Muhafazakar aktivist Charlie Kirk’ün katli sonrası Amerika’daki iklim, Başkan Trump’ın otoriterliğin zirvesine bayrak dikeceği şeklinde. Öyle, çünkü 22 yaşındaki katil zanlısının motivisyonu netleşmediği halde Trump daha ilk dakika suikastın biletini “radikal sol manyaklar” dediği liberal ve Demokrat cepheye kesti, hem de “cehenneme gönderme” söylemiyle; tetiği çeken Tyler Robinson’ın idam hükmünü de şimdiden verdi. Trump kızışmış bir ortamda başkana düşen birleştirici rolden uzak, yangına körükle giderken, sağ aktivizmin öncü çehrelerinden “Düşmanımız Demokratlarla savaştayız” sesleri ve intikam çağrıları yükseliyor. Genç seçmenlerin Cumhuriyetçi kampa devşirilmesinde en etkin figür olan Kirk’ün eski Arizona güzeli dul eşi Erika da “katillerin” neyi tetiklediğini henüz bilmediğini ve kocasının mücadelesini daha da güçlenerek sürdüreceğini intikam yemini tarzında dile getirdi.
“Trump artık en aşırı uçtaki taraftarı Charlie Kirk’ün en çılgın fantezilerini hayata geçirebilir” yorumları yapılıyor ama Trump’ın harekete geçmesine meydan vermeden cadı avı başladı. Sosyal medyada Kirk aleyhinde konuşanlar linçe maruz kaldığı gibi işlerinden atılıyor. Gazeteci ve akademisyenler dahil en az 30 kişinin görevi sona erdirildi veya açığa alındılar. Özellikle Bluesky’da alaycı yorumlarda bulunanlar ölüm tehditlerine maruz kalıyor, işlerini kaybediyor. DC Comics “Umarım Charlie Kirk’e giren merminin sağlığı yerindedir” postu nedeniyle trans yazar Gretchen Falker-Martin’in çizgi serisi “Red Hood”u iptal etti, şiddet içeriği şirket politikalarına aykırı düştüğü gerekçesiyle kitapları toplattı.
Maktulün kimliği ne olursa olsun saldırı sonucu ölümü onaylayıp alay etmek demokratik bir toplumda etik ve insani ilkelere uymayabilir ama Trump taraftarlarının nefret dalgasına hedef olmak için ille Kirk aleyhinde yorumda bulunmak gerekmiyor; progresif tarafta olmak yetiyor. Bu kampın dijital ortamdaki önemli figürlerinden Türk asıllı Twich yayıncısı Hasan Piker, Kirk’ün ölümü nedeniyle şok geçirdiğini, oysa iki hafta sonra birlikte bir tartışma yayını planladıklarını söylediği halde misliyle ölüm tehdidi almaya başladı.
The Young Turks platformundan yetişme Piker ve Kirk daha önce de toplumdaki yarılmaları tartıştıkları ortamda bir ara gelmişlerdi. Ülkedeki şiddet kültürünü eleştiren ve suikast öncesinde de ölüm tehditleri aldığını söyleyen Piker, “Aslında Kirk ile toplumsal sorunların bazılarına aynı tespiti yapıyorduk ama nedenleri ve çözümleri konusunda çatışıyorduk” diyor.
“BÜTÜN DEMOKRATLAR HAPSE ATILSIN, PARTİ KAPATILSIN”
Ve şimdi Amerika’nın “Bir Reichstag yangını anı yaşadığı” uyarısında bulunuyor Hasan Piker.
Nedir bu Reichstag yangını benzetmesi? Cevabı beyaz ırkçı aktivist Matt Forney’in 2.5 milyon kez görüntülenen paylaşımında: Kirk suikastının “Amerika’nın Reichstag yangını” olduğunu, solun olduğu gibi çökertilmesi, Demokrat Partili bütün siyasetçilerin hapse atılması ve partinin kapatılması gerektiğini söylüyor Forney.
