Osmanlı'dan gelen tatlı gelenek: Damaklarda ve tarihte iz bırakan lezzet akide şekerinin hikayesi!

Bugün bayramlarda, misafirliklerde gördüğümüzde çocukluk anılarımızı canlandıran akide şekeri, Osmanlı'dan bize miras kalan köklü bir tatlıdır. Ancak bu şekerin, bir zamanlar Osmanlı ordusunun, padişahların ve halkın arasında önemli bir iletişim aracı olduğunu biliyor muydunuz?

Giriş: 03.04.2025 - 07:00 Güncelleme: 03.04.2025 - 07:00

Akide şekeri, Osmanlı mutfağının en eski ve en anlam yüklenmiş tatlılarından biridir. Günümüzde çeşitli tat ve renkleriyle bilinse de, tarihi boyunca sembolik bir anlam taşımış, özel törenlerde kullanılmış ve önemli mesajların sessiz tercümanı olmuştur. Osmanlı'dan bugüne uzanan hikayesi ile akide şekeri, tatlı bir miras olmanın ötesinde, derin anlamlar barındıran bir gelenek olmuştur.

Akide sözcüğü, Arapça "akit" kelimesinden gelir ve "bağlılık, sözleşme, sadakat" gibi anlamlara sahiptir. Bu anlam, şekerin sert ve dayanıklı yapısıyla da birebir uyumludur. Osmanlı döneminde yeniçerilerle padişah arasındaki sadakatin göstergesi olarak kullanılan bu şekerleme, sadece tatlı bir ikramdan çok daha fazlasını ifade etmiştir.

REKLAM

Osmanlı'daki "ulufe" törenlerinde, yani yeniçerilerin maaşlarını aldıkları günlerde, onlara akide şekeri ikram edilirdi. Yeniçeriler bu şekerleri yiyerek padişaha ve devlete olan bağlılıklarını sessizce onaylamış olurlardı. Ancak eğer şekeri yemezlerse, bu bir memnuniyetsizlik göstergesi olurdu.

Ayrıca, yeni bir padişah tahta çıktığında yeniçerilere sunulan akide şekerinin gramajı da çok önemliydi. 400 gram gelen şeker, yeniçerilerin padişahı desteklediğini gösterirken, 400 gramdan az gelen şeker ise bir memnuniyetsizlik mesajı taşırdı.

Tarih boyunca birçok padişah akide şekeri törenlerine katılsa da, 4. Murat'ın tahta çıkışında yaşanan olay oldukça dikkat çekicidir. Yeniçeri Ağası, 4. Murat'ın genç yaşı ve annesinin etkisi altında olacağı düşüncesiyle ona sunulan akide şekerini 350 gram olarak ayarlamıştı. Ancak 4. Murat, bu durumu fark edip şekerin ortasına kırmızı bir çizgi çekerek şekeri yedi.

Bu hareketiyle, hem yeniçerilere hem de annesine, "Ben size güveniyorum, fakat herkes yerini ve sınırlarını bilecek" mesajını vermiştir. Bu sembolik hareket, Osmanlı tarihine damga vuran mesajlardan biri olarak kayıtlara geçmiştir.

Osmanlı'dan bugüne geleneksel yöntemlerle yapılan akide şekeri, şekerin eritilip mermer tezgahlarda soğutulması ve fındık, tarçın, nane gibi aromalarla tatlandırılmasıyla elde edilir. Günümüzde endüstriyel yöntemlerle de üretilen bu şeker, hala geleneksel tatlık severlerin favorilerinden biri olma özelliğini korumaktadır.