Habertürk Meteoroloji Mühendisi Hüseyin Öztel: Sonbaharın en güçlü yağmurları geliyor
Türkiye, sonbaharın şimdiye kadarki en güçlü yağmur sistemine giriyor: Batıdan başlayıp 4 gün sürecek yağışlar 20–60 mm, yer yer 100 mm'yi aşacak; Marmara ve Ege'de fırtına, İstanbul'da bugün sabah kuvvetli yağmur bekleniyor. Su baskınları ve ulaşımda aksamalara karşı uyarı yapılırken, barajlar ve kurak kentler için hayati bir nefes olacak. Habertürk Meteoroloji Mühendisi Hüseyin Öztel yazdı...
Türkiye, önce batı bölgelerde, bugünden itibaren ise Anadolu ve Karadeniz genelinde etkili olacak yağışlı bir sistemin etkisine giriyor. 2025 sonbaharının bugüne kadarki en güçlü ve en çok yağmur getirecek hava olayıyla karşı karşıyayız. Şu saatlerde Kırklareli’nin sınıra yakın kesimlerinde yağmur başladı bile.
ZAMANLAMA VE ETKİ ALANI
Bereketli geçmesi beklenen bu günlerde, şehir hayatını etkileyebilecek aksaklıklar da yaşanabilir; hazırlıklı olmakta yarar var. Gece saatlerinde tempo kazanacak yağmurun, 7 Ekim Salı günü neredeyse gün boyu sürmesi bekleniyor. Marmara ve Ege’de gün boyu; Batı Karadeniz ile İç Anadolu’nun batısında ise öğleden itibaren geceye kadar yağış görülebilir.
YAĞIŞIN NİTELİĞİ VE MİKTARI
Su baskınları ve ulaşımda gecikmeler gibi günlük yaşamı etkileyen durumlar dışında, aradığımız türden, toprağı ıslatan ve barajlara birikmeye başlayan uzun süreli yağışlar bekleniyor. Tahminler toplamda 20–60 mm aralığına işaret ediyor; ancak yerel olarak, bazı semtlerde metrekareye 100 mm’nin üzerinde yağış düşebilir.
“SİKLON” NEDİR?
Romanya ve Ukrayna üzerinden Trakya çevresine inen soğuk hava (bir meteorolojik oluk), batıda İtalya-Yunanistan çevresinde oluşmakta olan alçak basınçla birleşerek bir sisteme dönüşüyor. Bu durum, havanın saat yönünün tersine dönen bir burgaç gibi davranmasına ve üst seviyelere bol su buharı taşınmasına yol açacak. Meteorolojide bu geniş ölçekli dönel harekete “siklon” denir; İngilizcedeki karşılığı “cyclone”dır. Yeni bir olgu değil; yüzyıllardır atmosferin hareketlerini tarif etmek için kullanılan teknik bir kavram. Merak uyandırdığı ve “Yağış nereden geliyor, hava nasıl hareket ediyor?” sorularını teşvik ettiği sürece, bu ilgi kıymetlidir.
RİSKLİ BÖLGELER VE UYARILAR
Dört gün boyunca Türkiye’ye yağmur getirecek bu değişimle, suyu tükenmiş olan Bursa, Manisa, Uşak, İzmir, Aydın, Kütahya ve kısmen Ankara suyla buluşacak. Şimdilik sel riski yüksek görülen alanlar: Gelibolu-Çanakkale arası, Aydın-Söke, Muğla-Köyceğiz-Fethiye-Alanya-Gazipaşa-Anamur hattı ve İzmir’in bazı semtleri. Yağış özellikle bugün sabah belirginleşirken durum netleşecek ve riskli alanlar güncellenecek. Bu bölgelerde geceden itibaren zemin katlar ve alt geçitler için önlem alınmalı.
RÜZGAR VE DENİZ ULAŞIMI
Kuvvetli rüzgar nedeniyle Batı Akdeniz, Ege Denizi ve Marmara’nın batısında bugün fırtına bekleniyor. Deniz ulaşımı aksayabilir, uçuşlarda gecikmeler yaşanabilir. Rüzgarın hızı öğle saatlerinde Kuzey Ege’de ve Antalya’nın Anamur çevresinde 60 ila 90 km/s’ye kadar çıkabilir. Marmara’da ise 50 km/s’yi aşan hamleler kentleri zorlayabilir. Uçması muhtemel tabelalar ve zayıflamış ağaçlar risk oluşturabilir. Salı ve Çarşamba’nın ilk saatlerinde fırtınaya dikkat; 9 Ekim Perşembe günü rüzgarların yeniden kuzey-kuzeydoğu yönlerden esmesi bekleniyor.
BÖLGELERE GÖRE DURUM
Karadeniz kıyılarında yağmurlu üç gün bekleniyor. Doğu Anadolu’da yerel yağışlar görülebilir. Güneydoğu Anadolu ise ne yazık ki bu sistemden en az payı alacak gibi duruyor.
İSTANBUL İÇİN SAATLİ UYARI
İstanbul’da yağmur orta kuvvette, ancak özellikle bugün 06.00–12.00 arasında kuvvetli yağış bekleniyor. Sabah saatlerindeki hızlanma sırasında caddeler suyla kaplanabilir; Avrupa Yakası’nda bazı alt geçitlerde su seviyesi yükselebilir. Böyle dönemlerde yağmur sularının depolanamadan kanalizasyona ve denize karışması bir kez daha gündeme geliyor.
SU KRİZİ: BURSA VE İSTANBUL
2025’te Bursa’nın dahi suyu tükendi. Tekstil, madencilik, yaz turizmine yönelik yatırımlar, vahşi sulama ve bireysel kuyu açmadaki artış derken Bursa’nın bile suyu bitti. Güney ve doğu kesimleri dağlarla çevrili; yüzlerce ırmak ve akarsuyla beslenen; yağışlı sistemlerin rotasında yer alan, kışın zirveleri beyaza bürünen, baharda dereleri coşan tarihi su şehrimiz Bursa’da tablo ağır. Aynı durum İstanbul’un başına gelirse, 18–20 milyon insan susuz kalabilir. Şimdilik İstanbul, yaklaşan yağmurlarla birlikte “kırmızı çizgi”den uzaklaşıyor. Ancak su kullanımı çok yüksek: Günlük yaklaşık 3,3 milyon metreküp. Bu hız, küçük bir barajın üç günde tükenmesine eşdeğer. İstanbul’un rahat davranacak kadar suyu yok; bunu unutmamak gerekiyor.
Dileriz yağmur, barajlara ve toprağa zarar vermeden bereket getirir; şehirlerde ise gerekli tedbirlerle maddi-manevi hasar en aza iner.
FOTO: AA
