Balıkesir kahvaltısında ne olur?

Üç Sütlü Balıkesir Tulum Peyniri: İnek, koyun ve keçi sütlerinin belirli oranlarda karıştırılmasından sonra doğal yöntemlerle peynire dönüştürülmesi ile elde edilir. Nemi sıcaklığı uygun ortamlarda en az 12 ay dinlendikten sonra soframıza gelen peynir orta sert formu eşsiz lezzeti ve farklı aromasıyla Balıkesir Kahvaltı sofrasına fark katar.

Manyas Kelle Peyniri: Balıkesir'in cografi işaretli ilk peyniri olan Manyas Kelle peyniri manyaslı üreticilerden temin edilen koyun ve inek sütü karışımının şirden mayasıyla mayalanıp kelle şekli verilmesi ve 120 gün olgunlaştırılmasıyla elde edilir. Delikli sert bir yapısıyla Balıkesir kahvaltısının vazgeçilmezlerinden olup Susurluk tostunun da en önemli malzemesidir.

Ayvalık Sağanaki Peyniri: Bahar sütleri ile üretilen Ayvalık Saganaki Peyniri, ismini Yunancada "iki kulplu küçük tava" anlamına gelen "sagan" kelimesinden alır. Komşu adalarda "Kefalotiri" olarak da bilinen ve Cunda'nın balık sofralarında da tercih edilen Saganaki Peyniri zeytinyağı ile birlikte sahanda kızartılabileceği gibi sade olarak tüketilebilir. Cevizli, kekikli, acı biberli, çörek otlu ve damla sakızlı çeşitleriyle kahvaltıya renk katar.

Kirli Hanım Peyniri: Unutulmaya yüz tutmuş bir peynir çeşidi olan Kirli hanım peyniri ayvalık ve gömeç yöresi kadınlarının zeytinliklerde çalışan eşleri için hazırladıkları ekşi mayalı ekmeğe katık olması için yapılmış bir peynirdir. Peynirin uzun raf ömrüne sahip olması amacıyla en kısa sürede kuruması hedeflenmiş, bu işlem için güneşin poyrazla birlikte bol olduğu yaz dönemleri seçilmiştir. Şirden mayası ile mayalanan süt pıhtı oluştuktan sonra yaklaşık 500 gramlık küçük kalıplar halinde şekillendirilip 2-3 gün boyunca tuzla ovalanarak sertleştirilir. SOnrasında 20-30 gün boyunca tahta zeminli kafesler içerisinde güneşe ve rüzgara maruz bırakılarak bekletilir. Nemini atan peynirler neredeyse yumruk büyüklüğüne kadar küçülür ve sertleşir. Kuruyan dış yüzeyinin koyui içinin beyaz renkli olması sebebiyle bu peynir "kirli hanım" adını almıştır. Aroması keskin, kuru ve aşırı sert olan peynir kahvaltıda en ince şekilde dilimlenir yöresel nar ekşisi ve zeytinyağı ile birlikte servis edilir.

Fakir Sucuğu: 2. Dünya Savaşından sonra Türkiye'de de yaşanan kıtlık yıllarında Kuzey Egeli kadınlar et ve şarküteri ürünleri mutfaklarında olmadığından çocuklarını mutlu etmek için muadil tada sahip ekonomik lezzetler geliştirmişler. Bu ürünlerin başında da "sucuk baharatı ile tatlandıran lor" yani fakir sucuğu gelmektedir. Rivayete göre 5 çocuklu bir anne her zaman olduğu üzere yine çocuklarına kendi yaptığı ekmek zeytin peynirden oluşan bir sofra kurmuş ve çok uzun zamandır aynı şeyleri yemek zorunda kalan çocuklarına değişiklik olsun diye sucuk yapımında kullanılan baharatlar ve yöresel tuzlu loru karıştırıp sahanda pişirerek sucuk diye ikram etmiş. Uzun zaman sonra kahvaltıda farklı bir şey yiyen çocuklar çok sevinmiş ve bu lezzet yayılarak günümüze kadar fakir sucuğu adı ile gelmiştir.

