Dijital evrende dolaşan milyonlarca yalan dolan artık hayatın doğal akışıyken şart mıdır Brigitte Macron’un trans kadın olmadığını yargı hükmüyle kanıtlamak? Ve internetin karalama bataklığını hukuk yoluyla kurutmak mümkün müdür?
Fransa’nın Première Dame’ının aslında “dam” (damsız girilmezdeki dam) olmayıp erkek olarak dünyaya geldiğini iddia eden Amerikalı muhafazakar influencer Candace Owens, komplo teorilerinde ölçüyü kaçırdıkça daha fazla takipçi/izleyici kitlesi devşiren kaçıklardan biri. Sağcı çevrelerde geniş bir erişim alanı var; YouTube’da abone sayısı 4.4 milyon, X platformunda da 7 milyon takipçisi bulunuyor.
Macron çifti de nüfuz alanı geniş bu iddia sahibine karşı geçen temmuzda iftira ve karalama davası açtı Delaware mahkemesinde; 218 safyalık dava dilekçesi, Macron çiftinin biyografisi, aşk hikayesi ve sağcı Amerikan medyasına dair derinlemesine bir raporun bileşiminden ibaret. Aşk hikayesi “alafranga” olmaktan çok Amerikan tipi ahlaki değerlere hitap ediyor. Aşk hikayesinin başlangıcında öğretmen Brigitte ile 25 yaş küçük öğrencisi Emmanuel’in ilişkisinin tamamen “yasal sınırlar” içinde, zihinsel düzeyde ilerlediği özellikle vurgulanıyor.
Macron’lar dava öncesi özel dedektif de tutuyor. Financial Times’ın yazdığına göre New York merkezli küresel danışma ve soruşturma firması Nardello & Co. ile anlaşıyorlar. Yargıya giderken para harcadıkları ortada. Özel soruşturmacıların görevi Owens’ın yayınlanmış ifadelerini belgeleyerek hakkında profil oluşturmak. Mahkemede jürinin Owens’ın “Macron’lara sataşma” motivasyonunu idrak etmesi amacıyla toplanan bilgiler, kadının Fransız aşırı sağıyla bağlantılarını, ABD ve İngiltere’daki sağcı figürlerle, bazılarının “Putin’in beyni” diye tanımladığı ultra milliyetçi Rus Aleksander Dugin’le online etkileşimini içeriyor. Bilgiler, yalan haber ve dezenformasyonun dünyaya nasıl yayıldığına dair kronoloji niteliğinde.
Owens, Brigitte Macron’un aslında erkek olduğu iddiasını Mart 2024’te hem X’te hem de “Brigitte olmak” başlıklı podcast’inde ortaya atıyor. İddianın çıkışı ise Mayıs 2017’de bir İspanyol blogger’ın postuna dayanıyor, 2021’de Fransa’ya da yansıyor ve 2023 yılı sonunda “Faits et Documents” (Gerçekler ve Belgeler) adlı aşırı sağcı Fransız yayın organının eski yayın yönetmeni Xavier Poussard tarafından iyice yaygınlaştırılıyor. Poussard, Madame Macron hakkındaki tezlerini İngilizceye çevirip Owens ve diğer Trumpçı’lara yolluyor. Owens davalık olan podcast’ini yayınladıktan sonra olay Rusya’nın devlet kontolündeki medyasına aksediyor, böylece iddia daha geniş bir kitleye ulaşmış oluyor.
Mahkemeye sunulan belgelerde Owens’ın “Şok etkisiyle görünürlüğünü artırarak platformundan para kazanmak amacıyla bile bile yalan iddia yaydığı” saptaması yer alıyor. Macron’lar içeriği geri çekmesi için girişimlerde bulunduğu halde, gerçek dışı başka iddialarla el artırıyor; Brigitte ve Emmanuel Macron’un aslında akraba olduğunu ve Macron’un “beyin kontrolü” sağlayan bir CIA programı sayesinde Fransa Cumhurbaşkanı seçildiğini ileri sürüyor.
İSRAİL’İ SUÇLAYAN AYRIKSI SAĞCI
Candace Owens, Trump destekçisi sağcı influencer tayfası arasında hem çok “aşina”, hem de farklı bir profil. Öncelikle siyah bir kadın ki, normal şartlar altında Demokrat safta olması gerekir. Genç siyah bir kadın olarak hızlı yükselişi muhafazakar çevrelerde fazlasıyla ilgi çekiyor.
