Bilim insanları uyardı! İklim değişikliği salmonella salgınlarına yol açabilir

Yeni bir araştırma, iklim değişikliğinin ve sıcak hava koşullarının salmonella enfeksiyonlarının yayılmasını hızlandırabileceğini gösteriyor. Artan sıcaklıklar, bakterilerin üremesi için uygun ortam yaratırken, halk sağlığını olumsuz etkileyebilir

Giriş: 30.01.2025 - 16:48 Güncelleme: 30.01.2025 - 16:48

İklim değişikliği salmonella salgınlarını tetikleyebilir

Birleşik Krallık'ta 2022 yılındaki eşi benzeri görülmemiş sıcak hava dalgasından bu ay yaşanan ölümcül Eowyn Fırtınası'na kadar, iklim değişikliği Birleşik Krallık'ın hava durumuna şimdiden zarar vermeye başladı.

Şimdi ise bir araştırma, insanların bir sonraki hedef olabileceğini gözler önüne serdi.

İngiliz Daily Mail'de yer alan bir habere göre, Surrey Üniversitesi'nden bilim insanları, iklim değişikliğinin Birleşik Krallık'ta ishal salgınlarına yol açabileceğini açıkladı.

Ekip, araştırmalarında, daha sıcak hava koşulları ile İngiltere ve Galler'deki salmonella vakaları arasında belirgin bir ilişki buldu.

İshal, karın ağrısı, kusma ve ateş gibi şikayetler, salmonella enfeksiyonunun belirtileri arasında yer alıyor. Enfeksiyon genellikle çiğ veya az pişmiş et, tavuk ve yumurta ürünleri yemek veya pastörize edilmemiş süt içmekle bulaşıyor.

Ancak bilim insanları, hava koşullarının bakterilerin yayılmasında 'kritik bir rol' oynadığına dair artan kanıtlar bulunduğunu söyledi.

Araştırmacılar, ısı, nem ve gün uzunluğunun salmonellozun yayılmasını tetikleyen ana hava durumu faktörleri olduğunu ve bununla birlikte, salmonellozun görülme sıklığı ile iklim faktörleri arasındaki ilişkinin karmaşık ve çok yönlü olduğunu dile getirdiler.

Araştırma, 2000 ile 2016 yılları arasında doğrulanan salmonella vakalarına ilişkin Birleşik Krallık Sağlık Güvenliği Ajansı verilerini; aynı dönemdeki Birleşik Krallık meteoroloji kurumu olan Met Ofisi hava durumu verileriyle karşılaştırdı.

Sonuçlar, bakterilerin yayılması ve iklim değişikliğiyle bağlantılı bir dizi hava durumu trendi arasında açık bir ilişki gösterdi.

Salmonelloz vakalarıyla bağlantılı en önemli hava durumu faktörü, coğrafi konumdan bağımsız olarak sıcak hava koşullarıydı, 10°C'nin üzerindeki sıcaklıklar.

Coğrafi konumdan bağımsız olarak salmonelloz vakalarındaki artışla bağlantılı olan temel hava faktörü, 10°C üzerindeki daha sıcak hava koşullarıydı.

Diğer ilişkilendirilen faktörler arasında bağıl nem, yağış azalması ve çiğ noktasının 7-10°C arasında olması yer alıyordu. Bir diğer faktör ise uzayan günlerdi. Özellikle de günde 12 ila 15 saat arasında güneş ışığı alan bölgelerde.

İklim değişikliğinin, güneş ışığının süresini etkileyip etkilemeyeceği düşünülmüyor; ancak daha fazla güneş ışığı, bakterilerin büyümesi için daha uygun koşullar sağlıyor.

İngiltere ve Galler'deki bulgular, Hollanda'ya ait 2015-2019 yılları arasındaki hava durumu ve sağlık verileriyle de teyit edildi.

Bununla beraber hava basıncı, rüzgar hızı, sıcaklık değişimi ve güneşlenme süresi gibi diğer hava durumu faktörlerinin sınırlı olduğu ya da hiç bir ilişkisinin olmadığı bildirildi.

Araştırmacılar, neden-sonuç ilişkisi konusunda emin olamadıklarını kabul ediyor. Yani iklim değişikliğiyle bağlantılı iklimsel faktörlerin salmonella enfeksiyonundaki artışı gerçekten tetikleyip tetiklemediği konusunda net bir sonuca varılamadığı belirtiliyor.

Ayrıca, hastalığı etkileyebilecek diğer faktörlerin de olabileceği ifade ediliyor. Örneğin, hayvan çiftliklerine yakınlık, insan davranışları ve diğer çevresel değişkenler. Örneğin, sıcak hava koşullarında daha fazla kişinin mangal yapması, bakterilerin gıda yoluyla yayılmasını artırabilir.

Ancak bu araştırma, iklim değişikliğinin etkilerinin geniş çapta olduğunu ve halk sağlığını birçok şekilde ciddi şekilde etkileyebileceğini gösteren ikna edici kanıtlar sunuyor.

Sonraki adımlar, Birleşik Krallık’tan farklı 'sosyal ve iklimsel koşullara' sahip örneğin, düşük gelirli bir ülke ve güney yarım küreden bir ülkedeki korelasyonu test etmek olacak.

Araştırmanın yazarları, "Bir hastalığın davranışını daha iyi anlamak, özellikle çevreye ve iklim değişikliğine yönelik artan insan kaynaklı etkiyle ilgili olarak, hastalık hazırlığı ve önlenmesi için çok önemlidir" dedi.

Geçen yıl ise araştırma ekibi, sıcaklıkların artmasıyla birlikte tehlikeli bir bakteri olan kampilobakterlerin daha hızlı yayılacağı konusunda uyarıda bulunmuştu.

Kampilobakter enfeksiyonu, yine kişilerde ishal, karın ağrısı, ateş, baş ağrısı, mide bulantısı ve kusma şikayetlerine yol açabilir.

Antik Yunan filozoflarından Hipokrat'tan bu yana, hava durumu ve iklimin hastalıkların yayılmasını etkilediği konusunda bir fikir birliği bulunuyor.

Çalışmanın yazarı Dr. Giovanni Lo Iacono, "Bu durumun nedenini ve hastalıkların yayılmasını tetikleyen belirli çevresel faktörlerin ne olduğunu anlamak karmaşık bir meseledir" dedi.

Birçok bakteri ve mikroorganizmanın büyümesi için sıcaklığa ihtiyaç duyduğundan, iklim değişikliği altında çoğalabilecek sayısız patojen (hastalığa neden olan her türlü organizma ve madde) olabileceği ifade ediliyor.

Hastalık yapan bakterilerin çoğu, en hızlı 5°C-57°C arasındaki sıcaklık aralığında büyüyor ve bu aralık, 'tehlike bölgesi' olarak biliniyor. Ancak tüm mikroplar sıcağı sevmiyor; örneğin, bazıları aşırı soğuk, aşırı asidik veya çok tuzlu koşullarda hayatta kalabiliyor.

Çalışma, Journal of Infection dergisinde yayımlandı.

Derleyen: Demet Demirkır