Edremit Körfezi yeşil kırma zeytini: Yöreye ait, en meşhur ve en lezzetli zeytinlerin başında gelir. Tek tek kırıldıktan sonra yalnızca limon tuzu ve zeytinyağı ile fermente edilen zeytin, tuz ilavesi yapıldıktan sonra natürel usulde tüketime sunulur. Diğer yeşil zeytinlere göre, çekirdeğinden daha kolay ayrılabilen bu zeytin, hasat sezonunda ilk üretilen zeytinlerden olup sağlığa yararlı bileşenlerce zengin olduğu için meyvemsi acılığını korur.

Edremit Körfezi yeşil çizik zeytini: Zeytin bahçelerinden ekim-kasım aylarında yeşilken toplanan Edremit cinsi zeytin; seçilir, boylarına göre ayıklanır, yıkanır ve çizilir. Ardından olgunlaştırma tanklarında belli aralıklarla acı suyu değiştirilen zeytinler son olarak deniz tuzu ve limon tuzu karışımıyla hazırlanan salamura suyunda doğal fermantasyona bırakılır. Uzun bir olgunlaşma sürecinin sonunda zeytin, yenme olgunluğuna erişir. Emek dolu bir serüven yaşayan bu zeytinin ayrıca pembe çizik türü de bulunur.

Edremit Körfezi siyah çevirme zeyin: Hasat döneminde toplanan Edremit yağlık cinsi iri zeytin meyveleri seçme, boylama ve yıkama işlemlerine tabi tutulduktan sonra süzülür ve nemli halde büyük zeytin kaplarına konur. Yalnızca kaya tuzu ve üzüm sirkesi ilave edilen zeytinlerin birkaç gün aralıklarla çevrilerek acı suyunu salması ve kendi suyunda olgunlaşması sağlanır. Bu süreç 6 ayı bulur. Hafif acımsı tadıyla özel bir lezzet arayanlar için birebirdir.

Erdek sofralık siyah zeytin: Erdekli zeytin üreticisi, zeytin ağaçları daha uyanmadan çalışmalarına başlar ve hasat bitinceye kadar bahçesinde durmadan çalışır. Titizlikle takip edilen her bir ağaçtan hasat edilen zeytinler yaygılara toplanır ve mümkün olduğunca toprağa temas ettirilmez. Yere düşmüş ve zarar görmüş zeytinler ayrılarak en kalitelileri seçilir ve doğal fermantasyon yöntemiyle işlendikten sonra sofralara ulaşır.

Yöresel erken hasat soğuk sıkım zeytinyağı: Zeytinler toplandıktan sonra bekletilmeden ve hiçbir şekilde sıcağa maruz bırakılmadan en iyi makinelerde sıkılıp tamamen doğal, altın renkli kusursuz zeytinyağına dönüşür. Çimen, erik, enginar, yeşil ot kokusu gibi onlarca aromayı barındıran bu değerli yağlar, ilk günkü tazeliğiyle kalsın diye güneş ışığı ve hava almayacak şekilde depolanır. Meyvemsi tadıyla Balıkesir Kahvaltısının en önemli simgesi zeytinyağının yakıcılığı sağlınıza sağlık katacak fenolik madde zenginliğine işaret eder.

Doğal süzme bal: Doğanın lezzet ustası arıların çiçeklere konmasıyla başlayan hikâye, arıların yöreye özgü bitkilerden aldıkları nektarları kahvaltılarımıza eşlik eden, içeceklerimizi tatlandıran, şifa kaynağı mucizevi bir besine dönüşmesiyle sonlanıyor. Balıkesir kahvaltısına eşlik eden bu mucizevi lezzet, aromasını Balıkesir'in zengin bitki örtüsünden alıyor.

Zeytin Reçeli: Bölge halkı kadar tatil beldelerini ziyaret edenler tarafından da çok beğenilen ve Balıkesir'den alınan hediyeliklerin başında gelen zeytin reçeli, zeytinden elde edilen en katma değerli ürünler arasında yer alıyor. Bölgede hasat edilen yeşil zeytinlerin yaklaşık yüzde beşlik kısmı bu şekilde değerlendiriliyor. Kahvaltının yanı sıra çay saatinde de tüketilebilen bu lezzet, günler süren tatlandırma işlemi sonucunda elde edilen acısı giderilmiş, çekirdeği çıkarılmış zeytinlerin doğal pancar şekeri, karanfil ve mandalina kabuğu gibi doğal aroma vericilerle birlikte kaynatılmasıyla elde ediliyor.