Holokost ve Müslümanlar ile ilgili aslı olmayan iddiaları nedeniyle geçen yıl Avustralya’ya girişi bile yasaklanan Owens’ın İslamofobik bir damarı var ama “Terör devleti İsrail’i Gazze’de Filistin halkına soykırım uygulamakla” suçluyor. Trump üzerinde İsrail yanlısı bağışçıların nüfuzu olduğunu söylüyor. Haliyle Cumhuriyetçi cepheye uzak görüşler.
İsrail eleştirisinde antisemitik damarı da hesaba katmak gerekiyor, çünkü Hitler’in sadece Almanya’yı “büyük” yapmak istediğini, küresel sahaya açılmayı hedeflediğini söylemiş bulunuyor geçmişte. Bu bakımdan Hitler’e övücü sözler sarf eden Trump sempatizanı Kanye West’le bir tutabiliriz siyah kampta. Gerçi Hitler’e ilişkin infial uyandıran sözleri üzerine Kongre’de ifade verirken, “Adam psikopat bir manyaktı” diyor. Dolaşımdaki 40 saniyelik videonun, konuşmasının bütününden cımbızlama olduğunu söylüyor. Şunu ekliyor: “Ben Hitler ‘nasyonal’ sosyalist olamaz dedim, çünkü bir milliyetçi kendi yurttaşlarını öldürmez…”
Owens ideolojik değişim geçirmiş bir profil. Kariyerine liberal olarak başlayıp muhafazakar cepheye geçiyor ki, bunu kendisi de itiraf ediyor. Vogue ve Glamour gibi dergilerde çalışırken “SocialAutopsy.com” sitesini kurup online tacizcileri ifşa ederek veri tabanı oluşturuyor. Ancak kişisel bilgileri ifşaya teşvik ettiği gerekçesiyle “doxxing”le eleştiriliyor ve sitenin fonlama kampanyası askıya alınıyor. Bunun üzerine “Liberallerin ırkçı olduğuna karar verdiğini” söyleyen Owens taraf değiştiriyor. Bu dönüşüm tam da Trump’ın siyasi yükselişine denk düşüyor.
Donald Trump’ın en yüksek sesli destekçilerinden oluyor Owens ama geçen haziranda ABD’nin İran nükleer tesislerini bombalaması üzerine Trump ile yollarını ayırıyor. İngiliz sunucu Piers Morgan’ın yayınında “Trump büyük hayal kırıklığı oldu. Seçim kampanyasında milletten oy istediğim için utanç duyuyorum” diyor. Hayal kırıklığının nedeni, Amerika’ya yönelik açık tehdit olmadığı halde Trump’ın Netanyahu’nun peşinden gitmesi: “Trump’ın değil, Bibi’nin kararıydı. İsrail, bizim dış politikamızı dikte ediyor. Amerikalı vergi mükellefleri İsrail’in savaşlarına para akıtmak zorunda değil.”
BLEXIT MİMARI BİR SİYAH
Trump ve İsrail’e dair son eleştirileri dışında muhafazakar influencer stereotipinin komplo teorilerine düşkünlük dahil tüm özelliklerini taşıyor Candace Owens. Hollywood film ve ünlülerine eleştiriler, aşı düşmanlığı, iklim krizini inkar, kürtaj karşıtlığı, feminizm düşmanlığı, LGBT düşmanlığı, göçmen düşmanlığı, hepsi var. Göç nedeniyle 2050’de Avrupa’da Müslümanların çoğunluk olacağını ileri sürüyor ve bunu da sosyal medyadan Londra Belediye Başkanı Sadiq Khan’a duyuruyor.
Owens eş durumundan kıtaya yakın; İngiliz iş insanı ve Muhafazakar Partili bir siyasetçinin oğlu olan George Farmer ile evli. Tanıştıklarında George Farmer, geçen hafta öldürülen Charlie Kirk’ün kurduğu Turning Point USA hareketinin Londra şubesinin başında. Candace ve George’un flörtü sadece 17 gün sürüyor. 2019’de FaceTime konuşmasındaki tekliften sonra evleniyorlar, bugün dört çocukları var.
