmiyor; bu bilgiye dikkat! Asansördeyseniz kesinlikle çıkmaya çalışmayın; bulunduğunuz kata ulaşmasını bekleyin ve ardından merdivenle tahliye olun.
AÇIK ALANDAYSAN UZAKLAŞ
Deprem anında dışarıdaysanız, binalardan, ağaçlardan, elektrik direklerinden ve üst geçitlerden uzak durun. Açık bir alana geçerek çömelin ve dengenizi koruyun. Kalabalık alanlarda panik daha tehlikeli hale gelebilir; bu nedenle çevrenizdeki insanlara da soğukkanlı davranarak örnek olmanız önemli.
ARACINDAYSAN NE YAPMALI?
Araç kullanırken depremi hissederseniz, direksiyonu sıkıca tutun ve kontrollü bir şekilde yolun sağında güvenli bir yere çekin. Alt geçitlerden, köprülerden ve yüksek yapılar altından uzak durun. Araç içinde kalmak genellikle dışarı çıkmaktan daha güvenlidir. Ancak, sarsıntı durduktan sonra çevre güvenliyse aracı terk edebilirsiniz.
DEPREM SIRASINDA ve SONRASINDA BİNA İÇİNDEYKEN YAPILMASI GEREKENLER
Deprem anında doğru davranış hayat kurtarır. Bu nedenle öncelikle sakin olun ve paniğe kapılmamaya özen gösterin.
- Merdivenlere ya da bina çıkışlarına doğru koşmak tehlikelidir, düşme veya yaralanma riskini artırır.
- Balkonlara çıkmayın, pencerelerden veya balkonlardan atlamaya kesinlikle kalkışmayın.
- Asansör kullanmak ciddi riskler taşır; güvenli değildir.
- Telefonlar sadece yangın ya da acil durumları bildirmek amacıyla kullanılmalıdır.
- Kibrit veya çakmak yakmaktan ve elektrik düğmelerine dokunmaktan kaçının, çünkü gaz kaçağı varsa yangın ya da patlama riski doğabilir.
- Tekerlekli sandalyede bulunan bireyler, tekerlekleri kilitlemeli ve baş-boyun bölgesini korumaya almalıdır.
- Mutfak, laboratuvar ya da üretim alanı gibi tehlikeli ekipmanların bulunduğu ortamlarda, sarsıntı başlamadan önce ocak, fırın gibi cihazlar kapatılmalı ve devrilebilecek malzemelerden uzaklaşılmalıdır.
- Deprem sona erdiğinde elektrik, su ve gaz vanaları kapatılmalı; soba ve ısıtıcılar devre dışı bırakılmalıdır.
- Cam eşyalardan ve pencerelerden uzak durulmalı, kesilme veya yaralanma riski olan nesnelerden kaçınılmalıdır.
- Yanınıza sadece gerekli eşyaları alarak daha önce belirlenmiş tahliye güzergahını kullanarak hızlı ama kontrollü bir şekilde binadan çıkın ve güvenli toplanma alanına geçin.
ASLA YAPILMAMASI GEREKENLER
- Panik içinde balkona ya da merdivene koşmak: Bu alanlar ilk çöken yerler olabilir.
- Asansör kullanmak: Elektrik kesintisi ya da sıkışma riski çok yüksektir.
- Cam kenarında kalmak: Camlar kırılarak ciddi yaralanmalara yol açabilir.
- Telefon hatlarını gereksiz yere meşgul etmek: Acil yardım hattına ihtiyacı olanlar için hatları boş bırakın.
DEPREM SONRASI HAZIRLIKLARIN ÖNEMİ
Unutmayın ki deprem yalnızca sarsıntı anından ibaret değildir. Sonrasında yaşanabilecek artçılar, yangınlar, gaz sızıntıları ve su baskınları gibi risklere karşı hazırlıklı olmak gerekir. Bu nedenle evinizde her zaman bir acil durum çantası hazır bulundurmalı, aile bireylerinizle tahliye planları yapmalı ve olası senaryoları önceden konuşmalısınız.
Kaynak: afad/bogazici/akut
Görsel Kaynak: shutterstock/istockphoto