Havran mandalina reçeli: Havran'da Kazdağlarının temiz havasıyla yetişen, kış mevsiminin vitamin, enerji ve şifa kaynağı satsuma cinsi mandalinalar, sabah saatlerinde tek tek toplandıktan sonra bazen kabuklu bazen de kabuksuz haliyle doğal pancar şekeriyle kaynatılıp tarçın ve karanfil ile aromalandırıldıktan sonra kahvaltı sofralarında yerini alıyor.

Gönen patlıcan reçeli: Yemeklik veya turşuluk olarak kullanılacak patlıcanlar toplandıktan sonra tarlada kalan küçük ve lezzetli patlıcanların pancar şekeri ile kaynatılmasıyla yapılan reçel, Balıkesirli kadın kooperatiflerinin maharetli el emeği ile lezzet buluyor. Tadı kestane şekerini andıran bu lezzetli reçel Balıkesir Kahvaltı sofrasının en özel lezzetlerinden biridir.

Acı biber reçeli: Balıkesir'de yetişen acı kırmızı top biberlerin tatlı haline gelme hikâyesi... İyi tarım uygulamaları ile yetiştirilen biberler sabah erken saatte toplandıktan sonra ayıklanıp yıkanıyor ve şekerle kaynatılıp en özel renge sahip reçele dönüşüyor. Sade veya çilekli yapılabilen bu reçelin damağınızda bıraktığı tezat lezzete bayılacaksınız.

Sahanda zeytinyağlı yumurta: Kahvaltılarda güne enerjik başlamanın ve proteinin en önemli ögesi olarak görülen, Balıkesir'de yoğun bir şekilde üretilen yumurta, dilerseniz erken hasat zeytinyağı ile sahanda pişirilerek dilerseniz haşlanmış olarak zeytinyağı ve dağ kekiği eşliğinde kahvaltı masasına geliyor.

Havran yağlı pidesi: Zeytinyağı, süt, lor, yumurta, mevsimin otları, susam ve çörek otunu en ideal oranlarda buluşması.

Balıkesir Lokması Keçi Bacağı: Mutluluğu ve acıyı paylaşmanın simgesi haline gelmiş lokma hayrı, Balıkesir'de somut olmayan kültürel miras listesinde de yer alan çok önemli değerlerden. Mayalı hamurun özel şekil verilerek kızgın yağda pişirilmesiyle yapılan Balıkesir Lokması, çay ve peynir eşliğinde harika bir lezzete dönüşüyor.

Savaştepe Mihaliç Kelle Peynirli Seferberlik Çöreği: Seferberlik çöreği; tarhana, zeytinyağı, yoğurt, un ve şeker ile hazırlanan hamurun ekşi maya ile mayalandırıldıktan sonra özel şekil verilip susamla kaplanması ile elde ediliyor. Bu besleyici yöresel ekmek, kurutulduğunda 2 ay kadar bayatlamadan dayanabildiği için savaş döneminde önemli erzaklardan biri olmuştur. Savaştepe bölgesinde asker uğurlamalarında, bayramlarda ve düğünlerde geleneksel olarak dağıtılan bu çörek, kesildiğinde gözeneklerinden yağ damladığı için "Ağlayan Peynir" olarak da anılan Savaştepe Mihaliç Kelle Peyniri ile buluşarak kahvaltı masasında yerini alıyor.

Sındırgı susamlı patates: Kahvaltıda patatesi kim sevmez ki? Küp şeklinde doğranan patatesler kavurma veya fırınlama yöntemiyle kızartıldıktan sonra Sındırgı yöresinde yetiştirilen susamla buluşup bambaşka bir lezzete kavuşuyor.

Ekşi Mayalı Köy Ekmeği: Yapılışı saatler alan, emekle yoğurulan ekşi mayalı köy ekmeği Balıkesir sofralarının olmazsa olmaz bir ögesi. Doğallığı ve besleyiciliğiyle geçmişten günümüze reçetesi korunarak gelen ekşi mayalı köy ekmeği günümüzde hem köy fırınlarında imece usulü hem de geleneksel yöntemlerle özel fırınlarda pişiriliyor.

