Erdemoğlu son yıllarda sanayiye yaptığı büyük yatırımlarla öne çıkan Gaziantep merkezli bir grup. Dünyanın en büyük makine halısı üreticisi Erdemoğlu Grubu’nun asıl büyümesi Adana’da kurulu polyester üreticisi Sasa’yı Sabancı Grubu’ndan satın alması ve buraya 4 milyar doları bulan yeni yatırım yapmasıyla gerçekleşiyor.
➔Bir grup gazeteciyle Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Erdemoğlu’nun eşliğinde Adana’da Sasa ve Gaziantep’teki Merinos Halı fabrikasını gezdik.
➔Adana’ya her geldiğimde idari binasının önünden geçtiğim Sasa’nın arkasında tam entegre ve dışardan görülemeyecek büyüklükte bir tesis çıktı karşımıza. 2.182 dönüme kurulu tesiste Sabancı döneminden kalan fabrikanın son yıkıntılarını da gördük.
➔Meğerse Erdemoğlu Sasa’yı sadece arsası için almış. 2015’ten itibaren de yenilemiş ve kapasitesini büyütmüş.
200 milyon dolar bedelle alınan tesise şimdiye kadar 4 milyar dolarlık yatırım yapılmış.
➔İbrahim Erdemoğlu satın alma bedeli ile birlikte toplam harcamanın 4.5 milyar doları bulduğunu, hesaplarında olmayan satın alma sonrası halka açık hisseler için borsada çağrıda bulunduklarını ve onun için ilave kaynak kullandıklarını belirtti.
➔Sasa’nın Adana merkezindeki yatırımlar Haziran 2025’te tamamlanıyor. Kapasite de 1.1 milyon tondan 1.9 milyon tona çıkıyor. 4.500 çalışanı ile 1.9 milyar ciro yapıyor. Cironun yüzde 30’u ihracat. 3 yıla kadar ihracatın ciro içindeki payı yüzde 50’ye ulaşacak.
‘NİYE YANLIŞ YAPTIN DEĞİL NEDEN YAPMADIN DİYE SORARIZ?’
➔İbrahim Erdemoğlu fabrika gezisi sırasında şunları söyledi: “Sasa’da eski makinelerle üretimi sürdürmeye kalksaydık şimdiye kadar 10 kez iflas etmiş olurduk. Nitekim son kalan eski makinelerde üretimi durdurduk. O nedenle yeni yatırıma rağmen yüzde 85 kapasiteyle üretim yapıyoruz.
➔Son yatırımla Sasa’ya yüzde 75 düzeyinde bir Sasa daha eklemiş olacağız. Böylece şu anda 1.1 milyon ton olan toplam üretimimiz 2025’in 6’ncı ayından itibaren 1.9 milyon tona çıkacak. Hindistan ve Çin’i dışarıda bırakırsak dünyanın en büyük polyester üreticisi olacağız.
➔Sasa’yı alırken ne yapacağımız konusunda bir planımız vardı. Buraya ne aileden ne de dışarıdan yönetici getirip monte ettik, Sasa’nın içindekileri yükselttik.
➔Burada merkezden yönetim vardı, biz eyalet sistemine geçerek yerinden yönettik. Dünyanın her tarafını gezdim. İnsan yapısına uygun yönetimler olmadığında başarı da olmuyor. Burada da dört eyalet vardır.
➔Yanlış olduğu noktada niye yaptın sorusunu sormayız. Sorarsak bir şey yapmayanlar rağbette oluyor. Biz neden yapmadın diye sorarız. ”
➔Sasa yeni yatırımlarla sadece kapasite artırmayacak önemli bir maliyet avantajı da kazanacak. Sasa Yönetim Kurulu Üyesi Güven Kaya bu durumu şöyle özetledi. “PTA’da ton başına maliyet 110 dolar idi. Yeni yatırımlarla bu maliyet 30 dolara kadar inecek. Sasa’nın yeni tesislerinde dünyanın en düşük maliyetiyle üretim şansı yakalayacağız.”
