Zengezur Koridoru'nda stratejik hamle: Türkiye, Avrasya lojistiğinde yeni bir dönemi başlatıyor
Türkiye, bugün Kars-Iğdır-Aralık-Dilucu Demiryolu Hattı'nın temelini atarak Zengezur Koridoru'na yönelik en somut adımlarından birini atacak. 224 kilometrelik, çift hatlı, elektrifikasyon ve sinyalizasyon altyapısına sahip olacak bu hat, yalnızca Türkiye için değil, Güney Kafkasya ve Avrasya coğrafyası için de jeostratejik bir dönüşüm anlamına geliyor. Habertürk TV Güvenlik Politikaları Koordinatörü Çetiner Çetin'in haberi...
Hattın devreye girmesiyle Türkiye, Asya'dan Avrupa'ya uzanan lojistik hatların merkezinde yer alarak Pekin'den Londra'ya kadar uzanan Doğu-Batı ekseninin en kritik halkası haline gelecek. Proje kapsamında 2,4 milyar avroluk finansman sağlandı.
Yıllık 5,5 milyon yolcu ve 15 milyon ton yük taşıma kapasitesi öngören hat, 5 tünel, 19 aç-kapa tüneli, 3 viyadük ve yüzlerce köprü, geçit ve menfezle bölgenin altyapısını baştan şekillendirecek. Bu sadece bir ulaşım projesi değil; bölgesel rekabet, enerji ve ticaret koridorlarının yeniden dizayn edilmesi anlamına geliyor.
Türkiye’nin bu hamlesi, Güney Kafkasya’daki dengeleri ve Trans-Hazar ile Orta Koridor’un etkinliğini doğrudan etkileyecek.
Zengezur Koridoru: Bölgesel Satranç ve Güç Dengesi
Zengezur Koridoru, yalnızca Azerbaycan ile Nahçıvan arasında bağlantı sağlamakla kalmıyor; Rusya, İran, Türkiye ve Çin’in dahil olduğu çok boyutlu bir jeopolitik denklemin merkezine oturuyor. Türk strateji çevrelerinde öne çıkan görüşe göre, bu koridorun işlerlik kazanması, Güney Kafkasya’da Türkiye’nin etkisini güçlendirirken, İran’ın Nahçıvan üzerinden Azerbaycan ile kara bağlantısını kontrol etme planlarını zayıflatıyor. Aynı zamanda Rusya’nın Ermenistan üzerindeki nüfuzuna alternatif bir hat doğuyor.
Bu bağlamda, Türkiye’nin demiryolu yatırımı yalnızca lojistik değil, aynı zamanda güvenlik ve diplomasi açısından bir “denge oyunu” olarak değerlendiriliyor. Ankara’nın Orta Koridor stratejisi, Çin’in Kuşak-Yol girişimiyle entegre olurken, Avrupa Birliği’nin alternatif enerji ve tedarik rotası arayışlarına da doğrudan cevap veriyor.
Türkiye'nin Kazancı: Lojistik Merkez ve Stratejik Güven Adası
Projeyle birlikte Doğu ve Güneydoğu Anadolu’nun üretim kapasitesi küresel pazarlara daha hızlı ulaşacak, Akdeniz limanları üzerinden Avrupa ve Afrika’ya uzanan yeni bir lojistik ağ oluşacak. Türk düşünce kuruluşlarının analizlerinde vurgulanan bir diğer kritik nokta ise Türkiye’nin “bölgesel işbirliğinin merkezi” haline geleceği ve enerji hatlarının güvenliği konusunda daha güçlü bir aktör konumuna yükselmesi.
Uzmanlara göre, Zengezur Koridoru’nun devreye girmesiyle Türkiye’nin jeopolitik değeri sadece ekonomik değil, aynı zamanda askeri ve siyasi boyutta da artacak. Çünkü bu hat, Kafkasya’daki Türk-Azeri işbirliğinin somut göstergesi olurken, İran ve Ermenistan’ı zayıflatacak yeni bir güç mimarisi yaratıyor.
Türkiye'nin Jeostratejik Kazanımları
Hattın devreye girmesiyle, Türkiye yalnızca lojistik kapasitesini artırmayacak; aynı zamanda bölgesel işbirliğinin merkezinde konumlanacak. Bu durum, Doğu ve Güneydoğu Anadolu’daki üretim merkezlerinin küresel pazarlara erişimini hızlandıracak, tarım ve sanayi ürünleri için düşük maliyetli, hızlı taşımacılık imkânı sağlayacak. Turizm açısından da Akdeniz ve Kapadokya gibi destinasyonlara erişimin kolaylaşması bekleniyor.
Türk düşünce kuruluşlarının analizlerinde, Zengezur Koridoru’nun Türkiye için üç kritik avantaj sunduğu belirtiliyor:
Rusya, İran ve Batı'nın Hesapları
Rusya açısından Zengezur, kontrol alanını koruma mücadelesinin bir parçası. Moskova, bu koridorun Türkiye üzerinden NATO etkisi yaratmasından çekiniyor. İran ise hattın kendi kara bağlantısı üzerindeki etkisinden rahatsız; zira koridorun aktif hale gelmesi, Tahran’ın Ermenistan üzerindeki stratejik avantajını zayıflatıyor. Avrupa ise projeyi enerji güvenliği ve tedarik çeşitliliği açısından bir fırsat olarak görüyor. Çin’in tavrı ise dikkat çekici: Pekin, Orta Koridor’un Kuşak-Yol’a entegre edilmesini destekleyerek, Zengezur’un Çin-Avrupa ticaretinde yeni bir ivme yaratacağını hesaplıyor.
Zengezur Koridoru: Avrasya'nın Yeni Stratejik Hattı
Zengezur Koridoru, Azerbaycan ile Nahçıvan arasında kara bağlantısı sağlamakla sınırlı değil; Hazar Denizi’nden Avrupa’ya, Çin’den Akdeniz’e uzanan çok boyutlu bir jeostratejik ağın kilit halkası. Türk strateji çevrelerinin analizlerine göre, bu koridorun işlerlik kazanması, Orta Koridor olarak bilinen Türkiye merkezli lojistik hattın etkinliğini artırırken, Rusya’nın kontrolünde olan Kuzey Koridoru’na alternatif oluşturuyor.
Bu nedenle, Türkiye’nin Kars-Iğdır-Aralık-Dilucu hattı, yalnızca bir altyapı değil, Avrasya enerji ve ticaret haritasını değiştirecek bir hamle olarak değerlendiriliyor. Uzmanlar, hattın Trans-Hazar Koridoru ile entegre olacağını, Avrupa’nın enerji güvenliği için yeni bir rota oluşturacağını vurguluyor. Çin’in Kuşak-Yol Girişimi ile uyumlu bu proje, Pekin’den Londra’ya uzanan doğu-batı hattını hızlandıracak.
