Kabızlığa yol açan besinler nelerdir? Kabızlığın ciddi bir hal aldığını gösteren belirtiler nelerdir?
Düşük lifli diyet, su tüketiminin az olması ve hareketsizlik, kabızlığın başlıca sebepleri arasında yer alıyor. Peki, bu rahatsızlıktan nasıl kurtulabilirsiniz? İşte detaylar...
Kabızlık, modern yaşamın en yaygın sağlık sorunlarından biri haline geldi. Özellikle stres, yetersiz beslenme ve hareketsiz yaşam tarzı bu durumu tetikliyor.
KABIZLIĞIN GENEL TANIMI
Kabızlık, düzenli bağırsak hareketlerinin azalması ve dışkılama zorluğu ile karakterize edilen yaygın bir sindirim sistemi rahatsızlığıdır. Normal şartlarda kişinin bağırsak hareketleri günlük veya en geç iki günde bir olmalıdır.
YAYGIN OLARAK GÖRÜLEN KABIZLIK BELİRTİLERİ
- Dışkılama sıklığında azalma,- Zorlanarak dışkılama veya ağrılı dışkılama,- Dışkının sert ve kuru olması,- Bağırsakların tam boşalmamış hissi,- Karın bölgesinde şişlik veya gaz,- Karın ağrısı veya kramp,- Mide bulantısı veya iştah kaybı,- Bağırsak hareketlerinde düzensizlik.
Bu belirtiler kişiden kişiye değişiklik gösterebilir ve bazen psikolojik kabızlık belirtileri de tabloya eklenebilir.
KABIZLIĞIN CİDDİ BİR DURUM HALİNE GELDİĞİNİ GÖSTEREN BELİRTİLER
- Dışkılama sıklığının haftada üçten aza inmesi,- Sürekli ve şiddetli karın ağrısı veya kramp,- Dışkının yapılması için yoğun şekilde ıkınma gerekliliği,- Dışkıda kan veya mukus,- Mide bulantısı ve kusma,- Aşırı derecede gaz ve şişkinlik,- Dışkılama sonrası bağırsakların hiç boşalmamış gibi hissettirmesi,- Yorgunluk ve halsizlik,- İştahsızlık ve kilo kaybı,- Makatta çatlaklar veya hemoroid oluşumu.
UYARI: Bu belirtilerden herhangi birinin görülmesi durumunda, öncelikle bir uzman hekime başvurmak önemlidir. Özellikle kabızlığın süresine göre ciddiyeti kişiden kişiye değişse de, genellikle 3-4 günden uzun süren kabızlık durumlarında mutlaka tıbbi destek alınmalıdır.
KABIZLIK NEDEN OLUR?
1. YETERLİ LİFLİ GIDA TÜKETİLMEMESİ
Lifler sindirim sisteminden geçen suyu emebilirler. Bu da dışkıya kıvam verip, daha yumuşak olmasını sağlar. Lifli gıdalar tüketilmediğinde suyu kalın bağırsak emer ve bu da dışkının sert ve katı bir hal almasına neden olur.
2. YEME BOZUKLUĞU
Kabızlık yaygın olarak yetersiz sıvı ve/veya lif alımı ve azalması ile ilişkilidir. Yeme bozukluğu yaşayan "dehidrasyon ve yetersiz beslenme teşhisi" bulunduğu için de sonuçlarından biri kabızlık olabilir.
3. STRES VE DEPRESYON
Depresyonun, bağırsaktaki serotonin kıtlığı yarattığı, bunun da bağırsaktaki nöron sayısını azaltır. Bu da bağırsak astarının bozulmasına yol açar.
4. HAMİLELİK
Hamileyken vücut daha fazla progesteron hormonunu üretir. Bu nedenle vücut atıkları dışarı atmak için çok fazla çalışmaz ve bu da kabızlığa neden olur.
