Topluma katılamayan değil, katılmak istemeyen bireyler… Hikikomori, yalnızca bir ruhsal durum değil; aynı zamanda bir mesaj olabilir.
Tarihsel kökeni Japon kültürüne dayanan hikikomori, özellikle genç yetişkinlerin kendilerini toplumdan tamamen soyutladığı bir izolasyon durumunu ifade eder. Bu bireyler, günlerini neredeyse tamamen odalarında geçirir, sosyal yaşamla olan bağlarını koparırlar.
Geçmişte "keşiş hayatı" olarak adlandırılabilecek bu yaşam tarzı, günümüzde psikolojik ve toplumsal boyutları olan ciddi bir sorun haline gelmiştir. Genellikle 20’li ve 30’lu yaşlar arasında görülen bu durum, daha çok erkek bireylerde ortaya çıkar.
Hikikomori yalnızca sosyal bir sorun değil; aynı zamanda altta yatan psikiyatrik rahatsızlıkların da bir yansıması olabilir. Bu nedenle bazı uzmanlar hikikomoriyi birincil (başka bir hastalık yokken ortaya çıkan) ve ikincil (depresyon, OKB gibi rahatsızlıklarla birlikte görülen) olmak üzere ikiye ayırmaktadır.
SOSYAL KAYGI VE YETERSİZLİK DUYGUSU: Hikikomori yaşayan bireyler sıklıkla sosyal ortamlarda kendilerini güvensiz ve yetersiz hissederler. İnsanlarla etkileşime girmek, sorumluluk almak ya da toplum içinde var olmak onlar için ciddi bir stres kaynağıdır. Bu durum zamanla sosyal kaçınma davranışlarına yol açar.
BAŞARISIZLIK KORKUSU: Akademik, mesleki ya da sosyal anlamda başarısızlık yaşamaktan korkan bireyler, bu durumu yaşamamak adına toplumdan uzaklaşabilir. Özellikle mükemmeliyetçi kişilik yapısına sahip olanlar, beklentileri karşılayamadıklarında büyük hayal kırıklığı yaşarlar.
AİLESEL BASKI VE İLETİŞİM SORUNLARI: Katı, başarı odaklı ya da duygusal açıdan mesafeli aile yapıları, bireyin kendini güvende hissetmemesine neden olabilir. Bu durum ev ortamını hem kaçış noktası hem de baskı kaynağı haline getirir.
DİJİTAL DÜNYAYA SIĞINMA: İnternet, sosyal medya ve video oyunları gibi dijital araçlar, bireylere dış dünyadan izole bir yaşam sunar. Bu “temassız” yaşam tarzı, fiziksel olarak dışarı çıkma ihtiyacını ortadan kaldırarak izolasyon davranışını kalıcı hale getirebilir.
KÜLTÜREL VE TOPLUMSAL ETKİLER: Başarıya fazla değer verilen ve utanç kültürünün yaygın olduğu toplumlarda bireyler, başarısızlıklarını gizleme eğilimindedir. Bu da onları zamanla sosyal yaşamdan tamamen uzaklaştırabilir.
Hikikomori yalnızca "evden çıkmama" davranışıyla sınırlı değildir. Bu durum çeşitli psikolojik ve davranışsal belirtilerle kendini gösterir:
- Uzun süreli sosyal izolasyon (haftalar, aylar veya yıllar boyunca evden çıkmama)
- Günlük rutinlerden uzaklaşma (uyku, yemek, kişisel bakım alışkanlıklarında bozulma)
- Dijital dünyaya aşırı bağımlılık (bilgisayar, sosyal medya, oyunlar)
- Sosyal etkileşimden kaçınma (telefonlara cevap vermeme, misafirlerden saklanma)
- Yoğun kaygı ve huzursuzluk (evden çıkma düşüncesi bile stres yaratır)
- Duygusal düzleşme veya ani duygusal tepkiler (öfke, ağlama nöbetleri)
- Sosyal sorumluluklardan uzaklaşma (okul, iş veya evlilik gibi rolleri reddetme)
Her bireyin yaşadığı süreç farklı olsa da, hikikomori bireylerinde ortak bazı özellikler gözlemlenebilir:
- Yalnızlığı tercih etme eğilimi
- Sosyal iletişimden kaçınma
- Kişisel bakıma ilgisizlik
- Aşırı içe dönüklük ve sürekli sorgulama
- Teknolojiyle iç içe yaşama
- Yoğun kaygı ve düşük özgüven
- Düzensiz, kaotik bir yaşam tarzı
Hikikomori, zamanında ve doğru yaklaşımlarla tedavi edilebilecek bir durumdur. Ancak bireyin kendi durumunu kabul etmesi ve yardım almaya istekli olması, tedavi sürecinin ilk ve en önemli adımıdır. Bu noktada hem bireyin hem de ailesinin desteğe açık olması gerekir.
Psikoterapi: Bireysel ya da grup terapileri yoluyla sosyal becerilerin yeniden kazandırılması hedeflenir.
Psikiyatrik destek: Gerekli durumlarda psikotrop ilaçlar tedaviye dahil edilebilir.
Aile danışmanlığı: Aile üyelerinin bilgilendirilmesi, sabırlı ve anlayışlı bir yaklaşım geliştirmesi sağlanır.
Sosyal ve mesleki destek programları: Bireyin ilgi duyduğu alanlara yönlendirilmesi, üretkenlik duygusunun yeniden kazandırılması sağlanır.
Görsel Kaynak: shutterstock