25 MİLYAR DOLARLIK DEV RAFİNERİ YATIRIMI
➔Ancak turpun büyüğü arkada. Adana Yumurtalık’ta 2026’da 5.5 milyar dolarla başlayacak, 3’er yıl arayla 10 milyar ve 10 milyar dolarlık yatırım şeklinde toplamı 25 milyar dolara ulaşacak rafineri ve petro kimya tesisi ile Sasa’nın büyümesi tamamlanacak.
➔10 yılda kademeli tamamlanması öngörülen bu tesis için 11 bin dönüm araziye şimdiye kadar 4 milyar liralık harcama yapıldı.
➔Yatırımın start alması arsanın “Endüstri Bölgesi” ilan edilmesini bekliyor. Cumhurbaşkanlığı ve Sanayi Bakanlığı arasında onay bekleyen kararın çıkmasının ardından yatırımlara 2026 yılında başlanacak.
➔Erdemoğlu, Yumurtalık’ta 6.5 milyon tonluk yıllık üretim kapasitesinde olacak yatırım için yüzde 100’ü Sasa’ya ait beş şirket kuracaklarına dikkat çekerek şu açıklamalarda bulundu:
➔ “Kurulacak iştiraklerde yüzde 49’a kadar hisseyi yabancılara verme konusunda tekliflere açığız. Rafineri için dört yabancı şirket ile arkadaşlarımız ön görüşmeleri yapıyor. Bunların ikisi özel şirket ikisi devlet kuruluşu. Endüstri Bölgesi ilanı netleşmeden ben devreye girmeyeceğim.
➔Liman için Singapur’dan teklif söz konusu.
➔Suudi Arabistan da, Yumurtalık’ta yapmayı düşündüğümüz yatırımı kendilerine çekmek için teklifte bulundu. Epey cazip önerileri var. Çünkü, biz Yumurtalık’ta yatırımı tamamlayınca Türkiye pazarını kaybetmeleri söz konusu olacak.
➔Ancak biz, ‘Önce devletimiz, milletimiz’ diyen bir aileyiz.
➔Bu yatırımlarımız devreye girince ham petrolden elde edilen ham maddeler, ara ürünler derken iplikle nihai ürüne kadar uzanmış olacağız.
➔Bu ay Gabar’a gideceğim. Petrolü de Türkiye’den temin edersek 22 milyar dolarlık ithalatı ikame etme şansı yakalayacağız.
➔Dünyada Çin’in önünü tıkamaya çalışıyorlar. Bu da Çin dışında bir üretim bölgesi olmasını gerektiriyor, Türkiye’den başkası olamaz. Belki biraz Mısır olabilir ama aşka bir ülke yok.
➔Biz şu anda da Çin ile rekabet ediyoruz zaten ama Çin’i Asya’ya hapsetmek Sasa’nın çok daha işine gelir.”
TOPLAM CİRO 4.5 MİLYAR DOLAR
➔Yumurtalık’ta yapılacak yatırımların kaynağını sorduğumuzda Erdemoğlu’nun cevabı şöyle oldu:
➔ “Biz, 200 milyon dolara aldığımız Sasa’ya nasıl 4 milyar dolarlık yatırım yaptıysak, o yatırımların karını aldıktan sonra 5.5 milyar dolarlık rafineri yatırımı yapmak çok zor olmayacak.”
➔Erdemoğlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Erdemoğlu, 1983 yılında yıllık cirolarının 250 bin dolar düzeyinde olduğunu belirtip şu kronolojiyi ortaya koydu:
➔Mevcut ciromuz ise 4.5 milyar dolar düzeyinde bulunuyor.
BORSADAKİ SASANİLER
➔Sasa’nın iş planı etkileyici ve geleceğe yönelik kurgusu oldukça parlak. Öyle ki, bu hikayenin borsaya yansıması müthiş. Hatta öylesine ki bir de takma adları oluşmuş: Sasaniler.
➔Borsa değeri 2022 son çeyreğinde Türkiye’nin dört büyük grubunun toplamını bile geçmişti. 17 Kasım 2022’da 18.6 milyar dolarlık piyasa değerine ulaşan Sasa hisse senetleri için İbrahim Erdemoğlu “Çok pahalı” demişti.