Balya Tereyağı: Balıkesir'in Balya ilçesinde meralarda beslenen inek ve koyunların sütüyle geleneksel yöntemlerle hazırlanan tereyağın lezzeti doğallığın kanıtı. Sıcak ekmek, bal ve reçelle birlikte tüketilmesi tavsiye ediliyor.

Manda Kaymağı: Balıkesir'in köylerinde çok az miktarda elde edilebilen, inek sütüne göre daha fazla protein, yağ ve kalsiyum içeren manda sütünün yoğun lezzetini yansıtan manda kaymağı, Balıkesir'de Balıkesir kaymaklısı ve coğrafi işaretli höşmerim tatlısı başta olmak üzere sütlü ve şerbetli tatlıların çoğunun servisinde kullanılır.

Soka: Balıkesir'de özellikle Ayvalık bölgesinde yaşayan Boşnaklar kendi kültür, gelenek ve sofralarını şehre yansıtarak Balıkesir'in kültürel zenginleşmesine katkı sağlamışlardır. Çoğunlukla meze şeklinde tüketilen bir Boşnak lezzeti olan Soka, Somborka cinsi Boşnak biberinin süt ve kaymakla birlikte doldurularak turşu haline getirilmesiyle üretilir. Çok kültürlülüğün simgesidir.

Karadut reçeli eşliğinde Savaştepe kaymak loru: Ağırlıklı olarak Savaştepe'de Mihaliç Kelle Peynirinin peynir altı suyundan üretilen kaymak loru adını kaymağa çok benzer olmasından alıyor. Tam yağlı, yöreye özgü ve kaymak tadındaki bu peynir, yalnızca pancar şekeriyle hazırlanan iri ve bol taneli karadut reçeliyle buluşarak lezzet ötesi bir deneyim sunuyor.

Cevizli salçalı kahvaltılık sos: Balıkesir'in köylerinde üretilen doğal domateslerden hazırlanan salçalar, kırılmış ceviz ve çeşitli baharatlarla karıştırılarak kahvaltılık sos haline getiriliyor ve ekşi maya köy ekmeği ile uyum sağlıyor.

Mevsimlik söğüş tabağı: Balıkesir'in bereketli topraklarında yetişen mevsimine göre taze yeşillikleri, sivribiber, salatalık ve domatesin yer aldığı söğüş tabağı kahvaltının olmazsa olmazlarından.

Zeyin yapraklı kekikli çay: Balıkesir'in zeytin bahçelerinden toplanan şifalı zeytin ağaçlarının yapraklarıyla birlikte birçok rahatsızlığa iyi gelen dağ kekiğinin karışımı mideyi rahatlatırken dinginlik de veriyor.

Mercan köşklü veya ıtır otlu Türk Kahvesi (Bigadiç Helvası Eşliğinde): Bazı yörelerde keklik otu olarak da bilinen Mercan Köşkü ve Itır Otu yaz aylarında beyaz ve pembe çiçekleriyle doğaya renk katar. Kendine has aromalarıyla yemeklere, sütlü tatlılara, dondurmalara lezzet katan Mercan Köşkü veya Itır Otuyla lezzetlendirilen Türk kahvesi, çok kavrulmuş susamla üretilen özgün reçeteli Bigadiç helvasıyla kahvaltının sonunda ikram edilir.

Balıkesir kasap sucuğu: Besicilikte önde gelen şehirlerden Balıkesir'de yetiştirilen büyükbaşlardan elde edilen kırmızı et, özel baharat karışımıyla birleşip fermente ediliyor ve özel lezzetiyle kahvaltı sofralarında yer alıyor. Manda eti katılarak da yapılabiliyor.

Yumurtalı Balıkesir kuzusu kavurması: Balıkesir'in meralarında dağ kekiği ile beslenen kuzulardan elde edilen Balıkesir kuzu eti Türkiye'nin ilk coğrafi işaretli işlenmemiş kırmızı eti olup diğer yörelerin kuzu etlerinden en büyük farkı, tadının ağır olmamasıdır. Lezzetlendirilmesi için baharata bile ihtiyaç duymayan bu et, kavrulduktan sonra yumurtayla birleşip kahvaltı sofrasında yerini alıyor.