Boğaya kafa tutup yumruğuyla onu deviren oğlan çocuğuna Dede Korkut’un Boğaçhan adını vermesi çocukken ilk öğrendiğim masallardan biriydi! Ben nasıl bir kahramanlık yaptım da adım ‘Kadir’ oldu acaba diye düşünüyordum ki dümdüz dedemin adını vermişler bana… Babam ‘İskender’ olmasını istiyormuş adımın… “Kan ve gül / gülle diken / aşkım ve sen…” diye ortalığı kasıp kavuran İskender Doğan’dan mülhem oğluna ‘İskender’ adını koymak isteyen babama dedem “Benim adım olacak” deyince babam da “Peki öyle olsuuunnn” deyip ‘Kadir’ koymuş adımı…
Kardeşimin adı da bir kahramanlıktan gelmiyor! Koyu bir Fenerbahçeli olan babam dönemin yıldızlarından Serkan Acar’ın adını vermiş ikinci oğluna! Kız kardeşimin adı kuradan çıktı! Bir çiçek ismi olsun istemiş bizimkiler karar veremeyince babam kağıtlara aday ‘isim’leri yazmış ve annem kura çekmiş; işte ‘Yasemin’ böyle almış adını…
Bir arkadaşım ve eşi bebekleri olacağını öğrendikleri andan itibaren isim araştırmaya başlamışlardı. Çocuklarına koyacakları ismin İngilizce, Fransızca, Almanca, İspanyolca söylenip söylenemeyeceğini test ediyorlardı. “Ulen çocuk Türkiye’de yaşayacak biz Türkçe söyleyebilelim bize ne hangi dilde nasıl telaffuz edileceğinden” dedik ama nafile 6 ay isim aradılar… ‘Cem’ şimdi Konya’da yaşıyor henüz bir İspanyol tarafından kendisine seslenilmedi!
Futbolcu Yusuf Yazıcı ve eşi Melisa Aslı Pamuk oğullarına ‘Mylan’ adını koyunca sosyal medyada ‘ti’ye alınmışlar. Yusuf Yazıcı’nın memleketine gönderme yapıp “Çaykara buna hazır değil” diyeni mi ararsınız “Düşünsene Çaykaralısın adı Mylan” diyeni mi…
‘Araştırmacı gazeteci’ meslektaşlarımız ‘Mylan’ı anlamını araştırmış hemen! Bir şey bulamamışlar ‘temiz, düzgün’ demek olduğunu düşünüyorlar… İsmin kökeni de belirsiz. Yusuf Yazıcı ile Melisa Aslı Pamuk, ise ‘Mylan’ Fransa ve Hollanda’da yaygın olarak kullanıldığını İtalya’da bir gölün adı olduğunu söylemişler… ‘Çaykara’ da olabilirmiş ‘Mylan’ direkten dönmüş…
“İSİMLENDİRMEDE BİREYSELLİĞİN ÖNE ÇIKTIĞI BİR ÇAĞDAYIZ”
İnsanların bebeklerine böyle ‘duyulmamış’ isimler vermesi meselesi sadece bizde değil dünyada da bir trendmiş; bilmiyordum!
Annem bazen şakayla benim ve kardeşlerimin hiç duyulmamış isimlerinin olmasını istediğini söylerdi. ‘Korniş’, ‘Pervaz’, ‘Avize’ favori isimleriydi rahmetlinin…
The Atlantic’ten Joe Pinsker, 'Eşi benzeri olmayan bebek isimleri çağı’nda yaşadığımızı söylüyor: “Eskiden insanlar çocuklarına isim seçerken içinde yaşadıkları topluma uyum sağlamalarına dikkat ederlerdi oysa şimdi, ayrışıp öne çıkmalarını istiyorlar…”
Bir araştırmaya göre ABD’de 1980’lerde ‘En Popüler 10 İsim’den birini alan bebeklerin oranı yüzde 32’yken bu oran 2022’de yüzde 7’ye gerilemiş.
Namerology adlı isim trendleri sitesinin kurucusu Laura Wattenberg, “Ebeveynlerin çocuklarına koydukları ismin kulağa farklı gelmesini bir erdem olarak gördüğü isimlendirmede bireyselliğin öne çıktığı bir çağdayız” diyor.
Tıpkı benim gibi isimlerin dededen toruna geçtiği devirler çok geride kaldı. Etrafım daha önce hiç duymadığım isimli çocuklarla dolu.
Bu isim meselesini konuşurken birisi arkadaşının kızının adının 'Balcan' olduğunu söyledi. Gayri ihtiyari “Patlıcan sevgisinden mi” dedim. İspanyollar kızın adını doğru telaffuz edebilirler mi bilmiyorum ama bizim Antep’te patlıcana ‘balcan’ derler!
Wattenberg, sıradan, herkesin bildiği isimlerin bebeklere verilme devrinin 1960’larla birlikte yavaş yavaş ortadan kalktığını söylüyor: “1955’te ABD’de doğan bebeklerin yarısı hepi topu 78 isim arasından seçilen isimlere sahipti. 2019’da bu sayı 520’ye çıkmıştı.”
PROJE ÇOCUKLARA MARKA İSİMLER VERMEK ÇOK NORMAL…
Bellevue Üniversitesi’nden psikoloji profesörü ve isimler konusunda uzman Cleveland Evans, eskiden çocuklara benzer isimlerin verilmesinin eskiden ‘topluma bir dayanışma duygusu’ verdiğini söylüyor: “Başarıya giden yolun toplumsal göründüğü zamanlarda diğer insanlar gibi olmak, onlarla aynı ismi taşımak kötü bir şeymiş gibi algılanmıyordu.”
Sosyolog Philip Cohen, aileler küçüldükçe insanların çocuklarının benzersizliğine odaklanmaya başladığını belirtiyor: “Bireysellik o yıllarda isimlendirmeyle başlayarak bir kimlik yaratma projesi olarak ortaya çıktı.”
Joe Pinsker, insanların bugün artık topluma uyum sağlayarak değil, ayrışarak öne çıkarak başarılı olduğunu söylüyor. Laura Wattenberg, “Artık ebeveynler çocuklarına isim koymayı, şirketlerin ürünlerine isim koymayı düşündüğü gibi düşünüyorlar. Bu da başarılı olmak için dikkat çekmeniz gereken bir tür rekabetçi pazar” diyor…
Çocukların birer ‘proje’ gibi yetiştirildiği bir çağda onlara birer ‘marka’ gibi isim seçmek de son derece normal tabii ki!
