İstanbul’un altındaki gizem: Yerebatan Sarnıcı’nın bilinmeyenleri!

Ayaklarınızın altında yatan bir şehir hayal edin; sütunlarla çevrili, loş ışıklarla aydınlatılmış bir yer altı sarayı... İstanbul'un en gizemli yapılarından biri olan Yerebatan Sarnıcı, yalnızca su değil, tarih, efsane ve sanat da taşıyor!

Giriş: 09.04.2025 - 07:30 Güncelleme: 10.04.2025 - 09:20

İstanbul’un kalbinde, Ayasofya’nın hemen yanında yer alan Yerebatan Sarnıcı, yalnızca tarihiyle değil, gizemli atmosferiyle de büyülüyor. 1500 yılı aşkın süredir ayakta kalan bu su altı sarayı, medeniyetlerin suya verdiği önemin en etkileyici örneklerinden biri olmayı sürdürüyor!

İstanbul’un kalbinde, Ayasofya’nın hemen yanı başında gizlenen Yerebatan Sarnıcı, yalnızca bir su deposu olmanın çok ötesinde. Hem Bizans hem Osmanlı dönemine tanıklık etmiş bu devasa yer altı yapısı, günümüzde bir zamanlar taşıdığı stratejik önemin yanı sıra sanatı, tarihi ve mimariyi bir araya getiren büyüleyici bir atmosfer sunuyor.

REKLAM

Yerebatan Sarnıcı, Bizans İmparatoru I. Justinianus tarafından 532 yılında inşa ettirildi. Yaklaşık 7 bin işçinin çalıştığı bu dev yapı, o dönemlerde Büyük Saray’a ve çevresindeki yapılara su sağlamak amacıyla kullanıldı. Yaklaşık 10.000 metrekarelik bir alanı kaplayan sarnıç, 80.000 metreküp su depolayabiliyordu.

Yerebatan Sarnıcı ismini, üstünde bulunduğu ve zamanla yok olan Stoa Bazilikası’ndan alıyor. Bu bazilikanın altına inşa edildiği için “Bazilika Sarnıcı” olarak da anılmış. Günümüzde ise çoğunlukla Yerebatan Sarnıcı ismiyle biliniyor.

Sarnıçta toplam 336 sütun bulunuyor ve bu sütunların çoğu antik Yunan ve Roma dönemine ait yapılardan getirilip burada yeniden kullanılmış. Her biri yaklaşık 9 metre yüksekliğinde olan bu sütunlar arasında en dikkat çekici olanlardan biri ise Medusa başlarıyla süslü olanlardır.

Yerebatan Sarnıcı'nın en gizemli unsurlarından biri kuşkusuz ters yerleştirilmiş iki Medusa başı. Bu başların tam olarak neden bu şekilde konumlandırıldığı bilinmese de, kötü enerjiyi uzaklaştırma inancı öne çıkan teorilerden. Bir diğer önemli sütun ise "Ağlayan Sütun" olarak biliniyor. Bu sütun, sanki su damlatıyormuş gibi bir görüntüye sahip ve inşaat sırasında hayatını kaybeden işçilere adanmış olduğu düşünülüyor.

REKLAM

Sarnıç, Osmanlı’nın İstanbul’u fethinden sonra uzun yıllar fark edilmemiş. Hatta bir süre çöp ve atık deposu olarak kullanılmış. Ancak ilerleyen yıllarda yeniden keşfedilerek su deposu olarak işlevine geri dönmüş. Topkapı Sarayı dahil olmak üzere birçok önemli yapıya su sağlamaya devam etmiş.

Yaklaşık 1500 yıllık bu yapı, tarih boyunca İstanbul’u vuran 22 büyük depreme rağmen ayakta kalmayı başardı. Bu dayanıklılık, Bizans mühendisliğinin ne denli ileri düzeyde olduğunu da gözler önüne seriyor.

Ayasofya’nın yakınlarındaki mütevazı bir giriş kapısıyla ulaşılan sarnıcın, su kaynakları ise hâlâ gizemini koruyor. Belgrad Ormanı gibi uzak noktalardan gelen suların nasıl taşındığı ve tam olarak hangi güzergâhı izlediği günümüzde bile tam olarak çözülebilmiş değil.

Yerebatan Sarnıcı, yalnızca tarih meraklılarını değil, aynı zamanda film yapımcılarını da cezbediyor. 1963 yapımı “Rusya’dan Sevgilerle” adlı James Bond filminden, 2016 yapımı “Inferno”ya kadar pek çok yapımda bu eşsiz mekâna yer verildi. Gotik atmosferi ve loş ışıklandırmasıyla sinema dünyasında unutulmaz sahnelere ev sahipliği yaptı.

Uzun yıllar halktan uzak kalan sarnıç, 1987 yılında müze ve kültürel etkinlik alanı olarak hizmet vermeye başladı. Günümüzde yılda ortalama 2,2 milyon kişi tarafından ziyaret ediliyor. Konserlerden moda gösterilerine kadar pek çok etkinlik burada düzenleniyor ve ziyaretçilere tarihle sanatın buluştuğu eşsiz bir deneyim sunuluyor.

Kaynak: Basilica Cistern, Basilica Cistern Tickets, Yerebatan