➔İbrahim Erdemoğlu’na 2022 yılı kasım ayı sonunda Ekonomi’den Vahap Munyar’a verdiği röportajda şunları söylemişti:
➔ “Borsa İstanbul’da yaşanan bu havadan küçük yatırımcıların zarar görmesine üzülürüm. Sasa Polyester’in hisse fiyatı 60 liradan 80 liraya neden yükseldi, bilmiyorum. Bu fiyata yükseldiğinde borsada satış yaptık. Bunu da küçük yatırımcılar zarar görmesin diye yaptık. O satıştan beri herkese ‘Sasa hissesi çok yüksek, alınmaz’ diyorum… Sasa’nın şu andaki piyasa değeri beni rahatsız ediyor.”
➔Hatırlatılan bu sözlere karşılık İbrahim Erdemoğlu “Ben sözümün arkasındayım. O gün çok pahalıydı” dedi.
➔ “Şu an aynı durum söz konusu mu?” sorusuna ise “Değil, yüksek olsa söylerdim” cevabını verdi.
➔Kaynak sağlamak amacıyla Sasa’da halka açıklık oranını artırmayı düşünüp düşünülmediği sorusuna ise Erdemoğlu “Hayır” dedi.
BORSA PERFORMANSI SON İKİ YILDIR YATAY
➔Bitişikte Bloomberg HT’den çıkarttığımız Sasa hisse senetlerine ait grafik yer alıyor. 17 Kasım 2022’de düzeltilmiş fiyatla Sasa 10.277 lira fiyatla seans içi en yükseğe çıktı.
➔Bu fiyatla Sasa’nın piyasa değeri o gün 18.6 milyar dolar gibi rekor bir rakama yükseldi. Koç grubunu geçtiği gibi, dört büyük sermaye grubunun toplamını da geride bıraktı.
➔Ardından ise üç gün boyunca taban fiyattan yani her gün yüzde 10 düşerek işlem gördü. 5 Aralık 2022’de 5.283 liraya düşen hisse senetleri 6 Ocak 2023’te 4.832 lirayla tabana indi. 1.5 ayda tavandan tabana düşüş yüzde 52’yi buldu.
➔Bitişikteki grafikte kapanış fiyatlarına göre hesap yapıldığında yüzde 51’lik düşüş olduğu görülüyor.
➔Hisse senedi fiyatı o tarihten bu yana ortalama bu civarda yatay dalgalı seyrediyor. 200 günlük ortalaması 4.91’de.
➔Ama arada iki kez patron geri alımı da söz konusu oldu. Yani “hisse senedim pahalı” diyen dönüp sonrasında iki kez destek alımı yapmış.
➔Yıllık ortalama hisse senedi fiyatları 2020’de 251 lira, 2021’de 847 lira, 2022’de 3.158 lira, 2023 yılında 6.143 lira ve 9 Aralık itibariyle 2024 yılında 4.886 lira oldu.
➔Buna göre 2023 yılı ortalama fiyatı, rekor düzeye ulaşılmasına rağmen 2022 yılı ortalamasının üstünde. Ortalama bazda gerileme ise ilk kez bu yıl yaşanıyor. Ancak 2024 ortalama fiyatı hala 2022 ve öncesinin üstünde.
KARIN %90’I YATIRIMA GİDER
➔9 Aralık itibariyle şirketin piyasa değeri ise 5.5 milyar dolar. Aradan geçen zamanda Erdemoğlu hisse senedine destek amacıyla iki kez geri alım yapmasına karşılık 18.6 milyar dolardan 5.5 milyar dolara iniş var.
➔Sorular üzerine yeni geri alım kararı olmadığını açıklayan Erdemoğlu şunları söyledi:
➔ “Sasa’da 750 bin ortağımız var. İnanlar bize güveniyor. Kolay ve bol para kazanmayı Allah bize nasip etmesin. Kolay para da bol para da kazanmadık. Emek sarf ederek kazanıyoruz. Biz işlerimizden, karımızın yüzde 10’undan fazlasını çekemeyiz. Karın yüzde 90’ı yatırıma gider.”