Trump, Kirk için geçmiş zamanda Nazi benzetmesi yapanları şimdi “terör eyleminin sorumluları” olarak lanetlerken, taraftarlarından bir nevi Hitler’e dönüşmesi çağrısı gelmiş oluyor. Aynı 1933’te Reich Şansölyesi olduktan sonra, Reichstag’ın yakılması bahanesiyle vatandaşlık haklarını askıya alan Hitler’in muhalifleri ezmek için güç topladığı Yetki Yasası’nı çıkarması gibi, Kirk cinayetinin de Demokratlara karşı ezici bir silaha dönüşmesi isteniyor. Hollandalı anarşist Marinus van der Lubbe’nin rejimi protesto için kundaklama eylemi Hitler ve Göring tarafından Komünist devrim geliyor teorisine dönüştürülmüş, binlerce Komünist Parti üyesini tutuklayarak Dachau toplama kampına atılmıştı. Sonrası da malûm.
Şimdi Amerika’daki bütün çıkışlar Reichstag yangını sonrası Almanya manzarasını çağrıştırıyor. Trump, sokak çeteleri ve protestoculara karşı Washington DC ve Los Angeles’a Ulusal Muhafızları göndermişti. Chicago, Baltimore, New York ve Philadelphia gibi Demokratların yönetimindeki kentleri de aşayişi temin için federal müdahale ile tehdit ediyor. Eleştirilere karşılık “Ben başkanım, istediğimi yaparım” karşılığını veriyor.
Bu bağlamda atışlar serbest. Trump’ın eski danışmanı Steve Bannon, “War Room” podcast’inde “Ülkede, savaş halindeyiz” diyor. Fox News’ta bir sunucu “Bize savaş açtılar. Herkes… politikacılar, medya ve karşımızdaki bütün sıçanlar hesap vermeli” diye çığırıyor. Trump’a yakın sağcı aktivist Chris Rufo “Kaostan sorumlu odakların içine sızıp hepsini toplayarak hapse atmanın zamanı geldi” diyor. Amerikan geleneğinde kamp çok; Guantanamo, Florida’da göçmenlerin kapatıldığı, bataklık ortasındaki “Alligator Alcatraz” denilen kamp vs.
30 BİN KİŞİ HEDEF LİSTESİNDE
“Katilleri” ifşa etme niyetiyle oluşturulan “Expose Charlie’s Murderers” sitesinde cinayete sevinen ve alay edenler kadar aşırı sağcı aktivisti eleştirmekle birlikte siyasi şiddeti kınayanların isimleri listeleniyor. Ayrıca Kirk bireysel silahlanmanın kısıtlanmasına karşı olduğu ve “ateşli silahlarla işlenmiş bazı cinayetleri haklı bulduğu” için ironiye dikkat çekenler de listede. Sitenin kurucuları, aşırı solcuları ekarte etmek üzere 30 bin girdinin yer aldığı veri tabanı sayesinde “tarihin en büyük işten çıkarma” dalgasını vaat ediyorlar.
Sosyal medyada, radikal solcular tarafından vuruldukları iddiasıyla Lincoln’den başlayıp, suikast girişimlerinden kurtulan Reagan ve Trump’tan Kirk’e uzanan listeler savaş çağrıları arasında yayılıyor; ama listede Demokrat JFK de var…
Katil zanlısı Tyler Robinson’a radikal sol tetikçi teşhisi koymak için epey uğraşmak lazım. Silah düşkünü koyu dindar Mormon ailenin çocuğu olan ve babasının ihbarıyla ele geçen Robinson’ın ideolojik kimliği hayli bulanık. Anne ve babası kayıtlı Cumhuriyetçi Parti seçmeni. Tetiği çektiği mahalde bulunan mermi kovanlarına “Bella ciao”, “Hey faşist, YAKALA” yazıları kazınmış; ama “Eğer bunu okuyorsan sen GEY’sin” yazısı da var. Daha çok sosyal medyadan toplama popülist söylemlerle gelişmiş hibrit bir Gen Z tipi izlenimi veriyor.
