Günlük hayatınızı kabusa çeviren ağrıların sebebi ne? Baş ağrısının 5 farklı türü ve belirleyici unsurları!
Günlük yaşamın temposunu kesintiye uğratan baş ağrıları, birçok kişinin sıkça karşılaştığı bir sorundur. Stres, yorgunluk veya çevresel faktörler gibi çeşitli nedenlerle ortaya çıkan bu ağrılar, her türünün farklı bir kaynağı ve belirleyici özelliği ile dikkat çeker. Peki, baş ağrılarının farklı türleri nelerdir ve hangi faktörler bu ağrıları tetikler?
Günlük yaşamı zorlaştıran baş ağrıları, hayat kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir. Baş ağrısının birçok farklı türü bulunur ve her birinin farklı tetikleyicileri ile belirleyici unsurları vardır. Bu haberimizde, baş ağrısının beş farklı türünü ve bu türlerin nasıl ayırt edilebileceğini inceleyeceğiz. İşte detaylar!
1. GERİLİM TİPİNDEKİ AĞRILAR
Gerilim tipi baş ağrıları genellikle en yaygın baş ağrısı türü olarak kabul edilir ve baş ağrısı denildiğinde çoğumuzun aklına gelen şeydir - başınızın etrafında sıkı bir bant varmış gibi hissettiren donuk, basınç benzeri ağrı.
Bu tür baş ağrısının kesin nedeni bilinmemektedir ve gerilim tipi baş ağrısı yaşayan herkes stres, çenenizi sıkmak ve hatta başınızı çok uzun süre aynı pozisyonda tutmak gibi her türlü koşulda ortaya çıkabileceğini bilecektir.
Geçmişte bilim insanları gerilim tipi baş ağrılarının omuz, boyun ve baş kaslarının gerilmesinden kaynaklandığını düşünüyorlardı (adı da buradan geliyor), ancak son zamanlarda beyinde ağrı yollarını harekete geçiren kimyasalların artmasının bir sonucu olabileceği öne sürülüyor.
2. MİGREN AĞRILARI
Migren bu kategori içinde kendi başına bir ligdedir. Birincil baş ağrısı durumu olarak sınıflandırılmasına rağmen, migren mutlaka baş ağrısına eşit değildir - birçok insan baş ağrısı olmadan migren yaşar.
Ancak baş ağrısı ile birlikte ortaya çıktığında, genellikle zonklama hissi, bir tarafa yapışıp kalma ve birkaç saat sürme gibi oldukça şiddetli olabilir.
Dünya çapında insanların yüzde 10'undan fazlasının migrenden etkilendiği tahmin edilmesine rağmen, araştırmacılar buna neyin sebep olduğunu gerçekten bilmemektedir. Hava durumundaki belirli değişiklikler, belirli yiyecekler ve uyku eksikliği gibi iyi bilinen potansiyel tetikleyiciler vardır.
Ancak fizyolojik düzeyde, bilim adamları beynin kan damarlarındaki değişiklikleri ve nörotransmitter adı verilen sinyal moleküllerinin dengesini potansiyel olarak içermenin ötesinde pek bir şey belirleyememişlerdir.
3. KÜME AĞRILAR
Daha önce bahsedilen birincil baş ağrısı türleriyle karşılaştırıldığında, küme baş ağrıları nadirdir. Ancak yaygınlık açısından eksikliklerini, semptomlarının gücü ile fazlasıyla telafi ederler; başın bir tarafında, genellikle göz çevresinde, bazen göz kapağında şişme veya sarkma ile birlikte ani ve şiddetli ağrı ile karakterizedirler.
Gerilim tipi baş ağrıları ve migren gibi, bilim insanları küme baş ağrılarına neyin neden olduğunu kesin olarak bilmemektedir, ancak beyindeki üç temel bileşende nörotransmitterlerin ve nöropeptitlerin salınımını içerdiğine inanılmaktadır: trigeminovasküler yol, trigeminal-otonomik refleks ve hipotalamus.
4. DEHİDRASYON KAYNAKLI AĞRI
Barda geçirilen ağır bir gece ya da yeterince içmeyi unutmak sizi dehidrasyona bağlı kötü bir baş ağrısıyla karşı karşıya bırakabilir - ancak bunun nasıl gerçekleştiği belirsizdir.
2021'de yayınlanan bir makalede, “Dehidrasyon tek başına baş ağrısına neden olabilir, ancak çoğu zaman birincil baş ağrısı bozuklukları veya sıvı dengesine bağlı diğer durumlar gibi altta yatan tıbbi durumları şiddetlendirir” deniyor.
Dehidrasyon ve baş ağrısı arasındaki ilişkiye dair bir teori, beyni kaplayan membranöz katmanlar olan meninkslerle ilgilidir. Beynin aksine, bu katmanlarda ağrı reseptörleri bulunur; teoriye göre dehidrasyona tepki olarak sıvının beyinden dışarı hareketi meninksler üzerinde gerilim yaratarak ağrı reseptörlerini tetikler ve baş ağrısına neden olur.
5. KAFEİN AĞRISI
Kafeinin baş ağrısı ile değişken bir ilişkisi vardır; baş ağrısını hafifletebileceği gibi baş ağrısına da yol açabilir ve bu durum kafein tüketiminin beyindeki kan damarlarını nasıl etkilediğine bağlıdır.
Bazı durumlarda baş ağrıları beyindeki kan damarlarının genişlemesi, organ çevresindeki kan akışının artması ve beyne ağrı mesajları göndererek tepki veren sinirlere baskı yapmasıyla ilişkilidir.
Bazı ağrı kesiciler kafein içerir. 2014 yılında yapılan bir incelemeye göre, bu ekleme “hastaların %5 ila %10'unda iyi düzeyde ağrı kesici elde edilmesini sağlayan ek bir fayda sağlamaktadır”.
Kan damarlarının daralmasına neden olur, bu da baş ağrısı ağrısını hafifletmeye yardımcı olabilir. Diğer taraftan, düzenli olarak kafein tüketiyorsanız ve aniden bırakırsanız, bu durum kan damarlarının genişlemesine yol açarak sizi baş ağrısı şeklinde bir yoksunluk belirtisiyle karşı karşıya bırakabilir.
Kaynak: IFL Science
