Farkında olmadan toksik bir ebeveyn haline gelmiş olabilir misiniz?
Her ebeveyn, çocukları için her zaman ve her koşulda en iyisini ister. Sağlıklı bir bebeklik, başarılı bir eğitim, iyi bir meslek sahibi olmaları gibi çocuklarının hayatının her döneminde kusursuz ve başarılı olmalarını isterler. Peki, bu beklentileri gerçekleştirmeye çalışırken farkında olmadan toksik bir ebeveyn haline gelmiş olabilir misiniz? İşte detaylar...
Anne ve babalar, çocuklarının hayatına farkında olmadan çok fazla müdahale edebiliyorlar. Böyle durumların sonucunda ise gelişim çağındaki çocuklarda kalıcı sorunlara sebep olabiliyor.
Toksik ebeveynlik, ebeveynlerin çocuklarına bilinçsizce veya istemeden zarar veren davranışlar sergilediği bir durumu tanımlamaktadır. Bu zarar, çocukların fiziksel veya duygusal sağlığına yönelik olabilir ve çocukların gelişimine olumsuz etkiler bırakabilmektedir.
TOKSİK EBEVEYNLİK BELİRTİLERİ NELERDİR?
AŞIRI KONTROL
Ebeveynler, çocuklarının hayatlarını ayrıntılı bir şekilde kontrol etmeye çalışırlar. Örneğin, çocuğun hangi arkadaşlarla zaman geçirebileceği, nereye gidebileceği veya hangi aktivitelere katılabileceği konusunda sürekli olarak müdahale ederler.
KISKANÇLIK VE REKABET
Ebeveynler, çocuklarını başkalarıyla sürekli olarak kıyaslarlar. Örneğin, bir kardeşi diğerine üstün görmek veya bir çocuğun başarısızlıklarını diğerinin başarısıyla karşılaştırmak.
DUYGUSAL İSTİSMAR
Ebeveynler, çocuklarına karşı aşağılayıcı, küçümseyici veya eleştirici davranırlar. Örneğin, çocuğun kendini değersiz hissetmesine neden olabilecek sürekli eleştirilerde bulunurlar.
İHMALKAR EBEVEYN TUTUMLARI
Kendi hayatını ön plana alan ve çocuklarının duygusal ve fiziksel ihtiyaçlarını göz ardı eden ebeveynler, çocuklarının duygusal birlikteliklerini yeterince deneyimlememelerine neden olur. Bu çocuklar yalnız büyüyebilir, erken olgunlaşma belirtileri gösterebilir ve ergenlik döneminde arkadaş çevresine daha fazla yönelebilirler. Geç yetişkinlik döneminde yakın ilişkilerde bağlanma sorunları yaşayabilirler.
KATI REDDEDİCİ VE ELEŞTİREL TUTUMLAR
Bu tutumlara sahip ebeveynler aşırı kuralcı ve disiplinlidir. Kararlarında esneklik göstermezler ve çocuğun görüşlerine değer vermezler. Empati becerileri yeterli değildir ve ani öfke içerikli davranışlar sergileyebilirler. Bu tarz tutumlar çocukların kendilerini değersiz ve önemsiz hissetmelerine yol açar. Sosyal ortamlarda görüşlerini beyan etmekten çekinirler ve özgüven problemleri, değersizlik hissi, depresyon ve kaygı bozuklukları yaşama riski artar.
FİZİKSEL İSTİSMAR
Bazı durumlarda ebeveynler, çocuklarına fiziksel olarak zarar verebilirler. Bu tür istismar açık bir şekilde çocuğun fiziksel sağlığını tehlikeye atar.
İHMAL VEYA İLGİSİZLİK
Ebeveynler, çocuklarının temel ihtiyaçlarına ilgi göstermez veya onları ihmal ederler. Örneğin, çocuğun temel bakımı, beslenmesi veya duygusal destek eksikliği olabilmektedir.
TOKSİK EBEVEYNLİKTEN KURTULMANIN YOLLARI
AÇIK İLETİŞİM
Duygusal sorunları açıkça konuşma fırsatı verin. Çocuğunuzla konuşurken onun hissettiği şeyleri dinleyin ve onun kendini ifade etmesine izin verin. Örneğin, “Nasıl hissettiğini bana anlatmak ister misin?” diye sorarak duygusal ifadeyi teşvik edin.
İYİ BİR ÖRNEK OLUN
Ebeveynler, çocuklarına nasıl olumlu bir şekilde tepki verilmesi gerektiğini göstermelidir. Örneğin, zorlayıcı bir durumla karşılaşıldığında sakin kalmayı ve sorunları çözmeyi göstermek, çocuğunuzun aynı becerileri geliştirmesine yardımcı olabilir.
EMPATİ KURUN
Çocuğunuzun duygusal ihtiyaçlarını anlamaya çalışın. Onun perspektifinden bakın ve hissettiklerini anlamaya çalışın. Örneğin, çocuğunuz okulda bir problem yaşadığında, ona “Neden bu durum seni üzdüğünü anlatır mısın?” diye sorarak onun duygusal ihtiyacına saygı gösterin.