Hepsinden önemlisi “BLEXIT” hareketinin kurucularından Owens; siyahların, siyah oyları cepte sayan Demokrat Parti’yi bırakması için çalışıyor. Kanye West ile birlikte 2022’de Paris Moda Haftası’nda “Beyaz Hayatlar Önemlidir” tişörtü giyiyor. Büyük protestoları tetikleyen, George Floyd’un polis tarafından öldürülmesiyle ilgili belgesel hazırlıyor, ancak ırk adaletsizliğini eleştirmek yerine Floyd’un sabıka kayıtlarına odaklanıyor.
MAKSAT YALANIN BEDELİNİ ÖDETMEK Mİ
Candace Owens’ın profili ve motivasyonu ortada. Peki, Macron çifti neden mahkemede hesaplaşma yolunu seçiyor? Neticede, aklı başında kimsenin inanmayacağı gülünç bir iddianın daha da yaygınlaşması için fırsat. Dava Fransız kamuoyunu tatmin etmeye mi yönelik? Pek olası değil. Neticede Fransızlar politikacıların özel hayatına ilgi duysa da, her insanın kusuru olabileceğine inanırlar. Amerikalılar gibi kusursuz bir evlilik tablosu görmeye meraklı değiller. Donald Trump bile seçim kampanyası boyunca Melania’yı yanında göstermeye çabaladı, kadın da idam sehpasına yürür gibi kocasının yanında boy gösterdi. Macron Vietnam ziyaretinde uçaktan inerken Brigitte’ten tokat yedi izlenimi bile gayet sakin karşılandı Fransa’da.
Macron’un selefi Sosyalist François Hollande’ın sevgilisi Julie Gayet’yi görmek için gece vakti Élysée Sarayı’ndan gizlice çıkarak scooter’a binmesi sıkıcı imajını renklendirmişti. Oysa saraya taşınırken beraberinde başka bir sevgili vardı; gazeteci Valerie Trierweiler. Öncesinde de partili partneri Segolene Royal ile uzun bir beraberliği ve dört çocuğu vardı.
Daha da eskilere gidersek, François Mitterrand’ın eşi Danielle kocasının yanında hiç görünmediği gibi, devlet yemeklerine katılmak için para istediği dedikodusu bile çıkmıştı. Sonra da Mitterrand’ın gayri meşru kızı Mazerine ortaya çıktı. Danielle Mitterrand ile Paris Kürt Enstitüsü Başkanı Kendal Nezan dostluğuna ilişkin dedikodu da ayrı bir bahis. Jack Chirac ise şoförünün yazdığı kitaba göre “duş dahil üç dakikalık” kaçamaklarıyla ünlüydü, tacizciliği de vardı. Chirac şoföre dava filan açmadı. Daha yakın zamanda Nicolas Sarkozy’nin karısı Cecilia’nın başka bir erkek için kocayı terk etmesi, Sarkozy’nin de Carla Bruni’yi bulması halen hafızalarda.
ABD’de başarılı yürütülen davalar yüklü tazminatlarla sonuçlanabiliyor. Ancak davacı tarafın haklılığını kanıtlaması için mahremiyetini ortaya dökmesi gerekiyor. Nitekim dava dilekçesinde bir aşk manzumesi var. Öğretmenine tutkusu anlaşılınca ailesi tarafından başka liseye gönderilen Macron’un “Sen ne yaparsan yap, sonunda seninle evleneceğim” dediği, nitekim 2007’de evlendikleri ve entelektüel ortaklıkla desteklenen güçlü bir beraberlikleri olduğu yazılmış. Anlatmak yetmez, ilk evliliğinden üç çocuklu Brigitte Macron’un erkek olmadığını kanıtlayacak fotoğraflı bilimsel kanıt sunulacakmış mahkemeye.
Amerikalı medya uzmanlarına göre safsata iddialara gülüp geçmek, günümüz medya dünyasının realitesini göz ardı etmek olur. Fransa’da kimse Candace Owens’ı tanımıyor olabilir ama YouTube üzerinden milyonlara ulaşıyor. Marjinal bir figür değil, ciddi yayın organlarının rüyasında göremeyeceği geniş bir kitlesi var. Sağcı medyanın tüketicileri giderek daha ağır dozda malzeme talep ettiği yalan dolanın sonu yok. Bu bakımdan Macron yalanın bir bedeli olduğunu göstermek istiyor olabilir. Macron’un davası, internetteki küresel iftira bataklığını az da olsa kurutacak bir deney olarak da görülebilir.