GÜLER YÜZLÜ PROVOKATÖR
Kendisini “dijital savaşçı” ilan eden 31 yaşındaki Charlie Kirk iflah olmaz bir provokatördü. Toplumsal kutuplaşmayı kışkırtacak sinir uçlarıyla nasıl oynayacağını biliyordu. Geçen ay sosyal medya, Taylor Swift ile Travis Kelce’nin nişan haberiyle çalkalanırken, Kirk asap bozucu atışlarda bulunuyordu. Milyarder şarkıcı artık woke tarafını bırakarak feminizmi reddetmeli, futbol yıldızı kocasına itaat edip çocuk doğurmaya başlamalıydı; “Taylor artık üstünlük sende değil” diyordu. Liberaller ile Swiftie’ler cinsiyetçilikle suçladı ama Kirk’ün TikTok’ta 7.5 milyon izleme alan videosu, Z kuşağı fanları arasında müthiş coşku yarattı.
Kirk bizim medyada adlandırıldığı üzere bir sosyal medya fenomeninden öte, genç oyları muhafazakar cepheye depolayan kritik bir siyaset odağı, Trump döneminde online kültür savaşlarını sevk ve idare ederek palazlanan genç kuşak influencer’ların önde gideniydi. Kurucusu olduğu Turning Point USA hareketi, üniversite ve lise kampüslerindeki genç muhafazakarları mobilize eden önemli bir itici güç işlevi görüyor, Kirk sosyal medya ve talk show’larında milyonlara hitap ediyordu. Bu nedenle de ölümün acısını yaşayan Trump’a göre “bir efsaneydi”. Sosyal medyada ve suikasta uğradığı Utah’ta olduğu gibi kampüs buluşmalarında, kadının boyun eğdiği geleneksel aile yapılarını yücelten konuşmalar yaparken, toplumsal çeşitlilik ve pozitif ayrımcılık çabalarıyla alay ediyor, trans bireylere akıl hastası teşhisi koyuyordu.
Gençlerin çatışmacı mesajlarını yaygınlaştıracak algoritmaları ustalıkla yöneterek Z kuşağıyla güvene dayalı sıcak ilişki kuruyordu. United Airlines’ın çeşitlilik politikasını eleştirirken “Siyah bir pilot gördüğüm zaman, acaba yeterince kalifiye mi sorgularım” diyebiliyordu mesela. Pandemi döneminde maske ve aşı kampanyasına direnirken, Trump’ın yenildiği 2020 seçiminde hile olduğu iddiasıyla 2024 seçimindeki zaferin zeminini hazırlayan önemli aktörlerden biriydi. Eleştirmenlere göre Kirk muhafazakar mesajlarını verirken soğukkanlı tonu ve gülümsemesiye bu mesajların aşırı tabiatını maskeleyebiliyordu.
Trump ise radikal sol ile ilgisi olmayan liberal kesimi cinayetten sorumlu tutarken sert söylemini maskeleme ihtiyacı duymuyor. Cumhuriyetçi Kongre üyelerinden bile tonunu düşürmesi, birleştirici bir retoriği tercih etmesi, çünkü başkanın söyleminden vazife çıkaranlar olabileceği yönünde uyarılar geldiği halde ayrıştırıcı tonunu yükseltiyor. Sağcıların da cinayet işlediği, Minnesota eyalet Temsiciler Meclisi’nin Demokrat üyesi Melissa Hortman ve kocası Mark Hortman’ın, diğer Demokrat figürleri de araştıran biri tarafından öldürüldüğü hatırlatılıyor.
Kendi yandaşlarının da şiddete başvurduğu tespiti üzerine Trump’ın yanıtı şu oluyor: “Umurumda bile değil!” Ya da İngilizce’den tam çevirisiyle: “Daha az umursuyor olamazdım.”
