İlham, şifa ve ahenk: Hangi makam, hangi hastalığa iyi geliyor?
Acemaşiran'dan Rast'a, Hüseyni'den Zirefkend'e kadar her makamın bir burçla, bir saatle ve bir organla ilişkisi vardı. Hangi makam hangi hastalığa iyi geliyor? İşte detaylar...
Yüzlerce yıl önce yazılan bu melodik reçeteler, günümüzün müzik terapi alanına ilham olmaya devam ediyor.
UYARI: Haberde yer alan bilgiler bir hastalığın tedavisinde kullanılması için yeterli değildir. Bunun için uzman bir doktora danışılması şarttır.
1. ACEMAŞİRAN MAKAMI
Fecirden kuşluk vaktine kadar etkilidir. Kemiklere ve beyne etkilidir. Durgun düşünce ve duyguları canlandırır. Ağrı giderici ve spazm çözücü özelliği vardır. En eski şed makamlardandır.
2. BUSELİK MAKAMI
Öğleden sonra (ikindi) etkisi fazladır. Kan dolaşımı, karın bölgesi, kalça, uyluk ve bacak bölgelerine etkilidir. Kulunç, bel ağrısı ve tansiyon rahatsızlıklarına faydalıdır. Kuvvet ve barış duygusu verir. Akıl hastalıklarına etkili olduğu bilinir. Güzel yazma ve söyleme yeteneği anlamındaki “ebu-selik” kelimesinden türediği söylenir. En eski makamlardandır.
3. RAST MAKAMI
Tedavi değeri yüksek dört esas makamdan biridir. Başa ve göze, kemik, beyin, yağlar ve kaslara etkilidir. Sefa, neşe, iç huzuru ve rahatlık verir. Akıl hastalıklarına iyi gelir. Felç hastalığına devadır. Düşük nabzı yükseltmeye yardımcı olur. Fazla uyumayı engeller. Spazm çözücü etkisi sayesinde spastik ve otistik hastalara faydalıdır. Gece yarısı ve seher vakitlerinde etkilidir. En eski makamlardandır. Farsça’da “doğru, sağ, gerçek” anlamına gelir.
4. REHAVİ MAKAMI
Seher zamanı ile ikindi-yatsı arası etkilidir. Sağ omuz, baş ağrıları, burun kanamaları, balgama dayalı hastalıklar ve akıl rahatsızlıklarına faydalıdır. Doğuma yardımcı olur. Göğüs, mide ve yan böğür için faydalıdır. Urfa kökenlidir. İbn-i Sina ve Evliya Çelebi eserlerinde geçer. Daha sonra yerini Rast makamına bırakmıştır. Diğer adı Ruhavi’dir.
5. HÜSEYNİ MAKAMI
Sabah ve gün ağarırken etkilidir. Mide hararetini düşürür. Sol omuza etkilidir. En az altı asırlıktır. Kalp, karaciğer ve mideye iyi gelir. “Küçük sevgili” veya “Hüseyin ile ilgili” anlamına gelir.
6. HİCAZ MAKAMI
Yatsıdan sabaha kadar etkilidir. Kemik, beyin ve çocuk hastalıklarına etkilidir. Üro-genital sistem ve böbreklere etkisi yüksektir. Göğüs bölgesine de faydalıdır. Düşük nabzı yükseltir. En eski makamlardandır. Zengüle ve Zirgüle makamlarına yakındır. Adını Arabistan’daki Hicaz bölgesinden alır.
7. NİHAVEND MAKAMI
Öğleden sonra etkisi yoğundur. Kan dolaşımı, karın, kalça, uyluk ve bacaklara etkilidir. Kulunç, bel ağrısı ve tansiyon için faydalıdır. Kuvvet ve barış hissi verir. Akıl hastalıklarına etkili olduğu belirtilmiştir.
8. UŞŞAK MAKAMI
Fecirden kuşluğa, günbatımına kadar etkilidir. Kalp, ayak ve nikriz (damla) ağrılarına faydalıdır. Uyku ve istirahat için faydalıdır. “Aşıklar” anlamına gelir.
9. SABA MAKAMI
Seher vaktinde etkisi artar. Düşük nabzın yükselmesine yardımcı olur.
10. ISFAHAN MAKAMI
İkindi ile yatsı arasında etkilidir. Ateşli hastalıklardan koruyucu etkisi vardır. Ense, boyun, omuz ve sol dirseğe etkilidir.
11. NEVA MAKAMI
Gece ve kuşluktan ikindiye kadar etkisi fazladır. Göğsün sağ tarafı, böbrek, omurilik, kalça ve uyluk bölgelerine etkilidir. Akıl hastalıklarında faydalıdır. Kadın hastalıklarına tedavi etkisi vardır. “Ses, seda, makam ve ahenk” anlamına gelir.
12. IRAK MAKAMI
Kuşluk ve ikindi vakti etkilidir. Cuma günü ve gecesi etkisi fazladır. Menenjit, beyin ve akıl hastalıklarında faydalıdır. Omuz, kol ve ellere, başın üst tarafına etkilidir. Nevrotik hastalıkları tedavi edicidir. Spiritüel etkisi vardır. “Irak-ı Acem” kökenlidir.
13. BÜZÜRK MAKAMI
Fecirden kuşluğa kadar etkilidir. Kara safra, dişi ve gece bağlantılıdır. Merkür ve Çarşamba günüyle ilgilidir. Zihni temizler, vesvese ve korkuyu uzaklaştırır. Fikre yön verir. Kulunç ve beyin hasarına bağlı hastalıklarda etkilidir. Güç kazandırır. Boyun, boğaz, göğüs, kalp ve yan böğüre etkilidir. Farsça “büyük” anlamındadır.
14. ZENGÜLE MAKAMI
Günbatımından sonra etkilidir. Kalp hastalıkları, menenjit, beyin hastalıkları ve ruhsal bozukluklara faydalıdır. Farsça “çıngırak, def pulu, zil” anlamına gelir. İran mitolojisinde bir Türk kahramanın adıdır.
15. ZİREFKEND MAKAMI
Uyku vakti etkilidir. Sırt, mafsal ağrıları, kulunç, beyinle ilgili ağız çarpılması, kalp, ciğer, göğüs, kalça ve sağ omuza etkilidir. Farsça’da “döşek (yatak)” anlamına gelir.
Görsel Kaynak: istockphoto
