Çift başlı Fed, limoni piyasalar

ABD merkez bankası Fed için 18 Eylül 2025 bir dönüm noktası oldu. Dün akşam Fed beklenen 25 baz puanlık indirimi yaptı, politika faizini %4.00–4.25’e çekti. Kararın kendisi klasik bir “ilk adım” niteliğindeydi.

Daha önemlisi ise yeni atanan Başkan Trump’ın ekonomi politikaları oluşturucusu Stephen Miran’ın ilk toplantıda agresif muhalefeti ve 25 yerine 50 baz puan indirimde ısrar etmesiydi.

➔ Miran’ın atanması, Trump’ın ilk döneminde atadığı Waller ve Bowman’ın Temmuz’daki muhalefetinden sonra yeni bir dalga.

➔ Geçen toplantıda muhalefet şerhi düşen Waller ve Bowman bu kez çoğunluğa katılsa da, Miran’ın agresif duruşu, Trump’ın “çok geç ve yetersiz” eleştirisini somutlaştırıyor.

➔ Öyle görünüyor ki, Trump, Powell’ı açıkça hedef almasından sonra Miran’ı “Fed’i hizaya getirecek” biri olarak konumlandırdı.

➔ Powell, “Bağımsızlığımızı kaybedeceğimize inanmıyorum” diyerek kararlılığını korusa da, Trump’ın etkisi artık çok somut.

➔ Yeni üye Miran’ın Beyaz Saray’daki resmi görevi devam ederken atanması ve ilk FOMC toplantısında ortaya koyduğu tutum, Fed’in bağımsızlığını gölgeliyor. Arkasında Trump’ın gücü ile bu sadece bir üyenin muhalefeti değil, siyasi bir müdahalenin ta kendisi.

➔ Dolayısıyla da bu tutum Fed’in bağımsızlığına darbe vurdu ve güvenilirliğini zedeledi.

➔ Bu nedenledir ki faiz indiriminin başlaması ve gelecek indirimlere kapının açık tutulmasıyla Wall Street istediğini almasına rağmen piyasalarda herhangi bir coşku yok. Bolca belirsizlik ve tereddüt altında kararsız seyir, bu yeni gerçeği limoni bir tebessümle karşılama vardı.

➔ Bundan sonra piyasalar, FOMC üyeleri ve kamuoyu elbette Powell’ın dediğine bakacak ama Miran’ın söylediğine daha önem atfedecek. ➔ Sonuçta biri gidici diğeri kalıcı ve Başkan Trump’ı temsil ediyor.

➔ Ama ortaya da itibarını kaybetmekte olan bir Fed ve çift başlı bir para politikası çıkacak. Fed artık eski Fed olamayacak, yeni başkan atanana kadar da çift başlı kalacak.

➔ Tartışmalar da sürüp gidecek. Piyasalarda tahvil getirileri yükselirken, volatilite ufukta olacak.

➔ Fed’in bağımsızlığı, belki de tarihin en kritik sınavında. Bir büyük kriz patlak vermezse de bu testi geçemeyeceği bekleniyor.

➔ Trump’ın gümrük tarifeleri, Powell’ın konuşmasının kilit noktalarından biriydi. “Yüksek gümrük tarifeleri bazı mal kategorilerinde fiyatları yükseltti, fakat ekonominin geneli ve enflasyon üzerindeki toplam etkisi henüz izlenip görülecek.”

➔ Powell, tek seferlik etki umsa da, daha kalıcı olma ihtimalini risk olarak gördü. “Bazı mal fiyatlarında bu etkiyi görüyoruz. İstihdamı da etkilemiş olabilir. Fakat istihdam rakamlarına baktığınızda azalmanın daha çok göçmen sayısındaki değişimle alakalı olduğunu görürsünüz.”

➔ Powell, iş gücü piyasasındaki zayıflamayı açıkça kabul etti: “Her ne kadar işsizlik oranı hâlâ düşük olsa da, oranda bir yükselme başladı. Yeni iş yaratımı yavaşladı ve istihdama yönelik aşağı yönlü riskler arttı.”

➔ Ağustos ayında işsizlik %4.3’e yükselirken tarım dışı istihdamın sadece 22 bin artmasını şöyle açıkladı:

➔ “İstihdamdaki yavaşlamanın önemli bir kısmı, iş gücüne katılım oranındaki ve göçmen oranındaki azalma dolayısıyla iş gücü miktarındaki büyümenin hız kesmesinden kaynaklanıyor. İş gücü talebi de yavaşladı. İş gücü talebinin ve arzının aynı anda azalması alışılmadık bir durum.”

➔ Fed, enflasyonun yükselişini geçici ve zamana yayılı olarak değerlendirip faiz düşürerek istihdam piyasasındaki zayıflamayı daha çok önemsediklerini ortaya koydu.

➔ “Kısa vadede enflasyon riskleri yukarı yönlü, istihdam riskleri ise aşağı yönlü, bu da zorlu bir süreci beraberinde getiriyor” diyen Powell “hızlı indirimin gereği yok” sözüyle de 50 baz puanlık hamlelere kapıyı kapattı.

➔ Teorik olarak indirim, finansal piyasalarda risk iştahı yaratmalıydı, pratikte ise karışık sonuç ortaya çıktı.

➔ Borsalar hafif karışık bir seyir izlerken teknoloji hisseleri baskı altında kaldı. Dolar zayıfladı, ABD hazine tahvil faizleri yükseldi. Neden?

➔ Bunun bir nedeni Fed’in çifte görevinin bulunması ve ikisinin de aynı anda sorunlu hale gelmesinde yatıyor. Birinin çözümü diğerinin sorununu büyütüyor.

➔ Son kararı ile de Fed tercihini istihdamdan yana yaptı.

➔ Bunu yaparken aynı zamanda elinde olmayan nedenlerden dolayı ikinci etki ortaya çıktı ve kredibilitesi zayıfladı.

➔ Çünkü kararlar artık sadece makro verilerle değil, Başkan Trump’ın siyasi hedefleriyle de şekilleniyor.

➔ Dolayısıyla faiz indikçe piyasalar enflasyon riskini fiyatlamak ister ise getiriler aşağı gelmeyebilir.

➔ Piyasalar, bu dönemin mahsulü limon gibi, görünüşü cazip olsa da tadı ekşi.