5. İLAÇ KULLANIMI
Antidepresan, antihistamik ve tansiyon ilaçları gibi bazı ilaçlar bağırsaktaki merkezi sinir sistemini ve kas fonksiyonunu ya da dışkınızdaki su emilimini etkileyebilir. Bu da kabızlığa yol açar.
6. YETERİNCE SU İÇİLMEMESİ
Vücutta yeterince su olmaması da kalın bağırsağın yemek atıklarında ki suyu emmesi ile sonuçlanır. Sonuç olarak dışkı rektumdan geçmesi zorlaşacak bir şekle bürünür.
KABIZLIĞI ÖNLEMEYE YARAYAN BESİNLER
1. KURU MEYVELER
Sabah kahvaltısından önce aç karna kuru kayısı, incir, mürdüm eriği yemek ve üzerine ılık su içmek bağırsakları çalıştıracaktır. Bu besinler sabahları aç karnına tüketildiği zaman daha etkili olmaktadır. Ayrıca kuru meyveler çiğ olarak tüketilebileceği gibi komposto olarak da tercih edilebilir. Kuru erik, kabızlık için doğal bir ilaç olarak yaygın olarak tüketilmektedir.
2. BEYAZ ET
Et tüketileceği zaman kırmızı et yerine beyaz et veya balık eti tercih etmek bağırsakları rahatlatacaktır (yüksek miktarda kırmızı et bağırsakları zorlayıcı bir etkiye yol açar).
3. LİFLİ GIDALAR
Baklagiller, pancar, pırasa, enginar, ıspanak, lahana, kızılcık, kereviz, keten tohumu gibi lif bakımından zengin gıdaların tüketimi bağırsakların harekete geçmesine, Yine lifli gıda gruplarından fasülye, bezelye ve mercimek kabızlığa iyi gelmektedir.
4. ZEYTİNYAĞI VE KEKİK
Zeytin, üzerine dökülen kek ve zeytinyağı ile tüketildiğinde kabızlık sorununa iyi gelmektedir. Zeytinyağı bağırsaktan yiyecek geçişini sapladığı için aç karna 1 tatlı kaşığı zeytinyağı tüketmek faydalı olacaktır.
5. KETEN TOHUMU
Yoğurda katılarak tüketilebilen keten tohumu, kabızlığa iyi gelen gıdalar arasındadır.
HANGİ YİYECEKLER KABIZLIĞA NEDEN OLUR?
- Beyaz un ve beyaz undan yapılan ürünler- Aşırı işlenmiş hazır gıdalar- Kızartılmış yiyecekler ve fast food ürünleri- Yüksek yağ içerikli süt ürünleri- Şekerli ve asitli içecekler- Kırmızı et ve işlenmiş et ürünleri- Kahve ve kafeinli içecekler (aşırı tüketimde)- Tuz oranı yüksek besinler
Bu besinlerin tüketimini azaltmak ve yerine lifli gıdalar, sebzeler, meyveler ve tam tahıllı ürünler tercih etmek, kabızlığa doğal bir çözüm sunabilir. Ayrıca düzenli su tüketimi ve fiziksel aktivite de bağırsak hareketlerinin düzenlenmesinde önemli rol oynar.
KABIZLIK HANGİ HASTALIKLARIN HABERCİSİ OLABİLİR?
Kabızlık bazı hastalıkların bir belirtisi olarak ortaya çıkabilir. Bu belirtiyi dikkate alarak oluşabilecek hastalıklara karşı önlem almak gerekebilir. Kabızlık şu hastalıkların başlangıcı olabilmektedir:
- Hemoroid (basur)- Bağırsak inkontinansı (dışkı kaçırma)- Konstipasyon (dışkı sıkışması)- İrritabl barsak sendromu- Kolon kanseri- Parkinson hastalığı- Multipl skleroz gibi nörolojik sorunlar- Tiroid
Görsel Kaynak: shutterstock
