Sınav stresi ile nasıl başa çıkılır? Anne ve babalar ne yapmalıdır?
Çocukların ilkokula başlaması ile birlikte başlayan eğitim süreci, uzun yıllar boyunca dönem dönem olan sınavlar ile birlikte ruhsal ve depresif sorunlara neden olabiliyor. Özellikle sınav dönemlerinde öğrencilerin kendilerini yoğun baskı altında hissetmesi, hatta hayatlarını sınavlar ile özdeşleştirmesi, sınav kaygılarını tehlikeli seviyelerde artırmaktadır. Peki, sınav kaygısı nasıl yönetilir? Anne ve babalar neler yapmalıdır? İşte detaylar...
Sınav dönemleri hem öğrenciler hem de aileleri için stres dolu bir zamandır. Sınavların yaklaşması ve öğrencilerin kendilerini baskı altında hissetmesi, başarılı olmalarına engel olabiliyor.
SINAV KAYGISI NEDİR?
Sınav kaygısı, öğrenilen bilgilerin sınavda hatırlanmasına, etkili bir şekilde kullanılmasına engel olan kaygı durumudur. Öğrencilerin sınava yüklediği anlam, sınavla ilgili sahip olduğu şemalara bağlı olarak sınav kaygısı oluşabilir. Başarıyı azaltan yoğun bir kaygı, endişe ve korku durumudur. Kaygı, normalde herkesin yaşayabileceği bir duygu olmasına rağmen gelişimi devam eden çocuklar ve gençlerin mücadele etmesi daha zor olabilir.
SINAV KAYGISININ NEDENLERİ NELERDİR?
- Gerçekçi olmayan düşünce şekillerine sahip olma,
- Aile ve çevrenin beklentileri ve baskısı,
- Mükemmeliyetçi kişilik yapısı,
- Rekabetçi kişilik yapısı,
- Sınava yeterince hazırlanmamış olmak,
- Sınav yükünün ve ders yükünün fazla olması,
- Öğrencinin ders yükünün altından kalkamaması,
- Öğrencinin doğru çalışma stratejisini bulamamış olması,
- Öğrencinin daha önceki başarıları ve başarısızlıkları,
- Sınavın araç değil amaç olarak görülmesi,
- Sınavın hayattaki başarının tek kriteri olarak algılanması.
SINAV KAYGISININ DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN BELİRTİLERİ NELERDİR?
1. FİZİKSEL BELİRTİLER
- Aşırı terleme
- Mide bulantısı, kusma veya sindirim sorunları
- Hızlı kalp atışı
- Nefes darlığı
- Baş dönmesi veya baygınlık
- Baş ağrıları
- Kalp krizi gibi hissedilebilen panik ataklar
2. DUYGUSAL BELİRTİLER
- Özgüven eksikliği, güvensizlik
- Korku, çaresizlik
- Umutsuzluk
- Yetersizlik duyguları
- Öfke veya sinirlilik
- Olumsuz kendi kendine konuşma
- Yarışan düşünceler
SINAV KAYGISIYLA BAŞ ETMEK İÇİN NELER YAPILMALIDIR?
- Sınav kaygısı yaşayan kişilerin kendilerine etkili bir çalışma programı oluşturması, hem kontrolün kendi ellerinde olduğunu hissetmelerine neden olacak hem de sınava hazırlık sürecini verimli geçirmelerini sağlayacaktır.
- Sınav kaygısı yaşayan kişilerin, her gün belirli saatlerde uyuyarak ve sağlıklı beslenerek yaşam şekillerini düzene sokması, sınav sürecini başarıyla atlatmaları için etkili yollardan biridir.
- Sınav kaygısı sorunu yaşayan bireylerin en büyük sorunlarından biri odak problemidir. Bu sorunun aşılması için, odaklanmayı arttırıcı teknikler kullanmak, sakinleştirici müzikler dinlemek veya sınavda kullanılacak bilgileri bir bilmece şeklinde ezberlemek gibi, sınav kaygısının azalmasın için yardımcı olacaktır.
- Sınav kaygısı yaşayan bireylerin sorunlarından bir tanesi sınav anında ne yapacağını bilmemek ve panik olmaktır. Sınav için bir strateji geliştirmek, sınav anında kişilerin bocalamasının önüne geçecektir. Sınav anında, iyi olunan alandan başlamak veya en çok çalışılan konudan başlamak bu stratejilere verilebilecek örneklerdendir.
- Kaygıların giderilmesi için nefes terapisi, meditasyon gibi tekniklerde sınav kaygısı ile baş edebilmenin yollarından biridir.
- Sınav kaygısı yaşayan bireyler, aldıkları tüm önlemlere, denedikleri tüm stratejilere rağmen yine de kaygı duymaya devam ediyorlarsa o zaman bir psikolog ile görüşmeleri gerekmektedir. Psikologlarca uygulanacak bireysel terapi yöntemiyle, sınav kaygısının daha büyük sonuçlar doğurmadan önlenebilmesi mümkündür.
AİLELER NELERE DİKKAT ETMELİDİR?
Aileler çocuğunu başkalarıyla kıyaslamamalı, deneme sınavı ya da test sonuçlarına göre olumsuz yorumlar yapmamalıdır. “Az çalıştın”, “sınavı kazanamayacaksın” gibi eleştirilerde bulunmamalıdır. Öğrencilerin sınav kaygısı yaşamasında önemli bir etken de ailelerin beklentisi ve baskısıdır. Ailelerin çocuğunun yeteneklerine ve ilgilerine saygılı olması gerekir. Sınav başarısını, hayat başarısının, iyi insan olmanın, iyi evlat olmanın tek kriteri olarak görmemelidir. Ailenin beklentilerini gerçekçi bir düzeye indirmesi gerekir. Bu süreçte çocuğa güven ve sorumluluk vermeli yüreklendirici davranmalıdır. Olumlu geri bildirimde bulunmalıdır.
SINAV GÜNÜ NELER YAPILMALDIR?
- Son ana kadar ders çalışmayın, sınavdan önce gevşeme yöntemlerini uygulayın.
- Sınav yerini bir gün önceden görün.
- Sınav günü yanınıza alacağınız eşyaları bir gün önceden hazırlayın.
- Sınav günü en rahat kıyafetleri tercih edin. Dar ve hava almayan kıyafetleri yerine pamuklu terletmeyen ve bol giysiler giyin.
- Sınava günü erkenden yola çıkın, kendinize inanın ve güvenin.
