30 trilyon dolarlık birlik BRICS: Türkiye'ye kapısını aralayacak mı?

TÜRKİYE VE KREMLİN'DEN HABERLERE YÖNELİK AÇIKLAMA

Kremlin Sözcüsü Peskov iddialara yönelik "Evet, Türkiye BRICS'e katılmaya ilgi gösteriyor. Durum böyle" yanıtını verdi. Peskov ayrıca Türkiye'nin bu ilgisini uzun zaman önce dile getirdiğini de kaydetti.

AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik ise akşam saatlerinde MKYK toplantısı sonrasında gerçekleştirdiği basın açıklamasında "BRICS'e üye olmak istediğimizi sayın Cumhurbaşkanımız çeşitli defalar ifade etti. Bununla ilgili somut gelişme olursa sizinle paylaşırız. Türkiye'nin BRICS dahil önemli platformlarda yer almak istediğinizi sayın Cumhurbaşkanımız söylemiştir" ifadelerini kullandı.

BRIC'TEN BRICS'E...

BRICS; Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'nın isimlerinin kısaltılmasıyla oluşturulan, IMF ve Dünya Bankası gibi uluslararası finans kurumlarındaki yerleşmiş yapıyı geliştirmek ve gelişmekte olan ekonomilere daha fazla 'temsil ve söz hakkı verilmesini sağlamak' için kurulan bir birlik.

Haziran 2006'da kurulan BRICS aslında ilk olarak BRIC adıyla başladı. Goldman Sachs başekonomisti Jim O'Neil'in icat ettiği BRIC; Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin'in İngilizce isimlerinin baş harflerinin bir araya getirilmesinden oluşuyordu. O'Neil, bu 4 ülkenin ilerleyen yıllarda G7 ülkelerini geride bırakacaklarını iddia etmişti. 2011 yılında ise Güney Afrika'nın katılımıyla BRIC resmen BRICS oldu.

2021 verilerine göre BRICS ülkeleri dünya nüfusunun da yüzde 40'ını teşkil eden, dünyadaki maden rezervinin yüzde 60’ına sahip olan ve toplam tahıl üretiminin yüzde 40’ını gerçekleştiriyor.

TÜRKİYE'NİN İLGİSİ VE MESAJLARI

Türkiye, BRICS'e ilgisi daha önce de sık sık dile gelirken, Haziran ayında Habertürk'e katılan ve açıklamalarda bulunan Dışişleri Bakanı Hakan Fidan "Türkiye BRICS’e üye olur mu ya da olacak mı, eğer ki olursa bu bir eksen kayması olarak değerlendirilebilir mi?" sorusuna yönelik "Biz kendi değerlerini, kendi önceliklerini, kendi istediklerini, stratejik hedeflerini bilen bir ülkeyiz, bunu da hayata geçirmede çok şükür bir yeterliliğimiz var. Biz BRICS meselesine bakarken özellikle alternatif ekonomik platformların dünyada nasıl şekillendiğini, pazarların nasıl oluştuğunu çok yakından takip etme durumundayız. Biliyorsunuz Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı’na üyeyiz, kurucu ülkeyiz, D-8’in kurucu ülkesiyiz, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı’nda önemli bir aktörüz, yani buna benzer platformların yabancısı değiliz. BRICS’i farklı yapan, biraz daha süper güç pozisyonunda olan Çin’in, Rusya’nın orada olması" demişti.

Fidan ilginin olup olmadığına yönelik soruya ise "BRICS’in, biraz daha diyelim, Avrupa Birliği’ne nazaran farkı ve güzel tarafı da, bütün medeniyetleri, ırkları, dinleri içerisinde barındırıyor olması, yani güzel bir platform. Bu platform tıpkı Avrupa Birliği’nde olduğu gibi kendisini biraz daha yapısal hale getirebilirse, kurumsal hale dönüşebilirse ciddi bir fayda üretir. İlişkimiz var, biz görüşmelerimizi, müzakerelerimizi de yapıyoruz BRICS üyesi ülkelerle, çünkü onlar da şu anda bir evrim sürecindeler, yani kurumsallaşmış, her şey donmuş, bundan sonra bu şekilde işliyoruz diyen bir yapı yok" ifadelerini kullanmıştı.

Son olarak Türkiye'nin de BRICS'e yönelik ilgisi 2024 içinde tekrar gündeme gelirken, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kremlin Sarayı'nda Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile yaptığı görüşmede, Türkiye'nin de BRICS'e yönelik gösterdiği ilgiden memnuniyet duyduğunu belirtmişti.

Putin, "Bu Birlik ülkeleriyle birlikte olma isteğini mutlaka her şekilde destekleyeceğiz" ifadesini kullanmıştı.

BRICS'İN EKONOMİK GÜCÜ

Çin, BRICS'in en büyük ekonomisine sahip olup, ABD'den sonra dünyada ikinci sırada yer alıyor ve 2023'te yaklaşık 18 trilyon dolarlık bir GSYİH'ye sahip olup, küresel GSYİH'nin yaklaşık yüzde 17'sini ve küresel imalatın yaklaşık yüzde 29'unu oluşturuyor. 2023'te GSYİH, 2022'nin yüzde 3'lük büyüme oranının önünde yüzde 5,2 büyüdü.

Hindistan'ın 2023'te 3,6 trilyon dolar olan GSYİH'si onu dünyanın beşinci büyük ekonomisi yapıyor. Ayrıca BRICS ülkeleri arasında en hızlı büyüyeniydi ve 2023'te yüzde 7,6 büyüdü. Dünya Bankası verilerine göre Brezilya dünyanın dokuzuncu büyük ekonomisine sahip. GSYİH'si 2,2 trilyon dolardı ve 2023'te yüzde 2,9 büyüdü.

Rusya'nın ekonomisi 2 trilyon dolar ile dünyanın en büyük 11. ekonomisidir. 2022'de sekizinci sıradan düşse de, GSYİH büyüme oranı yıllık bazda - yüzde 2,1'den yüzde 3,6'ya iyileşti.

Dünyada 40. sırada yer alan Güney Afrika'nın ekonomisi, 2023'te yüzde 0,6 büyüdüğünde 377,8 milyar dolar ile BRICS ülkeleri arasında en küçüğüdür. Etiyopya, sadece 163,7 milyar dolarlık GSYİH ile genel olarak en küçüğüdür.

En yeni BRICS'lerden ikisi yani, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri, Güney Afrika'dan çok daha büyük ekonomilere sahip, çünkü bu iki ülke de büyük petrol ihracatçıları konumunda. Suudi Arabistan 1,1 trilyon dolar ile küresel ekonomiler arasında 19. sırada yer alırken, BAE 504,2 milyar dolar ile 29. sırada yer alıyor.

Son verilere göre BRICS ülkelerinin toplam yüzölçümü 2024 itibarıyla yeni ülkelerin de gruba katılımıyla birlikte 45 milyon metrekare, nüfusu ise 3.4 milyar kişiye ulaşmış durumda.

Mart ayında Uluslararası Para Fonu (IMF) verilerine göre, bu yıl katılan beş yeni ülkeyle birlikte BRICS’in ekonomik büyüklüğü 29,5 trilyon doları geçerken, küresel ekonomideki payı da yüzde 28’e çıktı.

* Haberin görselleri Anadolu Ajansı, Associated Press ve Shutterstock'tan servis edilmiştir.